Γεννήθηκε στην Κέρκυρα, σπούδασε χημικός, αλλά έγινε ο μοναδικός Έλληνας που χάραξε μόνος του μισό αιώνα τέχνης

10:11 10/5/2025 - Πηγή: Sportime

Ο Νικόλαος Βεντούρας γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1899, σε οικογένεια με ρίζες από τη Βενετία και συγγένεια με τον Ιωάννη Καποδίστρια. Αν και σπούδασε βιομηχανική χημεία στην Αθήνα, δεν εργάστηκε ποτέ ως χημικός. Διάλεξε αντί για εργαστήριο, ένα πιεστήριο χαρακτικής· αντί για λευκές ποδιές, λινάτσες γεμάτες μελάνια. Και χωρίς να φοιτήσει σε καμία Σχολή Καλών Τεχνών, κατάφερε να γίνει ο κορυφαίος αυτοδίδακτος χαράκτης της

νεοελληνικής τέχνης.

Η χημεία τού έδωσε ακρίβεια. Την έκανε τέχνη. Ήξερε πώς διαβρώνει ο χρόνος το μέταλλο, πώς αντιδρά το χαρτί σε κάθε κράμα, πόση πίεση αντέχει η γραμμή πριν σπάσει. Δημιούργησε τεχνικές που δεν δίδασκε κανείς. Συνδύαζε λιθογραφία, ξυλογραφία, photogravure και υλικά που αγόραζε από το Λονδίνο ή έφτιαχνε ο ίδιος. Κρατούσε αρχείο με κάθε λεπτομέρεια: το βάρος του χαρτιού, το χρώμα, τον χρόνο εκτύπωσης και –κυρίως– το συναίσθημα που είχε όταν το δημιουργούσε.

Δεν ήταν μοντέρνος επειδή το ήθελε· ήταν επειδή το ένιωθε. Η Κέρκυρα, τα καΐκια της, οι λιτανείες, οι θάλασσες και οι παλιοί της δρόμοι έγιναν θεματολογία του. Στα έργα του, όμως, κρύφτηκαν και οι δικοί του φόβοι. Την εποχή της Κατοχής, τα χαρακτικά του γέμισαν ερείπια, παραμορφώσεις και σκοτεινές γραμμές. Μετά τον πόλεμο, τα ίδια χέρια που χάραζαν εφιάλτες, σχεδίασαν το φως του Πειραιά και το ηλιοβασίλεμα των Ιονίων.

Ο Βεντούρας δεν έστηνε απλώς έργα. Τα συνέθετε, τα αποδομούσε και τα ξανάφτιαχνε με μαθηματική προσήλωση και ποιητική φαντασία. Έκανε το ίδιο χαρακτικό σε τρία μεγέθη. Και κάθε ένα ήταν τέλειο. Ήξερε να τυπώνει χωρίς καν να φαίνεται το πάτημα της πλάκας. Έφτιαξε δικό του σύστημα βαθμολόγησης: από «καχέκτυπον» μέχρι «άριστον». Και δεν χαρίστηκε ούτε στον εαυτό του.

Δεν ήταν ποτέ διάσημος με την εμπορική έννοια. Κι όμως, οι πίνακές του μπήκαν στο British Museum, στη Biennale του Τόκιο και του Σάο Πάολο, στο Μουσείο Μπενάκη και στην καρδιά όσων ξέρουν τι σημαίνει χαρακτική. Δούλεψε μόνος, πέτυχε μόνος, χάραξε μόνος. Κι άφησε πίσω του ένα έργο που μοιάζει βγαλμένο όχι από σχολή αλλά από ανάγκη – αυτή την ακατανίκητη ανάγκη να μετατραπεί η σιωπή σε τέχνη.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords