Στιγμές Ιστορίας: Η μονομαχία δύο Αξιωματικών του ΠΝ που έγραψε ιστορία!

Γράφει ο Δημήτρης  Σταυρόπουλος

Κάποτε οι άνδρες για να λύσουν με… αξιοπρέπεια τις διαφορές τους, καλούσε ο ένας τον άλλο σε μονομαχία.

Ήταν σύμφωνα με τις παραδόσεις μια «έντιμη» λύση, που καταργήθηκε και από την εξέλιξη της κοινωνίας, αλλά και από τον Νόμο.

Την περίοδο της belle epoque  (1916) στην Αθήνα κυρίως, έγιναν για διάφορους λόγους πολλές μονομαχίες.

Μια από αυτές μεταξύ δυο αξιωματικών του τότε Βασιλικού Ναυτικού

Κυρίως όμως για τους λόγους που την προκάλεσε.

Ήταν δυο.

Η αρχαιότητα και η έλλειψη σεβασμού.

Στοιχεία απαράβατα (μέχρι και σήμερα) στο Ναυτικό…

ΟΙ ΜΟΝΟΜΑΧΟΙ

Ο Επαμεινώνδας Καββαδίας ήταν κατά μία τάξη αρχαιότερος του Δημήτριου Χατζίσκου. Οι δύο Αξιωματικοί ήταν αντίστοιχα 30 και 28 ετών την χρονιά του συμβάντος.

Ο Καββαδίας είχε μια μακρά σταδιοδρομία στο ΠΝ φτάνοντας ως Αρχηγός Στόλου (1939-1942) και Υφυπουργός Ναυτικών (1943).

Στην διάρκεια της σταδιοδρομίας του έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και στην Μικρασιατική Εκστρατεία.

Δημήτριος Χατζίσκος.

Η σταδιοδρομία του Χατζίσκου υπήρξε επίσης περιπετειώδης, αλλά και τραγικά σύντομη.

Ήταν ο ύπαρχος του τορπιλλοβόλου 11, το οποίο με Κυβερνήτη τον Βότση βύθισε το τούρκικο θωρηκτό Fethi-y-Boulend.

Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας φονεύθηκε βαλλόμενος από τις τουρκικές ακτές, ενώ ήταν Κυβερνήτης του Αντιτορπιλικού «ΝΙΚΗ».

Ο λόγος (συνοπτικά) ήταν ότι ο Χατζίσκος (υπηρετών ως Επιτελής στον Ναύσταθμο Σαλαμίνος) αρνήθηκε με έντονο τρόπο να παραχωρήσει λέμβο στον Καββαδία (Κυβερνήτη του «Ναυκρατούσα») για μετάβασή του από τον Ναύσταθμο στο Πέραμα.

Αποτέλεσμα αυτού ήταν ο Καββαδίας, ως προσβεβλημένος, να ζητήσει ικανοποίηση δια των όπλων από τον Χατζίσκο, ακολουθώντας το τυπικό μιας μονομαχίας, δηλαδή:

Την γραπτή γνωστοποίηση της πρόσκλησης, την μεσολάβηση μαρτύρων για εξεύρεση λύσης (δίχως αποτέλεσμα) (1ο Πρωτόκολλο),

Τον λεπτομερή καθορισμό των όρων διεξαγωγής της μονομαχίας (2ο Πρωτόκολλο)

Την καταγραφή των αποτελεσμάτων αυτής (3ο Πρωτόκολλο).

ΤΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΤΗΣ ΜΟΝΟΜΑΧΙΑΣ

Κείμενο 1ου Πρωτοκόλλου

«Συνελθόντες σήμερον την 5η Μαΐου 1916 επί της Ναυκρατούσης αφ’ ενός μεν οι κ.κ. Αλεξ. Σακελλαρίου και Γεώργιος Στράτος υποπλοίαρχοι ως μάρτυρες του κ. Επαμεινώνδα Καββαδία υποπλοιάρχου, αφ’ ετέρου δε οι κ.κ Ιωάν. Τσαμαδός και Δημ. Οικονόμου υποπλοίαρχοι ως μάρτυρες του κ. Δημ. Χατζίσκου υποπλοιάρχου προς επίλυσιν της μεταξύ των πελατών των αναφυείσης διαφοράς κατελήξαμεν εις τα εξής:

Οι μάρτυρες του κ. Καββαδία εδήλωσαν ότι ζητούσιν ικανοποίησιν δια την απευθυνθείσαν προς τον πελάτην των επιστολήν, εκ μέρους του κ. Χατζίσκου θεωρούντες ότι ο πελάτης των απ’ αρχής μέχρι τέλους του επεισοδίου ουδεμίαν έδωκεν αφορμήν, όπως προκαλέση την προσβολήν εκ μέρους του κ. Χατζίσκου.

Οι μάρτυρες του κ. Χατζίσκου εδήλωσαν ότι αναγνωρίζοντες την προσγενομένην προσβολήν επί τον κ. Καββαδίαν δια της γραφείσης επιστολής, τίθενται εις την διάθεσιν των μαρτύρων του τελευταίου, όπως δώσωσιν ικανοποιήσιν.

Οι μάρτυρες του κ. Καββαδία επέμειναν θεωρούντες ότι ο πελάτης των ουδεμίαν απολύτως έδωκεν αφορμήν εις την γένεσιν του επεισοδίου και συνεπώς ζητούσι πλήρη αίτησιν συγγνώμης εκ μέρους του κ. Χατζίσκου ως λύσιν συμβιβαστικήν.

Οι μάρτυρες του Χατζίσκου απήντησαν ότι όσον αφορά την γένεσιν του επεισοδίου δεν θεωρούσι υπεύθυνον τον πελάτη των, επαναλαμβάνοντες ότι αναγνωρίζουσι την προσβολήν, δια την οποίαν όμως δεν παρα[δέχονται την] προτεινομένην συμβιβαστικήν λύσιν.

Οι μάρτυρες του Καββαδία, κατόπιν της διαφωνίας περί την αντίληψιν της γενέσεως του επεισοδίου προτείνουσι όπως διαιτησία κανονίση την διαφοράν της αντιλήψεως ταύτης, θεωρούντες το σημείον τούτο ουσιώδες δια την τελικήν έκβασιν της διαφοράς.

Οι μάρτυρες του Χατζίσκου θεωρούσι ότι δεν συντρέχει λόγος προς διαιτησίαν του ζητήματος της γενέσεως του επεισοδίου μη επιδεχομένου κρίσιν διαιτητικήν, ως επουσιώδους όντως.

Κατόπιν των ανωτέρω, ευρεθέντες προ διαφωνίας, διακόπτομεν την συνεδρίασιν, μη δυνάμενοι να προχωρήσομεν εις την επίλυσιν της διαφοράς.

Το παρόν συνετάχθη εις διπλούν, υπογραφέν αρμοδίως.

Εν Ναυστάθμω τη 5η Μαΐου 1916

Οι μάρτυρες του κ. Καββαδία

Οι μάρτυρες του κ. Χατζίσκου»

Κειμενο δευτερου πρωτοκολλου

Συνελθόντες σήμερον την 7η Μαΐου 1916 εν Ναυστάθμω αφενός μεν οι μάρτυρες του κ. Ε. Καββαδία υποπλοίαρχοι κ.κ. Γ. Ράλλης και Ι. Χαλκιόπουλος, αφετέρου δε οι μάρτυρες του κ. Χατζίσκου υποπλοίρχοι Κ.Κ. Ι Τσαμαδός και Δ. Οικονόμου προς επίλυσιν της μεταξύ των πελατών των αναφυείσης διαφοράς εσκέφθησαν τα εξής.

Η μονομαχία θα λάβη χώραν παρά την θέσιν «Δαφνί» τη 6η και 30 πμ της 10ης Μαΐου ημέραν Τρίτην.

Οι μάρτυρες του κ. […] (πελά)της των ορίζει όπλον το πιστόλιον […] παραγγέλματος ορίζουσι δύο βολάς και χρόνον […] ημίσεως δευτερολέπτου από του Πυρ μέχρι του τρία. (Σημ: H φθορά του εγγράφου δεν επιτρέπει την ανάγνωση. Πιθανότατα ομιλεί για τους μάρτυρες του καλούμενου σε μονομαχία Χατζίσκου, οι οποίοι παραδοσιακά επιλέγουν τα όπλα με τα οποία αυτή θα διεξαχθεί).

Οι μάρτυρες από κοινού ορίζουσι απόστασιν 35 βημάτων.

Πάσα αφλογιστία θεωρείται ως βολή.

Οι μάρτυρες θα φροντίσωσι περί εξευρέσεως πιστολιών εντελώς αγνώστων εις τους αντιπάλους.

Η γέμισις των πιστολιών θα γίνη επί τόπου.

Το έδαφος θα εκλεγή υπό των μαρτύρων και αι θέσεις θα ορισθώσι δια κλήρου.

Οι αντίπαλοι προ του πυροβολισμού θα τηρώσι τα πιστόλια κάθετα προς το έδαφος.

Απεφασίσθη από κοινού όπως τα μεν πιστόλια γεμισθώσιν υπό του υποπλοιάρχου κ. Δ. Οικονόμου επί παρουσία των λοιπών μαρτύρων, η δε μονομαχία διευθυνθή παρά του υποπλοιάρχου κ. Δ. Τσαμαδού.

Οι αναγραφόμενοι ανωτέρω όροι ανεγνώσθησαν τοις αντιπάλοις και εγένοντο δεκτοί υπ’ αυτών.

Το παρόν συνετάχθη εις διπλούν υπογραφέν αρμοδίως.

Εν Ναυστάθμω τη 7η Μαίου 1916

Οι μάρτυρες του κ. Καββαδία

Οι μάρτυρες του κ. Χατζίσκου»

Η ΜΟΝΟΜΑΧΙΑ ΚΑΙ Ο ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΣ

Κείμενο 3ου Πρωτοκόλλου

«Ενώπιον των υπογεγραμμένων μαρτύρων έλαβεν χώραν εις τας 6. 30 π.μ. εις θέσιν «Δαφνί» μεταξύ των Καββαδία υποπλοιάρχου και Χατζίσκου υποπλοιάρχου, μονομαχία δια πιστολίου συμφώνως προς τους όρους τους προηγουμένως διατυπωθέντας εν τω πρωτοκόλλω την ημερομηνίαν 7η Μαΐου, υπογεγραμμένον και δεκτόν εκατέρωθεν.

Ως είχε συμφωνηθή ό κ. Τσαμαδός υποπλ. διηύθυνε την μονομαχίαν.

Η πρώτη βολή υπήρξεν άνευ αποτελέσματος.

Η δευτέρα βολή του υποπλοιάρχου Χατζίσκου βάλοντος κατά του υποπλοιάρχου Καββαδία εύρε τον υποπλοίαρχο Καββαδία εις το μέσον της δεξιάς κνήμης προξενήσασα αμυχήν.

Εφ ω συνετάχθη το παρόν εις διπλούν.

Εν Αθήναις τη 10η Μαΐου 1916

Οι μάρτυρες του κ. Καββαδία

Ο μάρτυρες του κ. Χατζίσκου.»

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΟΜΑΧΙΑΣ

Ο λόγιος και δημοσιογράφος Γεώργιος Γατόπουλος κατέγραψε σε ένα βιβλίο που εξέδωσε το 1909 τις πιο γνωστές περιπτώσεις της εποχής του.

Οπωσδήποτε κάθε ενεχόμενος είχε λόγους να είναι διακριτικός και μόνο σε περιπτώσεις τραυματισμών ή (σπανιότατα) θανάτου η μονομαχία γινόταν γνωστή.

Αλλά βέβαια η Αθήνα ήταν πολύ μικρή πόλη για να μένει για πάντα κρυφός ο ιδιωτικός βίος των Αθηναίων.

