Η Αμερική δεν τον ήθελε. Μετά του έδωσε Νόμπελ. Και σήμερα του χρωστάει το μισό της ΑΕΠ

14:41 23/5/2025 - Πηγή: Sportime

Μικρόσωμος, γρήγορος στο λόγο και γεμάτος αυτοπεποίθηση, ο Μίλτον Φρίντμαν γεννήθηκε φτωχός παιδί μεταναστών. Δεν ήθελε να γίνει επαναστάτης – έγινε όμως. Στην Αμερική του 1930, όπου το κράτος ήταν παντού, εκείνος ονειρευόταν να το μικρύνει. Να το ξεδοντιάσει. Κανείς δεν τον άκουγε στην αρχή. Όμως όταν η χώρα βρέθηκε ξανά στη δίνη, ήταν αυτός που όλοι άκουσαν.

Το 1946 τον προσέλαβαν στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, κι εκεί ξεκίνησε το «κλαμπ των αιρετικών». Φοιτητές που τον λάτρευαν, συνάδελφοι που τον φοβούνταν. Στα χαρτιά του, η ελεύθερη αγορά δεν ήταν θεωρία – ήταν σωτηρία.

Ο πληθωρισμός; Μόνο αποτέλεσμα του κράτους που τύπωνε χρήμα για να καλύπτει τις τρύπες του. Ο ελάχιστος μισθός; Εμπόδιο στους φτωχούς. Ήταν δηλητήριο για το κατεστημένο.

Το 1970 δημοσίευσε ένα άρθρο-σοκ: «The Social Responsibility of Business is to Increase its Profits». Ο Φρίντμαν υποστήριζε ότι το μόνο καθήκον των εταιρειών είναι το κέρδος. Όχι η κοινωνία. Όχι το περιβάλλον. Όχι οι άνθρωποι. Μόνο το κέρδος. Για πρώτη φορά, ο καπιταλισμός αποκτούσε ιεροκήρυκα.

Το 1976 η Αμερική του έδωσε το Νόμπελ. Εκείνος το πήρε, αλλά δεν σταμάτησε. Έφτιαξε ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα, το «Free to Choose». Το έβλεπαν εκατομμύρια. Και το μήνυμα απλό: «Αφήστε με να διαλέξω μόνος μου». Η κυβέρνηση Ρέιγκαν τον έκανε σύμβουλο. Στη Θάτσερ έδωσε θεωρητικά όπλα. Και όταν η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε, τα πανεπιστήμια του κόσμου δίδασκαν τις ιδέες του.

Οι αριθμοί τον επιβεβαίωσαν. Οι ΗΠΑ άρχισαν να ζουν με βάση το δόγμα του. Πληθωρισμός υπό έλεγχο, λιγότερη φορολογία, πιο ελεύθερες αγορές. Σήμερα, το ήμισυ του αμερικανικού ΑΕΠ στηρίζεται σε ένα πλαίσιο πολιτικής που εκείνος συνέλαβε.

Δεν τον τίμησαν ποτέ όσο του άξιζε στην αρχή. Τον θεωρούσαν επικίνδυνο. Αλλά ο Μίλτον Φρίντμαν άλλαξε τον τρόπο που ζει ο κόσμος. Από τα σούπερ μάρκετ μέχρι τις τράπεζες και το παγκόσμιο εμπόριο, το όνομά του είναι εκεί. Όχι γραμμένο με σπρέι ή σε αγάλματα. Αλλά με κέρδη, ισοζύγια και νομισματικά μοντέλα. Με τις λέξεις: πληθωρισμός, επιτόκιο, αγορά.

Και όπως είπε κάποτε: «Καμία κοινωνία δεν γνώρισε πρόοδο χωρίς ελεύθερες αγορές. Και καμία ελεύθερη αγορά χωρίς ελεύθερους ανθρώπους».

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords