Ο πανέξυπνος και παγκοσμίου φήμης μαθηματικός που δεν είχε σπίτι, περιουσία ή σταθερή δουλειά και δεν θυμόταν πρόσωπα, ούτε καν των κοντινών του ανθρώπων

09:21 30/5/2025 - Πηγή: Sportime

Είχε τη μνήμη υπερυπολογιστή, μπορούσε να λύσει πολύπλοκα προβλήματα στο μυαλό του, θυμόταν χιλιάδες αποδείξεις και αριθμούς τηλεφώνων. Κι όμως, μπορούσες να καθίσεις μαζί του μέρες, να συνεργαστείτε πάνω σε μαθηματικά υψηλού επιπέδου και, την επόμενη φορά που θα σε έβλεπε, να μη σε αναγνωρίσει. Αυτός ήταν ο Paul Erdős, ο εκκεντρικός Ούγγρος που έζησε μόνο για τα μαθηματικά.

Δεν είχε ποτέ

δικό του σπίτι. Δεν είχε τίτλο, δεν είχε γραφείο, δεν είχε ούτε ένα συρτάρι να πει ότι είναι δικό του. Γυρνούσε τον κόσμο με ένα σακίδιο, ζούσε σε σπίτια άλλων μαθηματικών που του άνοιγαν την πόρτα σαν να δεχόντουσαν αυτοκράτορα, έτρωγε ό,τι του έδιναν και μιλούσε μόνο για αποδείξεις, θεωρήματα και το «Βιβλίο του Θεού». Έτσι αποκαλούσε τον νοητό τόμο όπου, πίστευε, είναι καταγεγραμμένες οι τέλειες λύσεις όλων των μαθηματικών προβλημάτων. Ο άνθρωπος ήταν προσκυνητής ενός αόρατου μαθηματικού Θεού.

Δεν είχε ρολόι. Δεν καταλάβαινε καν τη διαφορά ώρας από χώρα σε χώρα. Τηλεφωνούσε σε συναδέλφους όποια ώρα τού ερχόταν έμπνευση, ακόμα κι αν για εκείνους ήταν τρεις τα ξημερώματα. Αν κάποιος του έλεγε ότι τον ξύπνησε, απαντούσε: «Ξύπνα, η ανθρωπότητα σε χρειάζεται».

Σε ένα συνέδριο, συνάντησε τον Elliot Mendelson, με τον οποίο είχε συνεργαστεί. Τον ρώτησε: «Από πού είστε;». Ο άλλος απάντησε: «Από το Βανκούβερ». Ο Erdős χαμογέλασε: «Α, τότε ίσως να ξέρετε τον Elliot Mendelson. Είναι πολύ καλός φίλος μου». «Είμαι ο Elliot Mendelson», του απάντησε εκείνος. Ο Erdős δεν θύμωσε, δεν ντράπηκε. Το δέχτηκε σαν κάτι φυσικό. Σαν να έφταιγε η πραγματικότητα που δεν ταίριαζε με τη μαθηματική του αντίληψη.

Μπορούσε να συνεργαστεί με οποιονδήποτε. Είχε πάνω από 500 επιστημονικές δημοσιεύσεις με διαφορετικούς μαθηματικούς. Όποιος κατάφερνε να δουλέψει μαζί του, θεωρούνταν ότι είχε «αριθμό Erdős». Ήταν το δικό του σύστημα συγγένειας, όπως το «εγγονός» ή «ανιψιός» κάποιου πνευματικού δασκάλου. Αλλά ακόμα κι αν ήσουν “Erdős 1”, δεν σήμαινε ότι θα θυμόταν το πρόσωπό σου.

Δεν είχε χρόνο για κοινωνικές ευγένειες. Το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν η πρόοδος των μαθηματικών. Έπαιρνε βιταμίνες, καφεΐνη και κάποια σκευάσματα για να παραμένει σε εγρήγορση. Μισούσε τη λέξη “αργία”, πίστευε πως κάθε μέρα που δεν αφιερώνεται στα μαθηματικά είναι μέρα χαμένη.

Όταν πέθανε το 1996, στα 83 του, πέθανε όπως έζησε: ταξιδεύοντας, χωρίς σπίτι, χωρίς περιουσία, αλλά με εκατοντάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο που ένιωθαν ότι γνώρισαν κάτι ιερό μέσα από το μυαλό του. Δεν είχε ούτε φωτογραφίες στην τσέπη του, ούτε ενθύμια. Μόνο αριθμούς, αποδείξεις και το όραμα ότι κάποια μέρα όλα τα θεώρημα θα αποκαλυφθούν – αν ψάξεις αρκετά.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords