Το «φαινόμενο Τσαπούτοβα»

Σε μια Ευρώπη που μαστίζεται από την άνοδο στην εξουσία νεοφιλελεύθερων, ευρωσκεπτικιστικών και εθνολαϊκιστικών δυνάμεων, το να εκλεγεί στην προεδρία μιας ανατολικοευρωπαϊκής χώρας μια γυναίκα και μάλιστα ακτιβίστρια για τα περιβαλλοντικά ζητήματα, έχοντας ως σημαία της την καταπολέμηση της διαφθοράς, αποτελεί αναμφίβολα ένα αισιόδοξο μήνυμα μέσα σε μια θάλασσα απαισιοδοξίας και ακροδεξιών fake news.

Νέο πρόσωπο, αλλά και νέα

Οι προεδρικές εκλογές που έγιναν στη Σλοβακία την Κυριακή 31 Μαρτίου 2019 (ο δεύτερος γύρος) ανέδειξαν μια νέα πολιτικό, την 45χρονη Ζουζάνα Τσαπούτοβα (Zuzana Caputova), μια φιλελεύθερη δικηγόρο και ακτιβίστρια, την οποία έχουν χαρακτηρίσει ως “θηλυκό Μακρόν” της Ανατολικής Ευρώπης. Η Τσαπούτοβα επικράτησε με 58,4%, έναντι του αντιπάλου της Μάρος Σέφτσοβιτς (Maroš Šefčovič), Επιτρόπου Ενέργειας της Κομισιόν και διπλωμάτη καριέρας, ο οποίος έλαβε το 41,6% των σλοβακικών ψήφων, παρότι υποστηριζόταν από το κυβερνών κόμμα SMER του πρώην πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο.

Η Ζούζανα Τσαπούτοβα, που είναι και η πρώτη γυναίκα στο τιμόνι του σλοβακικού κράτους, κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών διακηρύσσοντας έναν αποφασιστικό αγώνα κατά της διαφθοράς και υποστηρίζοντας το Κράτος-Δικαίου, δίχως να χρησιμοποιήσει τη, συνηθισμένη στην Κεντρική Ευρώπη, εθνολαϊκιστική ρητορική. To κύριο σύνθημά της ήταν “ξεσηκωθείτε κατά του κακού. Μαζί μπορούμε να τα καταφέρουμε”.

Η Τσαπούτοβα, παρότι μέχρι πριν από δύο μήνες θεωρούταν αουτσάιντερ, έκανε τελικά την έκπληξη και η νίκη της θεωρείται πλέον “πολιτικό φαινόμενο” και αντικείμενο μελέτης για τις σχολές πολιτικών επιστημών της κεντρικής Ευρώπης. Βέβαια, η ίδια κατάφερε να αξιοποιήσει το αυξανόμενο κύμα δυσαρέσκειας των Σλοβάκων, κυρίως της μεσαίας και μικρομεσαίας τάξης, για τις κοινωνικές συνθήκες στη χώρα τους, και να προσελκύσει ψηφοφόρους, οι οποίοι είχαν χάσει την εμπιστοσύνη τους στα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα και οι οποίοι επαναστάτησαν εναντίον του λαϊκισμού, του αυταρχισμού και της διάχυτης διαφθοράς.