Έγινε το πιο διάσημο χάπι στον κόσμο. Αλλά ξεκίνησε ως πικρό ρόφημα από φλοιό δέντρου. Μπορεί να σου σώσει τη ζωή αλλά και να τη διαλύσει

15:24 18/6/2025 - Πηγή: Sportime

Πριν γίνει χάπι, ήταν ένα πικρό ρόφημα που έκαιγε τον λαιμό. Ο Ιπποκράτης το πρότεινε για τους πυρετούς, και οι Αιγύπτιοι το έβραζαν για τους πόνους. Η ουσία του κρυβόταν στον φλοιό της ιτιάς. Όποιος έπινε το εκχύλισμα ένιωθε την ανακούφιση να έρχεται αργά, σαν να λιγόστευε το αίμα στους χτύπους.

Η ουσία λεγόταν σαλικυλικό οξύ. Έκαιγε το στομάχι και μύριζε ξύδι. Μέχρι που ένας Γερμανός χημικός, ο Φέλιξ Χόφμαν, έδωσε νέα μορφή στην παλιά ουσία. Την έκανε χάπι. Στα εργαστήρια της Bayer,

το 1897, γεννήθηκε η ασπιρίνη. Ονόμασαν το νέο μόριο acetylsalicylsäure. Και μέσα σε λίγα χρόνια, έγινε παγκόσμιο φαινόμενο.

Η ασπιρίνη έγινε συνώνυμο της επιστήμης. Ένα θαυματουργό φάρμακο που σταματούσε τον πυρετό, τους πονοκεφάλους, τις φλεγμονές. Όταν ήρθε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Bayer την παρήγαγε μαζικά για στρατιώτες. Και όταν τελείωσε ο πόλεμος, η ίδια εταιρεία έχασε τα δικαιώματά της. Η λέξη “Aspirin” έγινε κοινή περιουσία. Όπως και ο πόνος.

Δεν ήταν όμως μόνο για πονοκεφάλους. Στα τέλη του 20ού αιώνα, η ασπιρίνη ξαναμπήκε στο προσκήνιο. Αυτή τη φορά για κάτι πολύ πιο σοβαρό. Ένας καθηγητής στη Βρετανία απέδειξε πως μπλοκάρει τους θρόμβους. Έτσι, μικρές δόσεις της σώζουν καρδιές. Ασθενείς μετά από έμφραγμα ή εγκεφαλικό την παίρνουν καθημερινά.

Και όμως, όσο εύκολα σώζει μια ζωή, τόσο εύκολα μπορεί να την καταστρέψει. Η ίδια δράση που εμποδίζει τους θρόμβους, μπορεί να προκαλέσει αιμορραγίες. Στο στομάχι, στον εγκέφαλο, στις εγκύους. Η ασπιρίνη μπορεί να προκαλέσει ακόμα και θάνατο. Γι’ αυτό απαγορεύεται σε παιδιά, σε κυήσεις, σε πάσχοντες από έλκη ή αιματολογικά προβλήματα.

Το πιο συγκλονιστικό; Κανείς δεν ξέρει τελικά αν πρέπει να την παίρνει. Για κάποιους η καθημερινή της χρήση είναι σαν ασφάλεια ζωής. Για άλλους, είναι στατιστικά επικίνδυνη. Η ίδια η ιατρική κοινότητα δεν συμφωνεί. Ορισμένοι την αποθεώνουν, άλλοι προειδοποιούν. Και κανείς δεν έχει βρει ακόμα το χρυσό όριο.

Υπάρχουν περιπτώσεις που σώζει. Στις καρδιοπάθειες, στους καρκίνους του εντέρου, σε φλεγμονώδη σύνδρομα. Υπάρχουν άλλες, όπου μπορεί να προκαλέσει εσωτερική αιμορραγία ή καταστροφή των νεφρών. Η ίδια ουσία που μειώνει τη φλεγμονή, μπορεί να ανοίξει πληγές. Και όλα αυτά εξαρτώνται από τη δόση, το βάρος, τη γενετική και τον χρόνο.

Η ειρωνεία είναι βαθιά. Το πιο διαδεδομένο φάρμακο στον πλανήτη είναι και από τα πιο αμφιλεγόμενα. Το παίρνουν δισεκατομμύρια. Το δίνουν χωρίς συνταγή. Το έχουμε στα φαρμακεία, στα σπίτια, στις τσάντες. Κι όμως, μια μόνο λάθος χρήση του, και μπορεί να γίνει αιτία για νοσηλεία. Ή για κηδεία.

Αλλά όσο υπάρχουν άνθρωποι, θα υπάρχει και πόνος. Και όσο υπάρχει πόνος, θα υπάρχει ανάγκη. Κι όσο υπάρχει ανάγκη, θα υπάρχει πάντα ένα μικρό λευκό χάπι. Το ίδιο που έπιναν κάποτε σαν πικρό τσάι, από τον φλοιό μιας ιτιάς, πριν 2.400 χρόνια.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords