Το ημερολόγιο του Έλληνα στρατιώτη που έζησε την φρίκη του Άουσβιτς

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Ο Έλληνας Σεφαραδίτης Εβραίος Μαρσέλ Νατζαρή, πολέμησε γενναία στο ελληνοαλβανικό μέτωπο το 1940.

Ζούσε με την οικογένεια του στην Θεσσαλονίκη, που στην κατοχή ξεκληρίστηκε στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης.

Ο ίδιος συνεληφθη από τους Γερμανούς και στάλθηκε στο κολαστήριο του Άουσβιτς.

Κατάφερε να επιβιώσει και χρόνια αργότερα ανακαλύφθηκε το ημερολόγιο

ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΤΟ ΑΟΥΣΒΙΤΣ

Ο Νατζαρή ήταν 23 χρονών όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Από το 1937 είχε ήδη ενταχθεί στο στρατό και όταν η Ιταλία έδωσε το τελεσίγραφο στην Ελλάδα πολέμησε γενναία στην Αλβανία εναντίον των φασιστών.

Όταν ξεκίνησε η γερμανική κατοχή στη χώρα, οι Ναζί τον συνέλαβαν και τον έστειλαν σε καταναγκαστικά έργα στη Μενεμένη.

Κατάφερε όμως να ξεφύγει και εντάχθηκε στις τάξεις του ΕΛΑΣ μέχρι που συνελήφθη ξανά και βασανίστηκε στα κρατητήρια της οδού Μέρλιν και στη συνέχεια στις φυλακές Αβέρωφ.

Εκεί ύστερα από τα βασανιστήρια ομολόγησε την εβραϊκή του ταυτότητα και οδηγήθηκε στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου.

Οι γονείς του και η αδελφή του Νέλυ είχαν εκτοπιστεί στο Άουσβιτς ήδη από το 1943, όπου χάθηκαν για πάντα.

Τελικά, ο ίδιος ο Νατζαρή στάλθηκε στις 2 Απριλίου 1944 μαζί με άλλους Εβραίους στο στρατόπεδο του Άουσβιτς, όπου έφτασε στις 11 το μήνα.

Ο Νατζαρή ήταν ένας από τους 320 Έλληνες που επιλέχθηκαν από τους Ναζί για να εργαστούν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, ενώ 1.872 που βρίσκονταν μαζί τους στο ίδιο τρένο οδηγήθηκαν απευθείας στους θαλάμους αερίων.

Στο χέρι του χαράχθηκε το νούμερο 182669, ενώ πολλοί σύντομα οι Ναζί του ανέθεσαν ένα καινούργιο πόστο: έγινε μέλος των Ζοντερκομάντο του στρατοπέδου μαζί με 100 άλλους Έλληνες.

Οι μονάδες των Ζοντερκομάντο αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα σύμβολα της ναζιστικής φρίκης.

Εβραίοι αιχμάλωτοι στα ναζιστικά στρατόπεδα του θανάτου εξαναγκάζονταν από τους Γερμανούς να γίνουν ουσιαστικά οι «νεκροθάφτες» όσων δολοφονούνταν στους θαλάμους αερίων.

Ήταν αυτοί που αναλάμβαναν να κάψουν στους φούρνους τις σορούς των Εβραίων που έφταναν στο στρατόπεδο και να θρυμματίσουν στη συνέχεια τα κόκαλά τους που δεν είχαν καεί, ώστε να μην μείνει πίσω κανένα σημάδια ότι από εκεί είχαν περάσει άνθρωποι.

Οι ομάδες αυτές «ανανεώνονταν» κάθε λίγους μήνες με την επόμενη ομάδα Ζοντερκομάντο να καίει στους φούρνους την προηγούμενη ώστε να μην επιβιώσει κανείς για να μαρτυρήσει τα όσα συνέβαιναν στους θαλάμους αερίων.

Ο Νατζαρή ήταν ένας από τους Ζοντερκομάντο που δούλευαν στο Κρεματόριο 3 του Άουσβιτς λίγους μήνες πριν οι Ναζί  χάσουν τον πόλεμο.

Δύο μήνες πριν από την εκκένωση του στρατοπέδου, τον Νοέμβριο του 1944, ο Νατζαρή καταλαβαίνει ότι το τέλος πλησιάζει.

Έτσι, γράφει μια χειρόγραφη επιστολή με παραλήπτες τους φίλους και τους οικείους του.

Την τοποθετεί μέσα σε ένα παγούρι και το παγούρι μέσα σε μια δερμάτινη τσάντα.

Θάβει την τσάντα στο έδαφος σε βάθος μισού μέτρου στον περίβολο του κρεματορίου 3, με την ελπίδα ότι κάποιος θα το βρει και θα το ταχυδρομήσει στους δικούς του.

Ο Νατζαρή είχε καταφέρει να κόψει σελίδες από ένα σημειωματάριο και εκεί- για να μην τρελαθεί, όπως έλεγε- προσπάθησε να βάλει στο χαρτί όλη την φρίκη που έβλεπε μπροστά του.

Τον Ιανουάριο του 1945, οι Ναζί βλέποντας το τέλος να έρχεται, εκκένωσαν το Άουσβιτς οδηγώντας σε μια πορεία θανάτου τους τελευταίους κρατούμενους.

Στους Ζοντερκομάντο δεν επετράπη να φύγουν από το στρατόπεδο καθώς έπρεπε να εξοντωθούν, για να μην αποκαλύψουν όσα συνέβαιναν εκεί.

Ο Νατζαρή όμως μαζί με κάποιους άλλους της ομάδας κατάφεραν να μπερδευτούν στο πλήθος και να δραπετεύσουν.

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΦΡΙΚΗΣ

Το 1980 το έγγραφο ανακαλύφθηκε τυχαία από έναν φοιτητή που έκανε ανασκαφές κοντά στο πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Ωστόσο ήταν σε τόσο κακή κατάσταση με την υγρασία να έχει αλλοιώσει το μελάνι που μόνο το 10-15% αυτού μπορούσε να διαβαστεί.

Ύστερα από προσπάθεια αρκετών χρόνων αποκατάστασης ο κόσμος μπορούσε πια να διαβάσει για τη φρίκη από τα χέρια ενός ανθρώπου που την ζούσε εκείνη τη στιγμή και έγραφε.

«Τα δράματα που έχουν δει τα μάτια μου είναι απερίγραπτα».

Η αφήγηση του Νατζαρή στις 12 σελίδες του χειρογράφου του είναι γραμμένη στα ελληνικά και ξεκινά θέλοντας να ενημερώσει τους φίλους του για όσα έχει ζήσει.

Μάλιστα στην αρχή του χειρογράφου του συμπεριέλαβε μια εισαγωγή στα γερμανικά, τα πολωνικά και τα γαλλικά με την έκκληση σε όποιον βρει το κείμενο να το πάει στην ελληνική πρεσβεία και να ζητήσει να δοθεί στον Δημήτριο Στεφανίδη.

Ο Νατζαρή περιγράφει με κάθε ανατριχιαστική λεπτομέρεια τη χωροταξία του Κρεματορίου.

Τα δυο μεγάλα υπόγεια δωμάτια κάτω από έναν «κήπο», στο ένα εκ των οποίων ξεντύνονταν οι κρατούμενοι και το άλλο όπου έμπαιναν για να οδηγηθούν στο θάνατο.

«Την 11η Απριλίου φτάσαμε στο Άουσβιτς και στο στρατόπεδο του Μπιρκενάου.

Μείναμε ένα μήνα στην καραντίνα και από εκεί μας απόσπασαν γερούς δυνατούς, σε ένα κρεματόριο.

Είναι ένα μεγάλο κτίριο με ένα πλατύ φουγάρο με 15 φούρνους.

Από κάτω από ένα κήπο είναι δύο μεγάλοι υπόγειοι θάλαμοι, απέραντοι.

Ο ένας χρησιμεύει για να ξεντυνόμαστε και ο άλλος είναι ο θάλαμος του θανάτου, όπου ο κόσμος μπαίνει γυμνός και αφού συμπληρώνονται περίπου 3.000 άτομα κλείνει και τους γκαζεύουν.

Μετά από 6 - 7 λεπτά μαρτυρίου παραδίδουν το πνεύμα.

Η δουλειά μας είναι πρώτον να τους υποδεχόμαστε.

Οι περισσότεροι δεν ήξεραν το λόγο.

Τους έλεγαν ότι επρόκειτο να κάνουν λουτρό.

Πήγαιναν ανήξεροι προς το θάνατο.

Τούς έλεγα ότι δεν καταλαβαίνω τη γλώσσα που μιλάνε», αναφέρει ο Νατζαρή.

Ανατριχιαστική είναι και η περιγραφή όσων ακολουθούσαν στο «λουτρό».

«Μέσα εκεί είχαν βάλει οι Γερμανοί σωλήνες για να νομίσουν ότι ετοιμάζονται για το λουτρό.

Με το μαστίγιο στο χέρι, οι Γερμανοί τους ανάγκαζαν να στριμωχτούν για να χωρούν όσο το δυνατόν περισσότεροι.

Τα κουτιά του γκαζιού τα έφερναν δύο Ες Ες με το αυτοκίνητο του γερμανικού Ερυθρού Σταυρού.

Είναι γκαζαριστές, οι οποίοι από κάποια ανοίγματα τους έριχναν το γκάζι.

Μετά από μισή ώρα άνοιγαν τις πόρτες και μεταφέραμε τα πτώματα των αθώων αυτών γυναικόπαιδων και από εκεί τους βάζαμε στους φούρνους όπου τους έκαιγαν χωρίς βοήθεια καυσίμου ύλης λόγω του λίπους που έχουμε.

