Γιατί δεν αφήνουν τιπ στους σερβιτόρους στην Ελβετία;

01:15 25/3/2025 - Πηγή: Sportime

Η σκηνή είναι γνώριμη για κάθε ταξιδιώτη που καταλήγει σε ένα ελβετικό καφέ ή εστιατόριο: ο λογαριασμός έρχεται, πληρώνεις το ακριβές ποσό, ο σερβιτόρος το παίρνει με ένα ευγενικό χαμόγελο και απομακρύνεται. Κανένα βλέμμα προσμονής, καμία αμηχανία για το αν πρέπει να αφήσεις ψιλά. Γιατί στην Ελβετία, το φιλοδώρημα δεν είναι απλώς προαιρετικό — είναι περιττό.

Η συνήθεια αυτή δεν προέκυψε από την κουλτούρα ή την ευγένεια του ελβετικού λαού, αλλά από έναν πολύ συγκεκριμένο

νόμο που ψηφίστηκε το 1974. Τότε, η ελβετική κυβέρνηση πέρασε μια διάταξη που κατάργησε επισήμως το τιπ, ενσωματώνοντάς το υποχρεωτικά στις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών. Ο νόμος είχε στόχο να εξαλείψει την ασάφεια και τις κοινωνικές πιέσεις γύρω από το αν και πόσο πρέπει να αφήσει κανείς ως φιλοδώρημα. Ήταν επίσης μια κίνηση διαφάνειας, καθώς οι υπάλληλοι στον κλάδο της εστίασης θα είχαν κανονικό, σταθερό μισθό και τα τιμολόγια θα ήταν ξεκάθαρα για όλους.

Ουσιαστικά, το φιλοδώρημα μετατράπηκε από πράξη ευχαριστίας σε μέρος του συστήματος. Ο σερβιτόρος πληρώνεται αξιοπρεπώς από τον εργοδότη του, και ο πελάτης δεν επιβαρύνεται ψυχολογικά με την απόφαση να “επιβραβεύσει” ή όχι. Όλα έχουν προβλεφθεί, υπολογιστεί και συμπεριληφθεί.

Η απόφαση αυτή δεν ήταν μόνο οικονομική. Στην καρδιά της βρίσκονται οι αρχές ισότητας και επαγγελματικής αξιοπρέπειας. Για τους Ελβετούς, το να χρειάζεται κάποιος να βασιστεί σε φιλοδωρήματα για να ζήσει θεωρείται μορφή ταπείνωσης, αν όχι κοινωνικής ανισότητας. Ο επαγγελματισμός δεν πρέπει να “αγοράζεται” ανά περίσταση, αλλά να θεωρείται δεδομένος και να αμείβεται δίκαια.

Παρ’ όλα αυτά, το να αφήσεις ένα μικρό φιλοδώρημα —αν θέλεις— δεν απαγορεύεται. Κάποιοι πελάτες, κυρίως τουρίστες, ίσως αφήσουν λίγα ρέστα σε περίπτωση εξαιρετικής εξυπηρέτησης. Όμως δεν αναμένεται, ούτε υπάρχει κοινωνική πίεση. Ούτε οι σερβιτόροι θα αλλάξουν συμπεριφορά αν δεν το κάνεις.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η Ελβετία δεν είναι η μόνη χώρα που έχει απορρίψει την κουλτούρα του τιπ. Παρόμοια προσέγγιση έχουν και άλλες χώρες όπως η Δανία, η Ισλανδία και η Ιαπωνία, αν και για διαφορετικούς λόγους. Στην Ελβετία όμως, η αλλαγή έγινε θεσμικά, με νόμο που προσδιόρισε πως η εξυπηρέτηση πρέπει να περιλαμβάνεται εξ αρχής στην τιμή. Ήταν μια πράξη πολιτισμού και οικονομικής λογικής.

Έτσι, την επόμενη φορά που θα καθίσεις σε ένα ήσυχο ελβετικό μπιστρό, να θυμάσαι: ο λογαριασμός που βλέπεις είναι όντως αυτός που πρέπει να πληρώσεις. Και πίσω από αυτόν κρύβεται μια ολόκληρη φιλοσοφία που λέει πως η ευγένεια δεν πρέπει να εξαρτάται από τα νομίσματα που αφήνεις στο τραπέζι.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords