Οι πρώτοι Έλληνες που έγιναν μάγοι, αστρολόγοι και ψευδοπροφήτες

16:29 30/5/2025 - Πηγή: Sportime

Κάποτε, ο ελληνικός νους γέννησε τη λογική. Στοχάστηκε για τη φύση, αμφισβήτησε τους θεούς, επινόησε τη φιλοσοφία και θέσπισε το ελεύθερο πνεύμα. Αλλά υπήρξε κι ένα άλλο πρόσωπο του Έλληνα, θαμμένο μέσα στη σκόνη της Ανατολής: ο Έλληνας μάγος. Ο Έλληνας ψευδοπροφήτης. Ο Έλληνας απατεώνας που πουλούσε μυστήρια στους λαούς της Αυτοκρατορίας.

Ήταν η εποχή μετά τον Αλέξανδρο. Η Ανατολή είχε γεμίσει με πόλεις ελληνικές, αλλά και με ανθρώπους ξεριζωμένους. Πρώην πολίτες που είχαν γίνει υπάλληλοι σε ξένα βασίλεια, ρήτορες που δεν είχαν

πλέον βήμα, φιλόσοφοι χωρίς πόλη να τους ακούσει. Κι αυτοί, αντί να γυρίσουν πίσω, φόρεσαν χλαμύδες θεουργών, μάντεψαν τις κινήσεις των άστρων και έστησαν πάγκους θαυμάτων στην αγορά της Αλεξάνδρειας.

Σύμφωνα με τον George Finlay, οι Έλληνες “εγκατέλειψαν τη φιλοσοφία για την αστρολογία”. Ήταν σαν να αντάλλαξαν τον Σωκράτη με τον Ερμή τον Τρισμέγιστο. Έχοντας υψηλή παιδεία και διαλεκτική δεινότητα, μπορούσαν να μιλούν με πειθώ για κόσμους αόρατους. Οι Σύριοι, οι Αιγύπτιοι, ακόμη και οι ίδιοι οι Ρωμαίοι, τους άκουγαν με δέος. Δεν ήταν απλοί μάγοι – ήταν Έλληνες. Και αυτό αρκούσε.

Η αγορά της Ρώμης γέμισε σύντομα με τέτοιους. Μια γυναίκα από την Κω προφήτευε το μέλλον για τις πατρικίες κυρίες. Ένας άνδρας από τη Σμύρνη πουλούσε περγαμηνές με τελετουργικά. Κάποιοι ισχυρίζονταν πως μπορούσαν να επικοινωνήσουν με τον Πλούτωνα. Άλλοι γνώριζαν τη «μοίρα» του κάθε παιδιού από την ημερομηνία γέννησης. Οι Ρωμαίοι γελοιοποιούσαν τους Έλληνες στις σάτιρες — αλλά τους πλήρωναν. Γιατί ήξεραν ότι αυτοί οι περίεργοι ανατολικοί με την έντονη προφορά και τα βαθιά βλέμματα είχαν κάτι που δεν μπορούσε να εξηγήσει η λογική.

Ήταν παράξενο: ο λαός που γέννησε τον Ομηρικό ορθολογισμό έγινε το κανάλι μιας νέας, σκοτεινής πίστης. Η εξορία από τις ελληνικές πόλεις και η αποξένωση από το πολιτικό βήμα είχε δημιουργήσει έναν τύπο ανθρώπου χωρίς ελπίδα και χωρίς πατρίδα. Η απελπισία αυτή έγινε καύσιμο για το υπερφυσικό. Ένας απογοητευμένος λαός που δεν ήλεγχε πια την ιστορία, άρχισε να υπόσχεται ότι ελέγχει το πεπρωμένο.

Αυτή ήταν η νέα «εξαγωγή» της Ελλάδας: όχι η τέχνη, ούτε η επιστήμη, αλλά ο μυστικισμός, η ψευδαίσθηση και το θαύμα. Η αρχαία φιλοσοφία έγινε περιτύλιγμα για χάρτινους θεούς. Ο Έλληνας που κάποτε ρωτούσε “τι είναι η αρετή”, τώρα πουλούσε φίλτρα για να κερδίσεις τον έρωτα ενός Ρωμαίου συγκλητικού.

Αλλά πίσω από όλα αυτά υπήρχε κάτι πιο τραγικό: μια απώλεια ταυτότητας. Αυτοί οι πρώτοι μάγοι δεν ήταν αγύρτες από γεννησιμιού τους. Ήταν άνθρωποι που κάποτε πίστεψαν στην Πόλη, στην Ελευθερία, στην Παιδεία — και όταν αυτά γκρεμίστηκαν, έμειναν να ψιθυρίζουν λόγια από αστέρια και πνεύματα για λίγα νομίσματα.

Η Εγγύς Ανατολή δεν ξεχνά. Και στους σκοτεινούς δρόμους της Συρίας, της Αιγύπτου και της Φοινίκης, το φάντασμα του Έλληνα μάγου περιπλανιέται ακόμα, μέσα στα αποκαΐδια ενός πολιτισμού που έμαθε να λέει ό,τι ήθελαν να ακούσουν οι άλλοι — όταν πια δεν είχε τίποτα άλλο να πει.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords