Πώς οι αρχαιολόγοι ξέρουν πού να σκάψουν αφού δεν υπήρχαν GPS στην αρχαιότητα;

11:56 22/4/2025 - Πηγή: Sportime

Όταν ακούς για την ανακάλυψη της Τροίας, της Πομπηίας ή των Μυκηνών, δύσκολα φαντάζεσαι την ερώτηση: μα καλά, πού ήξεραν πού να σκάψουν; Δεν υπήρχε καν χάρτης, πόσο μάλλον συντεταγμένες. Κι όμως, κάποιοι πήγαιναν με πυξίδα τα όνειρα, τη λογοτεχνία και μια άγρια εμμονή.

Οι πρώτοι αρχαιολόγοι ήταν περισσότερο ντετέκτιβ παρά επιστήμονες. Έπαιρναν ένα κομμάτι μύθο, το συνδύαζαν με ένα θρύλο του χωριού και το πέρασμα ενός περιηγητή που είχε περάσει “κάπου εδώ” δύο αιώνες πριν. Έπειτα, έστηναν μια αποστολή ολόκληρη βασισμένοι σε μια υπόθεση και πολύ ένστικτο.

Ο Σλήμαν, που έψαχνε την Τροία,

κουβαλούσε στην τσέπη του την Ιλιάδα σαν τουριστικό οδηγό. Διάβαζε τις περιγραφές του Ομήρου και προσπαθούσε να τις ταιριάξει με το τοπίο της Μικράς Ασίας. Όταν είδε έναν λόφο με τις σωστές αποστάσεις από τη θάλασσα και την πεδιάδα, έσκαψε. Και βρήκε.

Άλλοι βασίζονταν στα ονόματα των χωριών. Αν ένα σημερινό χωριό λεγόταν «Αρχαία Κόρινθος», μπορεί κάτω του να υπήρχε η… Αρχαία Κόρινθος. Αλλά οι έξυπνοι έψαχναν ακόμα και σε παραφθορές των λέξεων — πώς μπορεί να παραμορφώθηκε μια αρχαία λέξη μέσα στους αιώνες.

Οι μοναχοί, οι ταξιδιώτες, οι πρώιμοι περιηγητές του 18ου και 19ου αιώνα άφηναν πίσω τους ημερολόγια, σημειώσεις και σκίτσα. Οι αρχαιολόγοι τα κυνηγούσαν, σε βιβλιοθήκες και μοναστήρια, και τα μετέτρεπαν σε πρωτόγονα GPS.

Οι ντόπιοι ήταν το Google Maps της εποχής. Οι παππούδες στα χωριά ήξεραν «εκεί έχει κάτι πέτρες» ή «όταν σκάψαμε για το πηγάδι, βρήκαμε σπασμένα πιθάρια». Από μια κουβέντα στον καφενέ μπορούσε να ξεκινήσει ολόκληρη ανασκαφή.

Σήμερα, η τεχνολογία έχει μπει για τα καλά στο παιχνίδι. Οι δορυφορικές εικόνες, το LIDAR και οι γεωλογικές σαρώσεις σου δείχνουν πού αξίζει να κοιτάξεις. Αλλά το πρώτο βήμα είναι ακόμα το ίδιο: κάποιος που κοιτάει τον ορίζοντα και λέει «ρε συ, λες να είναι εκεί;»

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords