Ο Τσόρτσιλ και η “ιερά αλεπού”!

Επιμέλεια Δημήτρης Θωμάς

Ο υπουργός Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας, Λόρδος Χάλιφαξ υποστήριζε σθεναρά ότι η χώρα του έπρεπε να διερευνήσει σοβαρά το ενδεχόμενο, διενέργειας ειρηνευτικών συνομιλιών, και πιθανής υπογραφής ειρηνευτικής συμφωνίας με τη ναζιστική Γερμανία. Όμως ο Ουίνστον Τσόρτσιλ έκανε χρήση της πολιτικής του ευελιξίας και πανουργίας για να εξουδετερώσει τις ασφυκτικές πιέσεις από την “ιερά αλεπού” της βρετανικής πολιτικής σκηνής.

Όταν ο Τσόρτσιλ εισήλθε στην

αίθουσα του υπουργικού συμβουλίου στην Ντάουνινγκ Στριτ 10, μετά τις 04.30 το απόγευμα της 9ης Μαίου του 1940, φαινόταν ότι ο έμπειρος υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Λόρδος Χάλιφαξ, και κύριος πολιτικός του αντίπαλος, θα γινόταν ο επόμενος πρωθυπουργός της Βρετανίας. Ο τότε πρωθυπουργός Νέβιλ Τσάμπερλέιν είχε δεχθεί βαρύτατο πολιτικό πλήγμα κατά τη διάρκεια κοινοβουλευτικής συζήτησης για τη διεξαγωγή του πολέμου, και επιθυμούσε να τον διαδεχθεί ο Λόρδος Χάλιφαξ που ήταν ο στενότερος του συνεργάτης, ενώ τον προτιμούσε, τόσο το Εργατικό Κόμμα όσο και ο Βασιλέας Γεώργιος, που ήταν στενός παλαιός του φίλος.

Αιφνιδιαστικά όμως και εντελώς απροσδόκητα, μόλις μισή ώρα μετά την ολοκλήρωση των διεργασιών μεταξύ Τσάμπελέιν, Χάλιφαξ, Τσόρτσιλ και του εκπροσώπου των Τόρις Ντέιβιντ Μάργκεσον, ήταν ο Τσόρτσιλ που κέρδισε το πολιτικό παίγνιο και έλαβε το χρίσμα του Πρωθυπουργού από τον Βασιλιά. Στη συνάντηση αυτή δεν κρατήθηκαν επίσημα πρακτικά, και έτσι τα γεγονότα ακόμη και σήμερα αποτελούν αντικείμενο διαμάχης αλλά και έντονης ιστορικής ανάλυσης.

Η ιστορική αυτή συνάντηση αποτελεί πλέον μέρος του βρετανικού πολιτικού φολκλόρ, καθώς ήταν τα υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης που αποφάσισαν ποιος θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός, και όχι το εκλογικό σώμα. Οι Βρετανοί συνέγαγαν το πιο εύκολο βέβαια συμπέρασμα, ότι δηλαδή ο Τσόρτσιλ είχε τις ικανότητες και το σθένος να οδηγήσει τη χώρα του σε ένα νικηφόρο πόλεμο εναντίον της ναζιστικής Γερμανίας, ενώ ο Λόρδος Χάλιφαξ κατά τα φαινόμενα υστερούσε τόσο σε δυνάμεις όσο και σε αποφασιστικότητα.

Γράφοντας εκείνη τη νύχτα στο ημερολόγιο του, ο Λόρδος Χάλιφαξ επισημαίνει, ότι θα ήταν πρωθυπουργός μόνο κατ’ όνομα, και ότι θα ήταν ο Τσόρτσιλ από το υπουργείο Άμυνας, εκείνος που θα ελάμβανε τις ουσιαστικές αποφάσεις στην εμπόλεμη Βρετανία. Επιπλέον ο Χάλιφαξ φέρεται να πίστευε ότι ο Τσόρτσιλ θα είχε τον πλήρη έλεγχο του Κοινοβουλίου και των ψηφισμάτων του, ενώ κάποιοι κακεντρεχείς υποστηρίζουν ότι η ιερά αλεπού της πολιτικής σκηνής του Λονδίνου, απλά φοβήθηκε να επωμιστεί τις ευθύνες και τα βάρη μιας ολοκληρωτικής σύγκρουσης με τη Γερμανία και τις δυνάμεις του Άξονα.

Η ψυχολογία και η συναισθηματική κατάσταση του Ουίνστον Τσόρτσιλ ήταν εντελώς διαφορετική, “αισθανόμουν ότι βάδιζα παρέα με το πεπρωμένο, ολόκληρη η ζωή μου φαινόταν σαν προετοιμασία για τούτη την ώρα της κρίσεως”, έλεγε ο πρωθυπουργός της νίκης στη σύζυγο του.

Και οι δύο γίγαντες της βρετανικής πολιτικής σκηνής, ήταν γόνοι αριστοκρατών, ο ένας γεννημένος σε παλάτι και ο άλλος σε κάστρο, και οι δύο επίσης έπασχαν δυσκολίες εκφοράς του λόγου (ψεύδιζαν), αλλά δεν είχαν οτιδήποτε κοινό που θα μπορούσε να τους ενώσει και συντονίσει σαν χαρακτήρες και να δράσουν από κοινού. Ο Λόρδος Χάλιφαξ ήταν εξαιρετικά ψηλός και όμορφος, ευγενικός με αυστηρές αρχές και ψυχρή λογική. Η οικογένεια Τσόρτσιλ τον αποκαλούσε η “Ιερά Αλεπού”, καθώς αγαπούσε το κυνήγι της αλεπούς και ασπαζόταν ένα αυστηρό αγγλο – καθολικισμό, ενώ ήταν πανούργος και πολιτικά ευέλικτος.

Τις πρώτες εβδομάδες της πρωθυπουργίας του ο Ουίνστον Τσόρτσιλ έχτιζε συμμαχίες μαζί με τη φήμη του ως ισχυρού δυναμικού ηγέτη, και χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει όλη του την εξυπνάδα και το δυναμισμό για να εξουδετερώσει τις επιθέσεις του μεγάλου πολιτικού αντιπάλου του στο υπουργικό συμβούλιο. Ο Χάλιφαξ που είχε συναντήσει το Χίτλερ το 1936 επιθυμούσε μια διπλωματική διευθέτηση των διαφορών της Βρετανικής Αυτοκρατορίας με τη Γερμανία. Αντίθετα ο Τσόρτσιλ πίστευε ότι καμία παραχώρηση δεν θα μπορούσε να ικανοποιήσει τον αχόρταγο Χίτλερ, και προσπαθούσε να κερδίσει χρόνο, αποδεχόμενος μια πιθανή μεσολάβηση της ουδέτερης ακόμη τότε στον πόλεμο, Ιταλίας. Οι διαφωνίες αυτές παρέμεναν άσβεστες , και ταλαιπωρούσαν το υπουργικό συμβούλιο στη Ντάουνινγκ Στριτ ως το Μάιο του 1940.

Σε πέντε “εμπόλεμες” συνεδριάσεις του υπουργικού Συμβουλίου, ο Χάλιφαξ υποστηριζόμενος σιωπηρά από τον Τσάμπερλειν, επιχείρησε να εκβιάσει απόφαση για την έναρξη ειρηνευτικών συνομιλιών με τη Γερμανία. Ο υπουργός Εξωτερικών δεν έβρισκε κάτι ατιμωτικό σε αυτές τις συνομιλίες, και επιθυμούσε την επίτευξη συμφωνίας που θα διασφάλισε τη διάσωση του αποκλεισμένου στην Ευρώπη βρετανικού στρατού, την ανεξαρτησία της Αυτοκρατορίας, και θα ικανοποιούσε την επιθυμία των Βρετανών για ειρήνη.

Αντίθετα ο Τσόρτσιλ θεωρούσε τον Χίτλερ ένα αχόρταγο και αδηφάγο τέρας που δεν θα σταματούσε τον πόλεμο αν δεν είχε πρώτα κατακτήσει και υποτάξει τη Βρετανία και την παγκόσμια αυτοκρατορία της, προειδοποιώντας ότι μετά θα ερχόταν η σειρά των Ηνωμένων Πολιτειών και τη Ρωσίας. Χαριτολογώντας δε έλεγε ότι “αν νομίζουν κάποιοι ότι θα σώσουν τα εξοχικά τους στο Σάσεξ και τα καλοκαιρινά τους παλάτια αυταπατώνται”.

Στο τέλος επικράτησαν οι απόψεις του Τσόρτσιλ, αν και αυτό κρίθηκε στο νήμα. Έξι μήνες αργότερα και μετά το θάνατο του Τσάμπερλειν, και έχοντας κερδίσει τη μάχη της Βρετανίας και αποκρούσει την μεγάλη γερμανική επίθεση, ο Τσόρτσιλ αισθανόταν αρκετά δυνατός ώστε να εκπαραθυρώσει τον Χάλιφαξ και να τον τοποθετήσει Πρέσβη στην Ουάσινγκτον.

Πηγή The Telegraph

Επιμέλεια Δημήτρης Θωμάς

The post Ο Τσόρτσιλ και η “ιερά αλεπού”! appeared first on Militaire.gr.