Τη στάχτη οι Γερμανοί μας ανάγκαζαν να την κοπανήσουμε, να την περάσουμε από ένα χοντρό κόσκινο και μετά την έπαιρνε αυτοκίνητο και την έριχνε στο ποτάμι και έτσι εξαφανίζεται κάθε ίχνος», περιγράφει σε ένα απόσπασμα τονίζοντας ότι μετά από αυτό «ένα ανθρώπινο σώμα καταλήγει να είναι 640 γραμμάρια στάχτης».

«Σχεδόν κάθε φορά που σκοτώνουν, αναρωτιέμαι αν υπάρχει Θεός και όμως πάντα πίστευα σε Αυτόν και ακόμα πιστεύω ότι αν αυτό είναι που θέλει ο Θεός ας γίνει το θέλημά του», αναφέρει σε ένα σημείο.

«ΘΕΛΩ ΝΑ ΖΗΣΩ ΝΑ ΕΚΔΙΚΗΘΩ»

Σε ένα άλλο σημείο αναφέρει:

«Σήμερα έφεραν έναν τρένο από το στρατόπεδο Τερεζίν στην Τσεχοσλοβακία, αλλά δόξα τω Θεώ δεν τους έφεραν σε εμάς, τους κράτησαν στην αποθήκη.

Λένε ότι ήρθε μια διαταγή να σταματήσουν να σκοτώνουν Εβραίους και φαίνεται ότι είναι αλήθεια.

Τώρα που το τέλος πλησιάζει άλλαξαν γνώμη, τώρα που δεν έχουν μείνει καθόλου Εβραίοι στην Ευρώπη».

Ο Μαρσέλ Νατζαρή, απευθυνόμενος στους φίλους του Δημήτριο Στεφανίδη, συνεταίρο του, τον Ηλία Κοέν, τον Γιώργο Γούναρη και τη Σμαρώ Ευφραιμίδου τους λέει στο χειρόγραφό του:

«Θα πείτε διαβάζοντας, τι εργασία έκαμα, πώς μπόρεσα να κάνω εγώ, η ένας οποιοσδήποτε άλλος αυτή τη δουλειά, καίγοντας τους ομοθρήσκους μου. Σκέφτηκα πολλές φορές να μπω κι εγώ μαζί τους, να τελειώσω, αλλά με κρατούσε πάντα η εκδίκησις.

Θέλησα και θέλω να ζήσω για να εκδικηθώ το θάνατο του μπαμπά μου, της μαμάς μου και της αγαπημένης μου αδερφής.

Δεν φοβάμαι το θάνατο, είναι δυνατόν να τον φοβηθώ μετά από τόσα που είδαν τα μάτια μου;».

Στο χειρόγραφό του, ο Νατζαρή κάνει έναν υπολογισμό για το πόσοι πιστεύει ότι είναι οι άνθρωποι που έχουν χαθεί στο Άουσβιτς.

Υπολογίζει ότι έχουν πεθάνει 1,4 εκατ. άνθρωποι και η ακρίβεια της υπόθεσής του εντυπωσιάζει καθώς την εποχή του Β’ Παγκοσμίου οι φήμες που κυκλοφορούσαν ανέβαζαν τον αριθμό στα 3 ή 4 εκατομμύρια.

Αυτό δείχνει τόσο πόσο καλά μεταφέρονταν οι πληροφορίες μέσα στο στρατόπεδο και από τη μια «γενιά» Ζοντερκομάντο στην άλλη.

Οι ιστορικοί σήμερα  πιστεύουν ότι στο Άουσβιτς χάθηκαν 1,1 εκατ. Εβραίοι και 300.000 ακόμα άνθρωποι  άλλων εθνοτήτων, κυρίως Πολωνοί και Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου, ρομά κλπ.

Ο Μαρσέλ Νατζαρή μετά τον πόλεμο επέστρεψε στην Ελλάδα και το 1947 εργάστηκε σε ένα νοσοκομείο στην Αθήνα.

Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τη σύζυγό του, Ρόζα Σαλτιέλ, η οποία είχε επίσης φυλακιστεί στο Άουσβιτς.

Τελικά, το 1951 έχοντας ήδη ένα γιο ενός χρόνου μετανάστευσαν όλοι μαζί στις ΗΠΑ, όπου λίγα χρόνια μετά γεννήθηκε η κόρη τους. Της έδωσαν το όνομα Νέλι, το όνομα της αγαπημένης αδερφής του Νατζαρή που χάθηκε στο Άουσβιτς.

Αν και στη Θεσσαλονίκη πριν από τον πόλεμο ήταν έμπορος, στις ΗΠΑ εργάστηκε ως ράφτης.

Ο Μαρσέλ Νατζαρή πέθανε το 1971 σε ηλικία μόλις 54 ετών από καρδιακή ανακοπή στη Νέα Υόρκη.

Πληροφορίες

Janus.gr

Jessica Hyde

The post Το ημερολόγιο του Έλληνα στρατιώτη που έζησε την φρίκη του Άουσβιτς appeared first on Militaire.gr.