“Όσα μου είπε ο Μίκης”-Κώστας Μαρδάς

10:20 3/9/2021 - Πηγή: militaire

Μια αφιερωματική εκπομπή – ντοκουμέντο, με στιγμιότυπα από τις κατά καιρούς συναντήσεις του Κώστα Μαρδά με τον μεγάλο Έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, τον γεννηθέντα στις 29 Ιουλίου 1925 στη Χίο (από τον πατέρα του, Κρητικό, Γεώργιο Θεοδωράκηκαι τη μητέρα Ασπασία Πουλάκη, από τον Τσεσμέ), έκαναν ο Γιάννης Τζούμας με τον Θανάση Φρυδά, πριν από έναν χρόνο, στη ραδιοφωνική εκπομπή «Τα 45άρια της Αλήθειας».

Αφορμή, ήταν η συμπλήρωση 95 χρόνων από τη γέννηση του οικουμενικού Έλληνα και κατά το ήμισυ Χιώτη.

Μια εκπομπή με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την οποία θα ακούσουμε ξανά στο Ράδιο – Αλήθεια,

με αφορμή τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη, σε χρόνο που θα ανακοινωθεί.

Ας θυμηθούμε όμως σήμερα τις σημειώσεις που είχε μπροστά του και συμβουλευόταν κατά τη διάρκεια των δύο ωρών της εκπομπής, ο Κώστας Μαρδάς, αναφορικά με όσα του είχε πει ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης:

• 1988, Σμύρνη, Μερσίνα, Φαραντούρη, Πανδής, συζητήσεις για υφαλοκρηπίδα. Του έκανα στο τραπέζι εστιατορίου σχεδιάγραμμα πάνω σε χαρτοπετσέτες. Μίκης υπέρ συνεκμετάλλευσης. Στην έξοδο πήγε και χαιρέτισε θερμότατα έναν τούρκο νεαρό λαϊκό τραγουδιστή.

• Σμύρνη παραλία. Τρώγοντας ψάρι. Ενώ περνούσαν με αυτοκίνητα οπαδοί των κομμάτων. Ύψωνε τα χέρια του και τους χαιρετούσε αδιακρίτως. Του είπα πως, καθώς τους βλέπω καλύτερα από εκεί που καθόμουν, θα του κάνω σήμα να χαιρετά μόνο τους δικούς μας – του Οζάλ. Έτσι κι έγινε, επί μία ώρα! Διότι παράγγειλα και δεύτερο ψάρι χρεώνοντάς το στον Οζάλ.

• Στην Έφεσο. Το αδιαχώρητο. Μόλις ξεκίνησε το τραγούδι «Το τρένο φεύγει στις οκτώ» το συνέχιζε ο κόσμος. Πανό «Καλημέρχαμπα». Μαζί και ο Λιβανελί.

• 1992, στην Κωνσταντινούπολη με αεροπλάνο της Πολεμικής Αεροπορίας που -όπως έλεγε με καμάρι- ήταν αυτό που χρησιμοποιούσε ο Κωνσταντίνος. Είσθε βασιλιάς του προλεταριάτου, του είπα. Είμαι συνέχεια του Λένιν – Στάλιν – Μίκην, μου απάντησε.

• Συνέντευξη σε αίθουσα του αεροδρομίου Κωνσταντινούπολης, υπό το πορτραίτο Ατατούρκ. Μας περίμενε μαύρη λιμουζίνα. Από το ραδιόφωνο ακούστηκε το τραγούδι του – «το τραίνο φεύγει στις οκτώ». Είχε δώσει εντολή ο Οζάλ να παίζει το κρατικό ραδιόφωνο τραγούδια του.

• Μιλούσαμε για τους αρχηγούς των κομμάτων που θέλουν να τα ξέρουν όλα για τους αντιπάλους τους. Ξέρεις τι θα ήθελα, μου είπε. Να φοράω γυαλιά και με ένα μηχανισμό να διαβάζω τι σκέπτονται για μένα την ώρα που με επαινούν.

• Στο ξενοδοχείο από το πρωϊνό αρχίζαμε κουβέντα, ενώ εκείνος κάπνιζε πούρα, που του τα έστελνε ο Κάστρο.

• Για τον Καζαντζίδη: Μεγάλη φωνή, αλλά τα τραγούδια του είναι για ταξιτζήδες. Τον ρώτησα γιατί ο ίδιος δεν έχει γράψει σε ρυθμό συρτορούμπας. Και εκείνος μου απάντησε. Δεν ξέρω τέτοιους λαϊκούς ρυθμούς. Εγώ μεγάλωσα με δυτικούς ρυθμούς, μου απάντησε.

• Όταν του ζήτησα να μου πει ποιον θεωρεί καλύτερο στη φωνή μετά τον Μπιθικώτση, μου είπε: Εγώ παράγω βόλια. Και θέλω ένα κανόνι να τα πετάξει όσο το δυνατόν πιο μακριά. Αυτός είναι ο Νταλάρας.

• Στην Άγκυρα, στο Προεδρικό Μέγαρο με Οζάλ. Σε διπλανή αίθουσα υπουργοί για σύσκεψη. Τους έχω με κινητά και τους βρίσκω όποτε θέλω, του είπε ο Οζάλ, προτρέποντάς τους να τα δείξουν στον Μίκη. Και αυτοί εκτέλεσαν αμέσως τη… διαταγή!

• Του παρέδωσε μήνυμα διαλόγου, ως υπουργός Επικρατείας του Μητσοτάκη, για τον οποίο ο Μίκης μου είπε: Είναι σαν έναν γιατρό που κάνει σωστή διάγνωση, αλλά σου κάνει την εγχείρηση χωρίς αναισθητικό!

• Ιστορίες από συνάντησή του με τον Κάστρο για την ελευθερία των αντιθέσεων μέσα στο σοσιαλισμό.

• Με τον Καντάφι, που τον επισκέφθηκε καλεσμένος στην Τρίπολη της Λιβύης μεσάνυχτα στη σκηνή με φωτιά να καίει. Ο Καντάφι τον ρώτησε αν ήταν αρκετά… 100 εκατομμύρια δολάρια για να ξεκινήσει περιοδείες συναυλιών σε όλη την υφήλιο υπέρ του Παλαιστινιακού Λαού. Του απάντησε πως έχει κλείσει το πρόγραμμα των συναυλιών του. Ήθελε να με κάνει δικό του συνθέτη, μου είπε ο Μίκης!

• Του άρεσε που εμφατικά τον προσφωνούσα «Κύριε Υπουργέ!».

• Όταν τον ρώτησα για τα μαύρα ρούχα που φορούσε όταν διεύθυνε τις συναυλίες μου απάντησε: «Φοράω μαύρα, γιατί εκείνη την ώρα είμαι ιερέας!».

• 1995. Χίος, για τα 70χρονα. Νέα Μονή. Μετά ομιλία στο Ομήρειο, όπου με αναζητούσε στα πρώτα καθίσματα, αλλά εγώ πήγα στα τελευταία. Είπε πως κάνουμε μαρξιστικές αναλύσεις, ενώ εμείς κάναμε σουρεαλιστικές συζητήσεις, λέγοντάς του ότι προς τιμήν του η Νομαρχία θα θυσιάσει δέκα υπαλλήλους προς τιμήν του. Και εκείνος με ρωτούσε αν θα του επέτρεπαν να παραβρεθεί στην Ανάστασή τους!

• 2005. Χίος – Τσεσμέ με το καραβάκι. Στο κατάστρωμα συζητούσαμε για την… εκτέλεση των εχθρών του λαού μέσω τραγουδιών του. Και να κάνουμε δωρεές οργάνων των υποψηφίων νεκρών, μου είπε με σοβαρό ύφος.

• Μείναμε στο Σέρατον. Επιστροφή στη Χίο, συναυλία με Μαρία Δημητριάδη στο Θέατρο Καστρομηνά.

• Φεύγοντας την άλλη μέρα στο αεροδρόμιο έγινε παρεξήγηση. Φθάνοντας στην είσοδο με το αυτοκίνητο του Μάρκου Μενή, ο Μάρκος κατευθύνθηκε στην πύλη που παρακάμπτει τον έλεγχο των εισιτηρίων από την κυρίως αίθουσα, περιμένοντας να σηκωθεί η μπάρα για να μπει στην πίστα απευθείας. Ξαφνικά, έρχεται ένας αστυνομικός, που του λέει ότι πρέπει να σταματήσει διότι ο κύριος αερολιμενάρχης θέλει τον Μίκη! Ο Θεοδωράκης έγινε έξω φρενών φωνάζοντας: Σε όλα τα αεροδρόμια περνάω από την αίθουσα vip! Και τώρα πάλι διακρίσεις! Σας ενοχλεί ακόμη ο Θεοδωράκης; Ο υπεύθυνος κατέφθασε ασθμαίνων λέγοντας ότι το όργανο δεν μετέφερε σωστά τα λόγια του, αφού ο αερολιμενάρχης ήθελε τιμητικά να περιμένει στο γραφείο του μέχρι την αναχώρηση. Ηρέμησε. Και… συμφώνησε όταν του πρότεινα να εκτελέσουμε το όργανο με ένα του τραγούδι. Απάντηση Μίκη: Ναι, αλλά χωρίς Ανάσταση!

• 2000. Μου έδωσε συνέντευξη στο Έθνος. Απόσπασμα:

• Ο μουσικός, είναι μικρός Θεός ή μεγάλος Δαίμονας;

ΜΙΚΗΣ: Ο Άγγελος με τον κρίνο…

• Ο φτωχός ή ο πλούσιος νιώθει το τραγούδι;

ΜΙΚΗΣ: Ο καθαρός τη καρδία!

