Τι ισχύει για επιχειρήσεις και εργαζόμενους σε περίπτωση αναστολής λειτουργίας λόγω κορονοϊού

Ευρεία σύσκεψη για τις συνέπειες του κορονοϊού στην οικονομία θα πραγματοποιήσει σήμερα με τους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης.

Η κυβέρνηση καλεί στο υπουργείο Εργασίας τους εκπροσώπους εργοδοτών και εργαζομένων, προκειμένου να ζητήσει την άποψη τους για όλα τα κρίσιμα ζητήματα σχετικά με την διαχείριση των εργαζομένων σε περίπτωση κλεισίματος της επιχειρήσεων που εντοπίστηκαν κρούσματα του κορονοιού, αλλά και σειρά μέτρων για την οικονομική στήριξη τους. Στο τραπέζι των συζητήσεων θα προταθούν η ευρεία ενεργοποίηση της τηλεργασίας, αλλά και η εφαρμογή

βαρδιών για την σταδιακή πρόσβαση και προσέλευση στους χώρους εργασίας. Για την ενίσχυση των επιχειρήσεων θα προταθούν η παράταση καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών, αλλά και η επιδότηση εισφορών ή ακόμη και μέρος του μισθολογικού κόστους.

Αυτή τη στιγμή, εργοδότες και εργαζόμενοι δεν έχουν σαφή εικόνα για το πώς πρέπει να ενεργήσουν ούτε ποια είναι τα δικαιώματα της κάθε πλευράς. Με την εξάπλωση του  κορονοϊού ενεργοποιούνται ευέλικτες αλλαγές ωραρίων, τηλεργασία και αναστολή ασφαλιστικών και φορολογικών υποχρεώσεων με σημαντικές συνέπειες για το σύνολο της οικονομίας.

«Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν είναι προς τη θετική κατεύθυνση, όμως δεν επαρκούν ειδικά για τις περιπτώσεις επιχειρήσεων που αναστέλλουν την οικονομική τους δραστηριότητα με εντολή δημόσιας αρχής. Σε αυτή την περίπτωση και επειδή η αναστολή λειτουργίας της επιχείρησης οφείλεται σε λόγους ανωτέρας βίας οι εργοδότες δεν είναι υποχρεωμένοι από το νόμο να καταβάλλουν μισθούς στους εργαζόμενους για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η αναστολή λειτουργίας με ανωτέρα βία», δηλώνει ο δικηγόρος – εργατολόγος, Γιάννης Καρούζος, προσθέτοντας πως «πέρα από τα μέτρα που ανακοινώθηκαν, επιτακτική ανάγκη είναι:

– να δοθεί η δυνατότητα άδειας μετ αποδοχών σε έναν από τους 2 γονείς για την μέριμνα των παιδιών τους, όταν αυτά φοιτούν σε σχολικές μονάδες η λειτουργία των οποίων αναστέλλεται, όπως έγινε και στην Ιταλία, καθώς επίσης και

– η καταβολή μισθών – ενδεχομένως υπό την μορφή επιδότησης από τον ΟΑΕΔ – στους εργαζομένους των επιχειρήσεων που κλείνουν».

Γονείς παιδιών που φοιτούν σε σχολεία που κλείνουν

Δυστυχώς για τους γονείς που κλείνουν τα σχολεία λόγω κορονοϊού δεν υπάρχει ειδική πρόβλεψη γι αυτή την κατηγορία εργαζομένων. Στις περιπτώσεις που με απόφαση δημόσιας αρχής, στο πλαίσιο λήψης προληπτικών μέτρων,  ανασταλεί η λειτουργία  ορισμένων σχολικών μονάδων, η τυχόν απουσία εργαζόμενων γονέων των παιδιών  της σχολικής μονάδας, δεν καθιστά την απουσία τους δικαιολογημένη, όμως ο εργαζόμενος γονέας έχει δικαίωμα να κάνει χρήση αδειών που προβλέπονται από το νόμο.

Συγκεκριμένα οι γονείς έχουν τις εξής δυνατότητες:

-Να λάβουν μέρος από την κανονική τους άδεια αναψυχής

-Να κάνουν χρήση της άδειας παρακολούθησης σχολικής επίδοσης, η οποία είναι μόλις 4 εργάσιμες ημέρες το χρόνο και πρέπει να χορηγείται πάντοτε τμηματικά, μια εργάσιμη ημέρα κάθε φορά

-Εναλλακτικά μπορούν να κάνουν χρήση της ευελιξίας της οργάνωσης του χρόνου εργασίας που θα παρέχει η νέα Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, ώστε να προσαρμόσουν εκ νέου τον χρόνο εργασίας τους σε συνεννόηση με τον εργοδότη.

Εργαζόμενοι επιχειρήσεων που κλείνουν με κρατική εντολή

Εάν αποφασιστεί από δημόσια αρχή η αναστολή της λειτουργίας ιδιωτικής επιχείρησης στο πλαίσιο αποφυγής περαιτέρω διάδοσης του κοροναϊού, ο εργοδότης δεν υποχρεούται να καταβάλει αποδοχές στους εργαζόμενους του. Αυτός ο λόγος αναστολής της λειτουργίας της επιχείρησης οφείλεται σε «ανωτέρα βία» και συνεπώς ο εργοδότης δεν  υποχρεούται σε καταβολή των αποδοχών των εργαζομένων κατά την περίοδο αυτή, κατά την οποία διαρκεί η αναστολή λειτουργίας. Προς το παρόν δεν υπάρχει ειδική πρόβλεψη γι’ αυτή την κατηγορία εργαζομένων, που κινδυνεύουν να χάσουν σημαντικό τμήμα του μισθού τους.

Εργοδότες επιχειρήσεων που κλείνουν με κρατική εντολή

Δεν υποχρεούνται να καταβάλλουν μισθό και ασφαλιστικές στους εργαζόμενους για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας της επιχείρησης με κρατική εντολή. Επιπλέον απαλλάσσονται προσωρινά από τις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις που έπρεπε να πληρωθούν έως τέλη Μαρτίου για επιχειρήσεις στους τρεις νομούς που έχει εντοπιστεί ο ιός. .

Ειδικότερα, προβλέπεται πως «αναστέλλεται για 3 μήνες έως την 30η Ιουνίου του 2020 η πληρωμή των ασφαλιστικών εισφορών και των δόσεων κάθε είδους ρύθμισης, οι οποίες είναι πληρωτέες έως 31η Μαρτίου 2020, στους κλάδους και περιοχές (ανά ΚΑΔ και Περιφερειακή Ενότητα), για περιπτώσεις που διακόπτεται η οικονομική δραστηριότητα της επιχείρησης με κρατική εντολή για περισσότερο από 10 ημέρες.

Υπενθυμίζεται πως η ΑΠΔ για την απασχόληση του Φεβρουαρίου υποβάλλεται εντός του Μαρτίου και έως 31/3. Οπότε οι εισφορές των μισθών του Φεβρουαρίου θα μπορούν να πληρωθούν έως 30 Ιουνίου σε αυτές τις ειδικές περιπτώσεις. Αντίστοιχα η αποπληρωμή των δόσεων ρύθμισης που λήγουν στις 31/3 – για όσους π.χ. έχουν ενταχθεί στις 120 δόσεις ή σε άλλο σχήμα – παρατείνεται έως 30 Ιουνίου.

Εργαζόμενοι επιχειρήσεων που λειτουργούν

 Ο υπουργός Εργασίας σε ανακοίνωση του επισήμανε ότι προωθούνται «σχήματα σταδιακής πρόσβασης και προσέλευσης των εργαζομένων στους χώρους εργασίας» για την αποφυγή συνωστισμού και στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στους χώρους εργασίας. Το εν λόγω μέτρο θα εφαρμοστεί με αναφορά σε όλη την Ελλάδα. Ο εργοδότης δεν θα υποχρεούται πλέον να προδηλώνει εκ των προτέρων την υπερεργασία, την αλλαγή ωραρίου ή την υπερωρία, αλλά όλες αυτές οι αλλαγές θα δηλώνονται εκ των υστέρων το πρώτο 10ήμερο του επόμενο μήνα. Δίνεται έτσι η δυνατότητα να διαμορφώνονται πιο ευέλικτα σχήματα εργασίας.

Συνεπώς, οι εργοδότες θα μπορούν να γνωστοποιούν στο σύστημα «Εργάνη» του υπουργείου Εργασίας, συγκεντρωτικά, κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων, καθώς και την υπερεργασία και τη νόμιμη κατά την ισχύουσα νομοθεσία υπερωριακή απασχόληση, που πραγματοποιήθηκε εντός του προηγούμενου μήνα κατά το πρώτο 10ημέρο του επόμενου μήνα της παρασχεθείσας εργασίας.

Για το ίδιο χρονικό διάστημα αναστέλλεται η υποχρέωση του εργοδότη να καταχωρεί στο «Εργάνη» κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου και της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων εκ των προτέρων.

Στόχος είναι να δοθεί η δυνατότητα στους εργοδότες να οργανώνουν πιο γρήγορα και αποτελεσματικά το χρόνο εργασίας στις επιχειρήσεις τους, προκειμένου να προσαρμοστούν στις ιδιαίτερες συνθήκες που θέτει το φαινόμενο της διάδοσης του κορονοϊού και στη χώρα μας.

Σε κάθε περίπτωση – τονίζει το υπουργείο Εργασίας – ότι δεν θίγονται οι υφιστάμενες προστατευτικές διατάξεις για τις προϋποθέσεις πραγματοποίησης υπερεργασίας, υπερωριών, εργασίας κατά βάρδιες, ο προβλεπόμενος ελάχιστος χρόνος ανάπαυσης, κ.λπ.

Ταυτόχρονα θα δοθεί και η δυνατότητα στους εργοδότες να προχωρούν σε σχήματα εξ’ αποστάσεως παροχής εργασίας (τηλεργασίας), στο βαθμό βέβαια που αυτό είναι οργανωτικά και τεχνικά εφικτό (π.χ. με χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, κ.λπ.).

Εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις με κρούσματα ή με υποψία

 Αν ο εργοδότης στο πλαίσιο της υποχρέωσής του για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων του κρίνει ότι για λόγους πρόληψης πρέπει :

α) να απομακρύνει από την εργασία εργαζόμενο ή εργαζόμενους για ορισμένο χρονικό διάστημα – «προληπτική καραντίνα» ή

β) να αναστείλει ο ίδιος τη λειτουργία της επιχείρησής του.

Στις  περιπτώσεις  αυτές ο εργοδότης καταβάλλει κανονικά αποδοχές  στους εργαζόμενους. Ο μισθωτός μπαίνει σε προληπτική «καραντίνα» μόνο με γνωμάτευση ή εντολή γιατρού και όχι με αυθαίρετη πρωτοβουλία του εργοδότη

Εργαζόμενοι που νοσούν

 Σε περίπτωσης απουσίας από την εργασία κατόπιν ιατρικής γνωμάτευσης για λόγους νοσηλείας ή πρόληψης κατά του κοροναϊού, ο εργαζόμενος δικαιούται :

-να λάβει από τον εργοδότη τις αποδοχές μέχρι έως ενός μήνα, εάν έχει συμπληρώσει στην εργασία του τουλάχιστον 1 έτος

-να λάβει από τον εργοδότη τις αποδοχές έως 15 ημερών, εάν ο εργαζόμενος έχει συμπληρώσει 10ήμερη παροχή εργασίας αλλά δεν έχει συμπληρώσει 1 έτος.

Το εύρος της δικαιούμενης άδειας ασθενείας εξαρτάται από την προϋπηρεσία του μισθωτού στον ίδιο εργοδότη. Με προϋπηρεσία μέχρι 4 χρόνια ο μισθωτός δικαιούται 1 μήνα άδειας ασθενείας. Η εν λόγω άδεια κλιμακώνεται έως τους 6 μήνες για όσους έχουν προϋπηρεσία 15 έτη και άνω. Ο τρόπος πληρωμής του μισθωτού κατά την άδεια ασθενείας εξαρτάται από το εύρος της άδειας. Για τις πρώτες 3 ημέρες απουσίας ο μισθωτός δικαιούται το ½ του ημερομισθίου ή του ημερήσιου μισθού. Από την 4η μέρα και μετά ο μισθωτός δικαιούται επίδομα από τον ΕΦΚΑ (πρ. ΙΚΑ) ενώ ο εργοδότης υποχρεούται να καλύπτει την διαφορά μέχρι το 100% του ημερομισθίου του ή του ημερήσιου μισθού του.