Είναι πολλά τα λεφτά για τις αντοχές μας

Έχω υποστηρίξει από αυτήν την στήλη ότι στην εποχή της πανδημίας οι προβλέψεις των οικονομολόγων οφείλουν να αντιμετωπίζονται με σημαντική δόση επιφύλαξης.

Επίσης, ότι οι οικονομολόγοι που έχουν αυτογνωσία οφείλουν να μιλούν για σενάρια – παρουσιάζοντας τις διαβαθμίσεις του πιθανού, του καλού, του κακού, του μέτριου.

Δεν θα παραβώ την αρχή μου σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της κρατικής διαχείρισης για το 2020. Κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει ότι θα ενσκήψει ένας τόσο μεταδοτικός και θανατηφόρος ιός.

Παραθέτω, λοιπόν, τα σχετικά μεγέθη—απλά για να αρχίσουμε να κατανοούμε ένα

Η αναφορά είναι στα μεγέθη του κρατικού προϋπολογισμού, όπως δημοσιεύονται από το υπουργείο οικονομικών,  και στο δημόσιο χρέος – όπως δημοσιεύεται από τον ΟΔΔΗΧ.

Τα ποσά είναι σε δισεκατομμύρια ευρώ και είναι στρογγυλοποιημένα.

Τι μας λέει ο πίνακας αυτός;

Οι δύο πρώτες στήλες δίνουν τα τελικά αποτελέσματα για το 2018 και 2019.

Η πρώτη στήλη του 2020 (2020*) είναι οι στόχοι που τέθηκαν πριν ξεσπάσει η πανδημία, με τον προϋπολογισμό.

Η δεύτερη στήλη του 2020 (2020**) πως τελικά εξελίχθηκαν τα μεγέθη με την πανδημία.

Τα έσοδα μειώθηκαν κατά 14% και τα έξοδα αυξήθηκαν κατά 26%, σε σύγκριση με τις αρχικές προβλέψεις. Προφανώς το αποτέλεσμα του κρατικού προϋπολογισμού εκτινάχτηκε από πρόβλεψη για πλεόνασμα λίγο κάτω από 1 δις. ευρώ, σε έλλειμμα της τάξης των 23 δις. ευρώ.

Αντίστοιχη είναι η εξέλιξη του πρωτογενούς αποτελέσματος. Από πλεόνασμα 4,4 δις. πέρασε σε έλλειμμα 18 δις. ευρώ.

Οι εξελίξεις επηρέασαν και τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ). Τα μεγέθη του περιλαμβάνονται στα μεγέθη του κρατικού προϋπολογισμού αλλά τα παρουσιάζω ξεχωριστά για να είναι σαφής η επίπτωση. Έτσι, αυξήθηκαν και τα έσοδα και τα έξοδα, αλλά με τα έξοδα να μεγεθύνονται πολύ περισσότερο από τα έσοδα ( κατά 5 δις. τα μεν και κατά 2 δις, τα δε.)

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα μεγέθη αυτά είναι προσωρινά. Η βασική εικόνα δεν θα αλλάξει πολύ, αλλά είναι περισσότερο πιθανό ότι θα χειροτερεύσει κάπως—δεν θα καλυτερεύσει.

Το κόστος της πανδημίας στον κρατικό προϋπολογισμό ανέρχεται έτσι σε περίπου 2 δις. ευρώ τον μήνα – αλλά το πραγματικό κόστος είναι μεγαλύτερο, δεν περιλαμβάνεται στα μεγέθη αυτά και έτσι κι αλλιώς θα αποσαφηνιστεί στο άμεσο μέλλον.

Με αναφορά σε μεγέθη που είχαμε μάθει ως κοινωνία να αναμασάμε λόγω μνημονίων, το πρωτογενές αποτέλεσμα ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) ήταν της τάξης του 1,5%  το 2019. Για το 2020 το ποσοστό θα καθοριστεί από το τελικό ύψος του ΑΕΠ.

Αν πάρουμε την υπέρ-αισιόδοξη πρόβλεψη ότι η ύφεση θα είναι της τάξης του 10%, τότε το πρωτογενές έλλειμμα ως ποσοστό επί του ΑΕΠ φτάνει το 10%.

Πολύ απλά έχουμε επιστρέψει στα επίπεδα της κρίσης του 2010. Τότε, βέβαια, το πραγματικό έλλειμμα που με μανία έκρυβαν οι κυβερνήσεις είχε «χτυπήσει» το 15%. Δεν απέχουμε πολύ.

Εξίσου δραματική είναι η επίπτωση στο χρέος. Το 2019 έκλεισε με χρέος που ανερχόταν στα 356 δις. ευρώ ή στο 180% του ΑΕΠ. Ο ΟΔΔΗΧ δεν έχει δημοσιεύσει ακόμη τελικά στοιχεία για το 2020. Το εννεάμηνο του 2020 δείχνει χρέος 365 δις. ευρώ, οπότε με ΑΕΠ ύψους 178 δις. (κατά την πρόβλεψη) η σχέση εκτινάσσεται στο 205%.

Είναι προφανές ότι το χρέος έχει αυξηθεί από το τέλος Σεπτεμβρίου μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου, οπότε αυτή η εικόνα θα είναι πιο αρνητική.

Στο δικό μου σενάριο, όλα τα μεγέθη θα χειροτερεύσουν όταν η αποτίμηση ολοκληρωθεί σε περίπου 2 μήνες.

Για το 2021 δεν μιλάμε.