Πώς θα μιλούσαμε και θα γράφαμε σήμερα αν δεν είχε είχε επικρατήσει η δημοτική;

15:51 27/1/2025 - Πηγή: Sportime

Αν δεν είχε επικρατήσει η δημοτική γλώσσα και είχε παραμείνει κυρίαρχη η καθαρεύουσα, η καθημερινή μας επικοινωνία, η λογοτεχνία, οι επίσημες ανακοινώσεις και τα μέσα ενημέρωσης θα ήταν ριζικά διαφορετικά. Η γλώσσα μας θα είχε διατηρήσει ένα ύφος πιο αρχαΐζον, με γραμματικές και συντακτικές δομές που θα πλησίαζαν την αρχαία ελληνική.

Το λεξιλόγιο θα ήταν πολύ πιο επίσημο και συχνά πιο δυσνόητο. Λέξεις που σήμερα θεωρούνται απλές ή καθημερινές, όπως το νερό, θα ήταν ύδωρ, το σπίτι,

θα ήταν οικία, το τρένο, θα ήταν σιδηρόδρομος, το σχολείο, θα ήταν σχολείον, το παιδί, θα ήταν παις ή τέκνον.

Για νέες έννοιες (π.χ. τεχνολογία), θα είχαμε περισσότερους νεολογισμούς που θα ακολουθούσαν τις αρχαίες λέξεις, π.χ.: ο υπολογιστής θα ήταν ηλεκτρονικός λογιστής, το κινητό τηλέφωνο θα ήταν φορητός τηλεφωνικός δίαυλος.

Η γλώσσα θα είχε πιο σύνθετη δομή και θα χρησιμοποιούσαμε τόνους (οξεία, βαρεία, περισπωμένη), η δοτική πτώση θα ήταν ενεργή: π.χ. «Δίνω τῷ παιδί τὴν μπάλα» και τα ρήματα θα είχαν πιο πολύπλοκες καταλήξεις όπως «εφύτευσαν τα δένδρα οι γεωργοί» αντί για «φύτεψαν τα δέντρα οι αγρότες».

Η καθομιλουμένη θα ήταν πιο «βαριά» και επίσημη. Αντί για απλές φράσεις όπως «πάω στο σχολείο» θα λέγαμε «μεταβαίνω εις το σχολείον» ενώ το «καλημέρα! Τι κάνεις;» θα ήταν «Χαίρε! πῶς ἔχεις;»

Οι εφημερίδες, τα δελτία ειδήσεων και τα άρθρα θα χρησιμοποιούσαν καθαρεύουσα ή πιο αρχαΐζον ύφος. Για παράδειγμα για έλεγαν «η κυβέρνησις ανήγγειλεν νέον πρόγραμμα οικονομικής αναπτύξεως» και αντί για «φωτιά στο δάσος» θα λέγαμε «πυρκαϊά εις το δάσος».

Οι συγγραφείς και οι ποιητές θα έγραφαν σε ύφος που θυμίζει τον Παπαδιαμάντη ή τον Ροΐδη. Για παράδειγμα, ένα σύγχρονο μυθιστόρημα θα είχε φράσεις όπως «ο νέος, εξελθών εκ του οικίσκου, διήρχετο την ρύμην συλλογιζόμενος περί των πεπραγμένων της ημέρας». Αυτό θα έκανε τη λογοτεχνία πιο απαιτητική και λιγότερο προσιτή στον μέσο αναγνώστη.

Τα σχολεία θα δίδασκαν την καθαρεύουσα ως βασική γλώσσα και οι μαθητές θα έπρεπε να μάθουν δύσκολες γραμματικές δομές. Θα υπήρχε απόσταση ανάμεσα στη γλώσσα του σχολείου και στην προφορική γλώσσα που θα μιλούσαν στο σπίτι.

Οι πολιτικοί λόγοι θα ήταν γεμάτοι περίπλοκες εκφράσεις τύπου «Η κυβέρνησις προτίθεται να ενισχύση το εμπόριον και την βιομηχανίαν της χώρας».

Η γλώσσα θα ενίσχυε ίσως τη διαφορά ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις, καθώς η χρήση της καθαρεύουσας απαιτεί μεγαλύτερη μόρφωση.

Στα πλεονεκτήματα θα ήταν η σύνδεση με την αρχαία παράδοση και το πλουσιότερο λεξιλόγιο.

Στα μειονεκτήματα η δυσκολία κατανόησης, αποξένωση από τη γλώσσα της καθημερινότητας, εμπόδιο στη συμμετοχή στις δημόσιες συζητήσεις για λιγότερο μορφωμένους.

Στη δημοτική λέμε «σου έστειλα email. Πες μου αν το έλαβες», αντίστοιχα στην καθαρεύουσα θα λέγαμε «σου απέστειλα ηλεκτρονικήν επιστολήν. Ειδοποίησόν με εάν την παρέλαβες».

Έτσι, αν η δημοτική δεν είχε επικρατήσει, η γλώσσα μας θα ήταν πιο «επίσημη» αλλά και πιο δύσκολη στην καθημερινή χρήση.

Διαβάστε επίσης:

Φεύγει γερμανικός γίγαντας από την Ελλάδα

Είναι αυτός ο Αντώνης Ρέμος; Ζητήσαμε απο το AI να μας φτιάξει φωτογραφίες 13 πασίγνωστων Ελλήνων τραγουδιστών

Διονύσης Αντωνέλλος για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords