Γιατί οι Τούρκοι την είπαν Μαύρη; Και τι σχέση έχει ο βορράς με αυτό;

Στην Τουρκική γλώσσα, η Μαύρη Θάλασσα λέγεται “Karadeniz”. Το “kara” σημαίνει μαύρος και το “deniz” σημαίνει θάλασσα. Αλλά η επιλογή του χρώματος δεν ήταν αισθητική. Δεν ήταν καν αυθαίρετη. Οι Τούρκοι είχαν έναν γεωγραφικό χάρτη στο μυαλό τους που δεν βασιζόταν σε συντεταγμένες αλλά σε χρώματα. Στο κέντρο αυτού του χάρτη δεν υπήρχε ο κόσμος αλλά η ίδια η Τουρκία.

Στην παλαιά τουρκική κουλτούρα, τα σημεία

του ορίζοντα είχαν χρώματα. Ο βορράς ήταν μαύρος, ο νότος λευκός, η ανατολή πράσινη και η δύση κόκκινη ή μπλε. Έτσι, η θάλασσα που βρίσκεται στον βορρά τους ονομάστηκε Karadeniz – Μαύρη Θάλασσα. Η Μεσόγειος, νοτίως της χώρας, πήρε το όνομα “Akdeniz”, δηλαδή Λευκή Θάλασσα. Το χρώμα δεν περιγράφει τη θάλασσα. Περιγράφει τον προσανατολισμό της σε σχέση με την Τουρκία.

Δεν είναι οι μόνοι που συνδέουν χρώματα με κατευθύνσεις. Και άλλοι αρχαίοι πολιτισμοί, από την Κίνα μέχρι τους Μάγιας, έδιναν στα σημεία του ορίζοντα ιδιότητες, θεότητες ή αποχρώσεις. Αλλά οι Τούρκοι το έκαναν λειτουργικό. Όταν έλεγαν “μαύρο”, ήξεραν ότι εννοούν τον βορρά. Ήξεραν που οδηγούν τα ποτάμια, οι άνεμοι, τα καραβάνια.

Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η παράδοση έχει μείνει ζωντανή. Κανείς δεν ονομάζει σήμερα τη Μαύρη Θάλασσα με γεωλογικά ή υδρολογικά κριτήρια. Το Karadeniz, όμως, παραμένει. Δεν περιγράφει χρώμα. Περιγράφει προσανατολισμό. Κι όμως, έχει την δύναμη να χρωματίζει ακόμα και τη μνήμη μας. Έγινε πια συνείδηση. Ο βορράς είναι μαύρος.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Keywords
Τυχαία Θέματα