• Η Εξουσία συγκινείται από το τραγούδι;

ΜΙΚΗΣ: Το τρέμει!

• Η Μουσική μπορεί να γίνει Εξουσία;

ΜΙΚΗΣ: Ποτέ!

• Η Εξουσία είναι αναγκαίο καλό ή αναγκαίο… κακό;

ΜΙΚΗΣ: Περιττό κακό!

• Η Θρησκεία είναι Εξουσία;

ΜΙΚΗΣ: Εκ του πονηρού…

• Για ποιόν θα γράφατε σήμερα ένα μουσικό έργο;

• ΜΙΚΗΣ: Για έναν κουφό…

• Ελευθερία ή Θάνατος!

ΜΙΚΗΣ: Reality…

• 2011. Κίνημα Σπίθα κατά του μνημονίου. Ομιλία στο Ίδρυμα Κακογιάννη κατά της υποθήκευσης της χώρας στους δανειστές.

• 2012. Συγκέντρωση στα Προπύλαια. Τον ρώτησα αν ήθελε να μελοποιήσει στίχο μου κατά των ηγεσιών που χρεοκόπησαν την Ελλάδα και μου απάντησε: «Συμπατριώτη μου Κώστα Μαρδά: Τώρα… μισώ τη Μουσική! Τώρα είμαι Ηγέτης κατά των κατακτητών – δανειστών!».

• Συνεντεύξεις στις εφημερίδες Σφήνα, Εσπρέσο (με ρώτησε ποια έχει τη μεγαλύτερη κυκλοφορία, η καθημερινή ή η Κυριακάτικη). Σε μια συνέντευξη με προσφωνεί «φίλε Χιώτη, συμπατριώτη μου», που πρώτος είδες τη φάκα του ΠΑΣΟΚ…

• Συνέντευξη στον ALPHA το 2004, όταν παρουσίαζα την πρωινή ενημερωτική εκπομπή. Πήγα σπίτι του. Οδός Επιφανούς 1. Φιλοπάππου. Απέναντι από την Ακρόπολη. Μου έκανε… φιλική επίθεση, όταν του είπα πως καταυγάζει στο στερέωμα της Ελλάδας… Όχι, μου απάντησε, τώρα πρώτη στα φώτα είσθε εσείς οι παρουσιαστές… Ο Μίκης θα ήθελε να είναι και παρουσιαστής!… Τον τσίγκλησα ρωτώντας τον αν η Ελλάδα θα ήταν σε καλύτερη κατάσταση αν κέρδιζε ο Δημοκρατικός Στρατός. Και, παρ΄ότι πρώην υπουργός του Μητσοτάκη. έκανε ένα μικρό ύμνο στον Στάλιν που έσωσε την Ευρώπη από τον ναζισμό, παραλείποντας τους Αμερικάνους.

• Του έχω γράψει από εθνική σκοπιά ομιλία για τις Βάσεις σε εκδήλωση στα Χανιά. Δεν άλλαξε ούτε μία λέξη, κάτι πρωτοφανές για τον Μίκη, όπως μου έχει πει η δημοσιογράφος Ιωάννα Κολοβού, που ήταν συνεργάτιδά του επί του Τύπου και συμμετείχε στα ταξίδια, μαχητική του Μίκη! Την συμπεριέλαβε σε βιβλίο του, όπως και σε τόμο με τις συνεντεύξεις που είχε δώσει τα τελευταία δέκα χρόνια, σε επιμέλεια της αγωνίστριας δημοσιογράφου.

• Τελευταία φορά που τον συνάντησα ήταν στην ομιλία του στο Σύνταγμα. Με το καροτσάκι. Τα εξ αμάξης από την εξέδρα. Κεραυνοί κατά της συριζοσυμφωνίας των Πρεσπών.

* Το ποίημα που έγραψε και διάβασε ο Κώστας Μαρδάς στο τέλος της εκπομπής:

ΟΥΡΑΝΟ-ΜΙΚΗΣ Α-ΘΑΝΑΤΟΥ

* Κι ως θα διαβαίνεις ταξιδιώτης στη γόνδολα του Αχέροντα καθώς Θεοί και Μούσες θα ραίνουν ροδοπέταλα τα χέρια σου θα μείνουν εδώ.

Τηλαυγή.

Συντιθεμένα από πέτρες χρόνου, ξιφήρη γενναιότητα του αδύνατου

Και από την αμεριμνησία των παιδικών επιλογών σου.

Για να μας διευθύνουν.

Σε άπιαστες Ελευθερίες.

Εξερευνώντας μελωδίες Γαλαξίες στα ξερονήσια.

Και χώματα ήχων στο αναλόγιο της συμπαντικής σου αρμονίας.

Τα χέρια σου στόματα δικαίων.

Θα διευθύνουν την ορχήστρα Ελληνικών Θεοτήτων και απελεύθερων