Όταν η χούντα “έλυνε” το Κυπριακό! Το φιάσκο Παπαδόπουλου-Κόλλια-Ντεμιρέλ

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Η Ιστορία είναι πολύ διδακτική και τα ντοκουμέντα μένουν να μας θυμίζουν τα λάθη μας,  που οδήγησαν μοιραία στην τραγωδία της Κύπρου και κατ επέκταση την εκρηκτική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στις σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία!

«Η συνάντηση του Έβρου»

Με την ονομασία αυτή παρέμεινε γνωστή  η πρώτη προσπάθεια της  χούντας των συνταγματαρχών, για διευθέτηση και λύση

Η ελληνική στρατιωτική χούντα, που κατέλυσε τη δημοκρατία στην Ελλάδα την 21.4.1967 και επέβαλε στρατιωτική δικτατορία, θέλησε εξ αρχής να επιτύχει κάτι το εντυπωσιακό που θα της προσέδιδε αίγλη και κύρος και θα την καθιέρωνε, όπως πίστευε, στις συνειδήσεις των Ελλήνων. 

Έτσι σκέφτηκε να πετύχει την λύση του χρόνιου Κυπριακού προβλήματος, και μάλιστα την ιδανικότερη από τις κατά καιρούς προταθείσες ή ζητηθείσες λύσεις, την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα! 

Αφού μέλη της στρατιωτικής κυβέρνησης της Ελλάδας ήλθαν σε μυστική επαφή με την τουρκική κυβέρνηση, ζήτησαν συνάντηση «υψηλού επιπέδου» και συνομιλίες μεταξύ των πρωθυπουργών Ελλάδας και Τουρκίας για το Κυπριακό.

 Εντελώς ανεύθυνα, και χωρίς οποιαδήποτε σοβαρή προεργασία, διευθετήθηκε συνάντηση των πρωθυπουργών των δυο χωρών στα ελληνοτουρκικά σύνορα της Θράκης, στον ποταμό Έβρο.

 Χαρακτηριστικά, ο τότε Τούρκος πρωθυπουργός Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ δήλωσε αργότερα ότι του ζήτησαν να πάει στον Έβρο και πήγε για να δει τι τον ήθελαν οι Έλληνες. Ωστόσο, λίγο πριν από τη συνάντηση, στην Αθήνα επικρατούσε στους διαδρόμους των κυβερνητικών γραφείων μια εντελώς αναίτια όσο και ανόητη ευφορία και αισιοδοξία, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, ώστε πολλοί «παράγοντες» επιζητούσαν να περιληφθούν στην ελληνική αντιπροσωπεία για να μοιραστούν τη δόξα που θ’ αποκομιζόταν με την επίτευξη της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα!

ΑΠΩΝ Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ

Στην Κύπρο, η κυβέρνηση του αρχιεπισκόπου Μακαρίου δεν εκδηλώθηκε γιατί γνώριζε πως δεν ήταν δυνατό μια τέτοια συνάντηση να έχει σοβαρά αποτελέσματα.

 Η συνάντηση ήταν διάρκειας 2 ημερών.

 Οι συνομιλίες έγιναν στις 9 Σεπτεμβρίου 1967 στο Κεσάν, επί τουρκικού εδάφους, και ολοκληρώθηκαν την επομένη, 10 Σεπτεμβρίου 1967, στην Αλεξανδρούπολη, επί ελληνικού εδάφους. 

Της ελληνικής αντιπροσωπείας «ηγείτο» ο διορισμένος από τη χούντα πρωθυπουργός Κόλλιας.

 Μετείχαν ο δικτάτορας Γ. Παπαδόπουλος, ο στρατηγός Σπαντιδάκης και αρκετοί άλλοι. 

Η συνάντηση ήταν τόσο φαιδρή, ώστε κατέληξε μέχρι του σημείου η ελληνική αντιπροσωπεία να παρακαλεί τον Τούρκο πρωθυπουργό Ντεμιρέλ να δεχθεί την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, προβάλλοντας μάλιστα το «επιχείρημα» ότι η Τουρκία δεν χρειαζόταν την Κύπρο γιατί διέθετε στη Μικρά Ασία μεγάλες και ακαλλιέργητες ακόμη εκτάσεις.

 Ο Ντεμιρέλ διέκοψε τη συνάντηση τη δεύτερη μέρα, δηλώνοντας (και σωστά) ότι έχανε άσκοπα τον χρόνο του.

 Η ελληνική αντιπροσωπεία επέστρεψε στην Αθήνα με έντονη τη γεύση της αποτυχίας, ανίκανη ωστόσο ν’ αντιληφθεί, έστω και μετά, ότι τα διάφορα θέματα και ιδίως τα εθνικά, δεν είναι αστείες υποθέσεις.

ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

Η ατμόσφαιρα είναι πανηγυρική στη Γέφυρα των Κήπων, στα ελληνοτουρκικά σύνορα, στον Έβρο, το πρωί της 9ης Σεπτεμβρίου.

 Μια μεγαλοπρεπής αψίδα εύχεται «Καλώς ήλθατε» στην ελληνική και την τουρκική γλώσσα, ενώ ο γύρω χώρος είναι διακοσμημένος με πολυάριθμες σημαίες των δύο χωρών.

Φωτογραφίες της εποχής δείχνουν τον Ντεμιρέλ και τον Κόλλια -και πίσω τους τον δικτάτορα Παπαδόπουλο- να επιβιβάζονται στο ίδιο αυτοκίνητο για να πάνε στην τουρκική κωμόπολη Κεσάν, όπου θα άρχιζαν οι συνομιλίες.
Οι συζητήσεις κράτησαν έξι ώρες.

 Ο Παπαδόπουλος πρότεινε στους Τούρκους την ανατροπή του Μακαρίου και «διπλή ένωση».

 Ευτυχώς, οι Τούρκοι, με την παραδοσιακή καχυποψία τους, δεν τον εμπιστεύθηκαν, οπότε και η διαπραγμάτευση έληξε εκεί.

Για να σωθούν τα προσχήματα, την επόμενη μέρα, οι Ντεμιρέλ και Κόλλιας πήγαν στην Αλεξανδρούπολη όπου συζήτησαν για… τουρισμό, ενώ δεν παρέλειψαν στο κοινό ανακοινωθέν να αναφερθούν στους δεσμούς φιλίας και καλής γειτονίας «εν τω πνεύματι της εγκαρδιότητος το οποίο εδημιούργησαν οι δύο μεγάλοι πολιτικοί άνδρες, Ατατούρκ και Βενιζέλος».

H συνάντηση του Έβρου κατέληξε σε οικτρό φιάσκο. 

Και όμως θεωρείται από σύγχρονους ιστορικούς ως το προοίμιο της άθλιας επέμβασης της Τουρκίας στην Κύπρο, με αφορμή το κίνημα της χούντας εναντίον του Μακαρίου.

 Το αποτέλεσμα είναι η τουρκική κατοχή ενός μεγάλου μέρους της Κύπρου, ως σήμερα.

 «Αυτό που δεν θα μάθει ποτέ ίσως η ελληνική κοινή γνώμη είναι η προσφορά της χούντας να διχοτομήσει την Κύπρο και να τη μοιραστεί με την Τουρκία, αφού ανατρέψει τον Μακάριο μέσω του στρατηγού Γρίβα και επεκτείνει το καθεστώς της και στη νήσο», αναφέρει ρητα έκθεση της Υπηρεσίας Πληροφοριών και Αναλύσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, δύο μήνες αργότερα.

Τριάντα χρόνια αργότερα, στις 27 Ιουνίου 1995, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα το 1967 επιβεβαιώνει σε συνέντευξή του στον Αλ. Παπαχελά ότι πραγματικά ο Παπαδόπουλος πρότεινε στους Τούρκους συνομιλητές του την ανατροπή του Μακαρίου και τη «διπλή ένωση» και ότι μοναδικό εμπόδιο υλοποίησης αυτού του σχεδίου στάθηκε η έλλειψη εμπιστοσύνης εκ μέρους της Άγκυρας.

 Έτσι οι συνομιλίες, παρά τις προσδοκίες της χούντας, η οποία νόμιζε αφελώς ότι θα λύσει το Κυπριακό προσφέροντας τη βάση της Δεκέλειας και ένα μεγάλο τμήμα κυπριακής γης στους Τούρκους και παραχωρώντας ειδικά προνόμια στους Τουρκοκύπριους, καταλήγουν σε ναυάγιο.

 Ουσιαστικά η πολυδιαφημισμένη συνάντηση δεν έχει πλέον οποιοδήποτε περιεχόμενο.

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗΝ ΚΟΦΙΝΟΥ

Οι ολέθριες επιπτώσεις της εξωτερικής πολιτικής της χούντας γίνονται για πρώτη φορά αισθητές τον Νοέμβριο, με τα αιματηρά επεισόδια της Κοφίνου, που αλλάζουν δραματικά τα δεδομένα και τους συσχετισμούς δύναμης στο Κυπριακό.

 Τα επεισόδια αρχίζουν στις 14 Νοεμβρίου, όταν αστυνομικές περίπολοι της ελληνοκυπριακής πλευράς με επικεφαλής τον ίδιο τον Γρίβα μπαίνουν στο υπό τουρκοκυπριακό έλεγχο χωριό του Αγίου Θεοδώρου.

 Την επόμενη μέρα, σημειώνονται ανταλλαγές πυρών μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και σύντομα οι συγκρούσεις γενικεύονται, με τη συμμετοχή τεθωρακισμένων, βαρέων όπλων και πυροβολικού.

 Το βράδυ της 15ης Νοεμβρίου, οι δυνάμεις του Γρίβα, ο οποίος κινείται βάσει σχεδίου που έχει εγκριθεί προκαταβολικά από τη στρατιωτική κυβέρνηση της Αθήνας, καταλαμβάνουν τα χωριό Κοφίνου και Άγιος Θεόδωρος.

 Τα γεγονότα της Κοφίνου προκαλούν μείζονα κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς η Τουρκία ζητεί άμεση παρέμβαση του ΟΗΕ και αποχώρηση των ελληνοκυπριακών στρατευμάτων υπό την απειλή στρατιωτικής επέμβασης στην Κύπρο. 

Τα χαράματα της 16ης Νοεμβρίου, οι ελληνικές δυνάμεις αποσύρονται από τις καταληφθείσες περιοχές, αλλά η ζημιά έχει ήδη γίνει…

Πηγή

Polignosi

Eλεύθερος Τύπος

The post Όταν η χούντα “έλυνε” το Κυπριακό! Το φιάσκο Παπαδόπουλου-Κόλλια-Ντεμιρέλ appeared first on Militaire.gr.