Πως είναι δυνατόν να ξέρουμε σήμερα όλες τις συνομιλίες που είχε ο Μπετόβεν τα τελευταία 10 χρόνια της ζωής του

Στη Βιέννη του 19ου αιώνα, ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, ένας από τους μεγαλύτερους μουσικούς όλων των εποχών, ζούσε παγιδευμένος στη σιωπή. Η προοδευτική του κώφωση είχε στερήσει τον ήχο από τον άνθρωπο που έδινε ζωή στη μουσική. Ωστόσο, η ανάγκη του για επικοινωνία δεν χάθηκε. Αντίθετα, μεταφέρθηκε στο χαρτί. Από το 1818 και μέχρι τον θάνατό του το 1827, ο Μπετόβεν χρησιμοποιούσε τα περίφημα “τετράδια συνομιλιών”, όπου οι συνομιλητές του έγραφαν τις απαντήσεις και τις σκέψεις τους, επιτρέποντας στον συνθέτη

να διατηρεί μια κανονική κοινωνική ζωή – χωρίς όμως να μπορεί να απαντήσει προφορικά.

Τα τετράδια αυτά, που έφτασαν περίπου τα 400, ήταν κάτι παραπάνω από απλά σημειωματάρια. Ήταν ένα παράθυρο στο μυαλό του Μπετόβεν, καταγράφοντας όχι μόνο τις καθημερινές του συζητήσεις, αλλά και τις ανησυχίες, τις απόψεις και τις φιλοσοφικές του σκέψεις. Οι συνομιλητές του – φίλοι, μαθητές, εκδότες, ακόμα και υπηρέτες – έγραφαν τις ερωτήσεις και τα σχόλιά τους, ενώ ο ίδιος απαντούσε προφορικά. Δυστυχώς, οι απαντήσεις του δεν καταγράφονταν, αλλά η ύπαρξη των ερωτήσεων και των σχολίων δίνει τη δυνατότητα στους ιστορικούς να ανασυνθέσουν ολόκληρους διαλόγους και να σχηματίσουν μια εικόνα της καθημερινότητάς του.

Πολλά από αυτά τα τετράδια χάθηκαν, ενώ κάποια καταστράφηκαν σκόπιμα από τον βιογράφο του, Άντον Σίντλερ, ο οποίος προσπάθησε να “εξωραΐσει” την εικόνα του συνθέτη. Παρόλα αυτά, 139 τετράδια διασώθηκαν και βρίσκονται σήμερα σε συλλογές και μουσεία. Μέσα από αυτά, αποκαλύπτεται ένας άνθρωπος που πάλευε με τη μοναξιά της κώφωσης, αλλά και με το βάρος της ιδιοφυΐας του. Οι σημειώσεις καταγράφουν τις οικονομικές του ανησυχίες, τις πολιτικές του απόψεις, τις διατροφικές του συνήθειες, ακόμα και παράπονα για την έλλειψη καλού καφέ.

Αυτό που κάνει τα τετράδια συνομιλιών τόσο συναρπαστικά είναι ότι επιτρέπουν στον κόσμο να γνωρίσει τον Μπετόβεν όχι μόνο ως συνθέτη, αλλά και ως άνθρωπο. Χάρη σε αυτά, σήμερα μπορούμε να διαβάσουμε συζητήσεις του σαν να στεκόμασταν στο ίδιο δωμάτιο μαζί του.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Keywords
Τυχαία Θέματα
Μπετόβεν,betoven