Πάντως, το φθινόπωρο του 1918 ο Τύπος δημοσίευσε επικριτικά σχόλια για την καθυστέρηση της εισαγωγής στο Κοινοβούλιο του νομοσχεδίου για τη μονομαχία, ένδειξη ότι μονομαχίες εξακολουθούσαν να πραγματοποιούνται.

Έτσι εξηγείται άλλωστε για ποιο λόγο μέσα στα πάρα πολλά και οξυμένα προβλήματα που αντιμετώπιζε η ελληνική κυβέρνηση βρήκε χρόνο να ασχοληθεί με ένα ζήτημα που δεν φαίνεται και τόσο επείγον.

Τελικώς το νομοσχέδιο κατατέθηκε τον Νοέμβριο του 1918, ψηφίστηκε από τη Βουλή στα μέσα Δεκεμβρίου και δημοσιεύθηκε στις 29 του μηνός στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (Νόμος 1592/1918 περί μονομαχίας).

Ο νόμος τιμωρούσε κατ’ αρχάς τόσο εκείνον που καλούσε σε μονομαχία όσο και εκείνον που δεχόταν με φυλάκιση τριών μηνών μέχρι ενός έτους.

Η ποινή επιβαλλόταν ακόμη και αν τελικώς δεν γινόταν η μονομαχία.

Την ίδια ποινή αντιμετώπιζε και εκείνος που δεν αποδεχόταν την πρόσκληση σε μονομαχία, αλλά παρέλειπε να την αναφέρει στις Αρχές.

Το επόμενο σημείο ήταν η μονομαχία καθαυτή.

Για την πραγματοποίησή της προβλέφθηκε ποινή φυλάκισης ενός έτους, εκτός αν είχε συμφωνηθεί να είναι μέχρι θανάτου, οπότε η ποινή ήταν δύο χρόνια.

Σε περίπτωση θανάτωσης ή πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης λόγω της μονομαχίας, η ποινή έφτανε τα δέκα έως και δεκαπέντε χρόνια, διάρκεια που ήταν από τις πλέον αυστηρές στην Ευρώπη.

Στο σημείο αυτό ο δικαστής αναζητούσε τον αίτιο της μονομαχίας, ιδιαίτερα αν την προκάλεσε λόγω «βαρείας και αδικαιολογήτου ύβρεως ή άλλης προσβολής», προκειμένου να τιμωρηθεί αυστηρότερα.

Ο νόμος 1592/1918 όρισε ως αρμόδια δικαστήρια τα ποινικά, ακόμη και αν οι ενεχόμενοι ανήκαν στις Ένοπλες Δυνάμεις, προφανώς για την κρίση επί ενιαίας βάσεως αλλά και ίσως διότι φοβούνταν ότι οι αξιωματικοί των στρατοδικείων θα ήταν επιεικείς με τους συναδέλφους τους.

Αν συνέτρεχε περίπτωση προφυλάκισης, δεν είχαν ισχύ οι διατάξεις για προσωρινή απόλυση με εγγύηση.

Ο νόμος του 1918 τροποποιήθηκε μόλις το 1951 με την εισαγωγή του Ποινικού Κώδικα, ενώ οι σχετικές διατάξεις (μεταξύ των οποίων και η μη απόλυση με εγγύηση) καταργήθηκαν τελείως μόλις με τον Νόμο 3904/2010.

Έτσι, αν σήμερα γινόταν μονομαχία και ένας από τους δύο μονομάχους έπεφτε νεκρός, ο άλλος θα δικαζόταν για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως, ενώ όλοι οι άλλοι ενεχόμενοι ως συνεργοί του.

Πληροφορίες

«Ναυτική Επιθεώρηση»,

τεύχος 593&594, σ.126, εκδ. ΓΕΝ/ΥΙΝ, ΙΟΥΝ-ΝΟΕ 2015.

perialos.blogspot.com

Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού

Έθνος

The post Στιγμές Ιστορίας: Η μονομαχία δύο Αξιωματικών του ΠΝ που έγραψε ιστορία! appeared first on Militaire.gr.