Πού διαφέρουν οι πόλεις από τις κωμοπόλεις, τα χωριά και τους οικισμούς; Πώς τα ξεχωρίζουμε;

13:26 8/4/2025 - Πηγή: Sportime

Δεν είναι λίγες οι φορές που ακούμε να λένε “είναι πόλη”, “είναι χωριό”, “είναι απλά ένας οικισμός”, και όλοι να καταλαβαίνουμε πάνω-κάτω τι εννοούμε, αλλά ελάχιστοι γνωρίζουμε ότι πίσω από αυτές τις λέξεις υπάρχουν συγκεκριμένοι ορισμοί, με βάση τον πληθυσμό, τη διοικητική δομή και την πολεοδομική ανάπτυξη.

Πόλη δεν σημαίνει απλώς «μεγάλο μέρος»

Στην Ελλάδα, ο όρος “πόλη” δεν ορίζεται από κάποια επίσημη διοικητική διάταξη. Ωστόσο, στην απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ, ως πόλεις χαρακτηρίζονται οι οικισμοί με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχουν και όλες τις υποδομές που φανταζόμαστε όταν λέμε “αστικό κέντρο”. Κάποιες πόλεις είναι περισσότερο “επεκταμένα χωριά”, χωρίς συγκοινωνίες, κτίρια γραφείων ή ιδιαίτερη βιομηχανική δραστηριότητα.

Η κωμόπολη είναι κάτι ανάμεσα

Ο όρος “κωμόπολη” χρησιμοποιείται για να περιγράψει περιοχές που έχουν μεταξύ 2.000 και 10.000 κατοίκους. Είναι κάτι μεταξύ χωριού και πόλης. Δεν έχουν όλες τις λειτουργίες μιας πόλης, αλλά ούτε και την απλότητα ενός χωριού. Έχουν συνήθως σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες, καταστήματα, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό ώστε να θεωρηθούν “πλήρως αστικές”.

Το χωριό είναι περισσότερο από μια εικόνα με γιαγιάδες στην αυλή

Τα χωριά (ή κοινότητες, παλιότερα) είναι οικισμοί με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων. Πολλά χωριά της Ελλάδας έχουν μείνει πίσω στην ανάπτυξη, κυρίως λόγω εγκατάλειψης και μετανάστευσης, αλλά παραμένουν οργανωμένες κοινότητες με δική τους ταυτότητα, ιστορία και πολλές φορές αυτοτελή λειτουργία. Δεν είναι λίγα τα χωριά που έχουν δικό τους πολιτιστικό σύλλογο, δραστηριότητες και ακόμη και τουρισμό.

Ο οικισμός είναι η βασική μονάδα

Ο όρος “οικισμός” είναι ο πιο τεχνικός. Χρησιμοποιείται από την απογραφή για να δηλώσει κάθε συγκέντρωση ανθρώπων με τουλάχιστον ένα κατοικήσιμο κτίσμα. Υπάρχουν οικισμοί με μόλις έναν κάτοικο, όπως και άλλοι που έχουν εκατοντάδες, αλλά δεν διαθέτουν τα χαρακτηριστικά για να ανέβουν κατηγορία. Είναι η μικρότερη δυνατή πληθυσμιακή μονάδα.

Πόλεις χωρίς “προφίλ πόλης” και χωριά που μοιάζουν με μικρές πολιτείες

Υπάρχουν παραδείγματα σε όλη την Ελλάδα που μπερδεύουν: περιοχές που πληρούν πληθυσμιακά τα κριτήρια για πόλη, αλλά μοιάζουν με χωριά. Αντίστροφα, υπάρχουν χωριά όπως η Οία στη Σαντορίνη ή η Αράχωβα που λειτουργούν σαν “τουριστικές μικρο-πόλεις”, με υποδομές, επισκεψιμότητα και οικονομία αντάξια μεγαλύτερων κέντρων.

Πόσο συχνά αλλάζει ο χαρακτηρισμός;

Η αλλαγή χαρακτηρισμού ενός οικισμού δεν είναι αυτόματη ούτε γίνεται με πολιτική απόφαση. Συνήθως αλλάζει με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιούνται ανά δεκαετία και αποτυπώνουν τις νέες δημογραφικές ισορροπίες.

Και τελικά, τι σημασία έχει;

Πέρα από την τυπική χρήση, ο χαρακτηρισμός ενός τόπου επηρεάζει την ψυχολογία, τη χρηματοδότηση έργων, τις διοικητικές αρμοδιότητες, ακόμα και τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιοι οι κάτοικοι αντιλαμβάνονται τον τόπο τους. Για πολλούς, το να λέγεται “πόλη” ο τόπος τους, ακόμη κι αν έχει 10.001 κατοίκους και ένα σουβλατζίδικο, είναι ζήτημα ταυτότητας.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords