Ο πρώτος Έλληνας που πάτησε στις ΗΠΑ πριν από 493 χρόνια-Θεόδωρος Γριέγος

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Ήταν η προσωποποίηση του τυχοδιώκτη!

Αριβίστας, σκληροτράχηλος, θαρραλέος, διψούσε για εύκολο χρήμα και θα έκανε τα πάντα για να το αποκτήσει.

Γεννήθηκε στην Κεφαλονιά ήταν ναύτης, άγνωστο πως, έγινε… εξερευνητής και τα ίχνη του χάθηκαν στην αμερικανική ζούγκλα, εκεί που κατοικούσαν μόνο Ινδιάνοι.

Υπήρξε χρυσοθήρας και το πλήρωσε με την ζωή του.

Ένας πραγματικός… Indiana

Πέρασε ωστόσο στην ιστορία ως ο πρώτος Έλληνας που πάτησε το πόδι του στις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από   493 χρόνια.

Το όνομα του Theodoros Griegos.

Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΑΡΧΙΖΕΙ 

Σύμφωνα με ισπανικά κείμενα  του 16ου αιώνα, στις 17 Ιουνίου 1527 έφυγε από το λιμάνι του Σαν Λουκάρ ντε Μπαρεμέδα της Ισπανίας στόλος 5 πλοίων, με κυβερνήτη τον Αδελαντάδο Ντον Παμφίλιο ντε Ναρβέθ και 600 άνδρες, στους οποίους είχε αναθέσει ο βασιλιάς της Ισπανίας Φίλιππος B΄, την κατάκτηση και την εγκατάσταση διοίκησης στις επαρχίες, που βρισκόταν μεταξύ του ποταμού Ρίο Γκράντε, στη δυτική πλευρά του Κόλπου του Μεξικού και του ακρωτηρίου της Φλώριδας.

Σύμφωνα με τα ντοκουμέντα , οι Ισπανοί είχαν μαζί τους και έναν Έλληνα ναυτικό, από την Κεφαλονιά, που ονομαζόταν Θεόδωρος, ένας άνθρωπος με θάρρος και πρωτοβουλία.

 Στο ημερολόγιο του Cabeza de Vaca, του μοναδικού που κατέγραφε τα γεγονότα της εκστρατείας, δεν αναφέρεται με ποιο τρόπο ένας Έλληνας βρέθηκε στην ισπανική αποστολή. 

Την εποχή εκείνη όμως ήταν σύνηθες φαινόμενο να συμμετέχουν στις εξερευνητικές αποστολές μισθοφόροι από διάφορες χώρες, άντρες διψασμένοι για περιπέτεια και γρήγορο και εύκολο χρήμα. Επιπλέον ο Θεόδωρος αναφέρεται πάντοτε ως Δον Τεόντορο (τίτλος που χρησιμοποιείτο για ελεύθερους πολίτες, που συνήθως ανήκαν στη μεσαία τάξη), ενώ από το χρονικό προκύπτει ότι διέθετε και υψηλές γνώσεις ναυπηγικής.

Το Σεπτέμβριο του 1527, η αποστολή έφτασε στον Άγιο Δομίνικο και εκεί αγοράστηκε ένα ακόμη πλοίο, άλογα και αντικαταστάθηκαν όσοι άντρες είχαν αρρωστήσει ή πεθάνει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. 

Κατά την 45ήμερη παραμονή τους στον Άγιο Δομίνικο οι απώλειες των Ισπανών μεγάλωσαν, καθώς περισσότεροι από 145 άντρες ξεμυαλίστηκαν από τις ντόπιες γυναίκες και δεν επέστρεψαν ποτέ στα πλοία.

Στο Τρινιντάντ τυφώνας χτύπησε τα δύο πλοία της αποστολής με αποτέλεσμα να βυθιστούν σχεδόν αύτανδρα παρασύροντας στο βυθό 60 άντρες. 

Ο Θεόδωρος ήταν τυχερός.

Όταν, μετά την καταστροφή, παρουσιάστηκε η ανάγκη να φτιάξουν καινούργια σκάφη, ο Θεόδωρος βοήθησε στην κατασκευή και τα κατράμωσε με ρετσίνι των πεύκων για να τα κάνει πιο ανθεκτικά.

Στις 5 Νοεμβρίου 1527 ο ισπανικός στόλος απέπλευσε από την Κούβα, έχοντας πλέον στη δύναμή του 4 πλοία, 400 άντρες και 80 άλογα και στις 14 Απριλίου του 1528 οι Ισπανοί κατακτητές αποβιβάστηκαν στις ακτές της δυτικής Φλώριδας, κοντά στη σημερινή πόλη Τάμπα.

ΤΟ ΧΡΥΣΑΦΙ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ

 Από τις πρώτες ημέρες οι θαλασσοπόροι, συνάντησαν Ινδιάνους, που τους έδειξαν μικρά κομμάτια χρυσού.

 Οι Ισπανοί τους ρώτησαν πού βρήκαν το χρυσάφι κι εκείνοι τους είπαν από τα βουνά που μένουν οι Απαλάτσι (φυλή Ινδιάνων) και ότι μπορούσαν να τους οδηγήσουν εκεί. 

Στην πορεία τους προς τα βουνά οι Ισπανοί αιχμαλώτιζαν τα γυναικόπαιδα των Ινδιάνων που συναντούσαν και σκότωναν τους άντρες και τους αρχηγούς τους προκειμένου να τους αναγκάσουν να τους μεταφέρουν το συντομότερο δυνατό στην πηγή του χρυσού. Ωστόσο η τακτική αυτή ελάχιστα τους βοήθησε, καθώς σύντομα βρέθηκαν αποκλεισμένοι στην ηπειρωτική χώρα, δίχως εφόδια, με ασθένειες να έχουν αποδεκατίσει το 1/3 των ανδρών και τους Ινδιάνους να τους επιτίθενται σε καθημερινή βάση. Ευτυχώς,  εξομολογείται ο Cabeza de Vaca, βρέθηκε ένας άνθρωπος, στην κυριολεξία σταλμένος από τον Θεό για να τους σώσει.

Αυτός που έσωσε την ισπανική αποστολή, ήταν ο Θεόδωρος, που ανέλαβε να ναυπηγήσει βάρκες, ώστε οι κονκισταδόρες να διαφύγουν στη θάλασσα μέσω παραπόταμων του Μισισιπή.

 Κατασκεύασε πέντε πλοιάρια μήκους 10 μέτρων από ξύλο και δέρματα ζώων, όπου αντί για καρφιά χρησιμοποίησε σφήνες από πευκόξυλο και τα κατράμωσε με το ρετσίνι των πεύκων. 

Ακολούθησε άλλος ένας μήνας περιπλάνησης των Ισπανών, που αν και κατάφεραν να βγουν στην ανοικτή θάλασσα, αδυνατούσαν να εντοπίσουν την αρχική τους βάση, όπου είχαν αφήσει τα πλοία τους. 

Στη διάρκεια της περιπλάνησής τους περισσότεροι από 100 άντρες πέθαναν από την πείνα και τις μάχες με τους Ινδιάνους, ενώ η δίψα απειλούσε να εξαφανίσει όσους είχαν καταφέρει να επιζήσουν.

Στα τέλη Οκτωβρίου 1528, η αποστολή έφθασε σ’ ένα όρμο, κοντά στη σημερινή Πενσακόλλα της Φλώριδας.

 Μία σχεδία με Ινδιάνους πλησίασε τα πλοία του Ναρβαέθ, που είχε μεγάλη ανάγκη από πόσιμο νερό.

 Οι Ινδιάνοι πρότειναν να τους φέρουν νερό και ζήτησαν δοχεία για το σκοπό αυτό. 

Ο Θεόδωρος επέμενε να τους ακολουθήσει, ώστε να βεβαιωθεί ότι οι Ινδιάνοι δεν θα τους ξεγελούσαν, για να τους αρπάξουν τα δοχεία. Βγήκε μαζί τους στην ξηρά, παρά τις αντιρρήσεις του Ναρβαέθ και των συντρόφων του, που δεν είχαν καμία εμπιστοσύνη στους Ινδιάνους. 

Για να τους πείσουν για την ειλικρίνεια των λόγων τους οι ιθαγενείς άφησαν δύο από τους δικούς τους σαν όμηρους.

 Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, οι Ινδιάνοι επέστρεψαν, χωρίς να φέρουν όμως νερό και χωρίς το Θεόδωρο. 

Στις επίμονες ερωτήσεις των Ισπανών για το τι συνέβη στον Έλληνα οι Ινδιάνοι αρνήθηκαν να απαντήσουν και τράπηκαν σε φυγή. 

Η ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ

Οι σύντροφοι του Θεόδωρου προσπάθησαν να εντοπίσουν τα ίχνη του, χωρίς όμως επιτυχία.

 Κάποιοι τον κατηγόρησαν ότι έφυγε από κοντά τους για να έχει περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσει, άλλοι υποστήριξαν ότι σκόπευε να εξαγοράσει τους Ινδιάνους και να ανακαλύψει πρώτος το χρυσάφι.

Η επόμενη αναφορά για το Θεόδωρο, βρίσκεται στο χρονικό του Κονθάλο Βαλντέζ, γραμματέα του Ισπανού κατακτητή Ντε Σότο. Όταν στις 13 Οκτωβρίου 1540 ο Ντε Σότο και οι άνδρες του έφτασαν στο σημείο που είχε εξαφανιστεί ο Θεόδωρος, οι Ινδιάνοι τους είπαν ότι είχαν σκοτώσει τον Έλληνα κι ένα μαύρο, που ήταν μαζί του, ωστόσο δε γνώριζαν το πότε ακριβώς δολοφονήθηκε, ούτε πού βρισκόταν θαμμένος. 

Παρέδωσαν ωστόσο στον Ντε Σότο το εγχειρίδιο που χρησιμοποιούσε ο Έλληνας ναυτικός.

Η ελληνική κοινότητα της Φλώριδας θεωρεί τον Θεόδωρο τον πρώτο Έλληνα που πάτησε το πόδι του στην Αμερική. 

Ανήγειρε, μάλιστα, άγαλμά του στην παραλία της πόλης Κλιαργουότερ της Φλώριδα, τα αποκαλυπτήρια του οποίου έγιναν στις 8 Ιανουαρίου 2005.

ΤΑ ΚΑΡΑΒΑΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Υπάρχουν διάφορες ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες για Έλληνες ναυτικούς και καπετάνιους, που έφτασαν στην Αμερική με Ισπανικά καράβια, αλλά η πρώτη επιβεβαιωμένη μαζική μετανάστευση Ελλήνων στην Αμερική φαίνεται πως έγινε το 1763, όταν η Florida πέρασε από την Ισπανική κατοχή στην Αγγλική.
Την εποχή εκείνη, ένας Σκωτσέζος γιατρός, που είχε παντρευτεί Ελληνίδα κόρη εμπόρου του Λονδίνου, αποφάσισε να ιδρύσει αποικία, χρησιμοποιώντας Έλληνες μετανάστες.
Πράγματι, συνεργαζόμενος με Ιταλούς και Μινορκανούς, κατόρθωσε να προσελκύσει περίπου 400 Έλληνες – κυρίως από την Μάνη – και να ιδρύσει αποικία, που την ονόμασε Νέα Σμύρνη (η καταγωγή της γυναίκας του ήταν από τη Σμύρνη της Μικράς Ασίας), περίπου 75 μίλια νότια του St.Augustine.
Οι μετανάστες έφτασαν τελικά στη Φλώριδα το 1768, αλλά οι αντίξοες συνθήκες που βρήκαν εκεί οδήγησαν τους μισούς απ’ αυτούς στο θάνατο μέσα σε δύο χρόνια και τους υπόλοιπους στη μετακίνησή τους στο St.Augustine το 1777. 

Κατά τα μέσα του 18ου αιώνα τα ίχνη των πρώτων αυτών Ελλήνων μεταναστών χάθηκαν.
Ο πρώτος Έλληνας επιστήμονας που έφτασε στην Αμερική ήταν ο John Paradise, τον οποίο έπεισαν να μεταναστεύσει ο Benjamin Franklin και ο Thomas Jefferson.

 O Paradise παντρεύτηκε, το 1787, μια γυναίκα της οικογένειας Ludwell, από τις πιο ονομαστές στη Virginia εκείνη την εποχή.
Ο Ευστράτιος Ντελαρώφ, Έλληνας από την Πελοπόννησο, ήταν επικεφαλής των Ρωσικών εμπορικών δραστηριοτήτων στην Αλάσκα από το 1783 ώς το 1791 και θεωρείται ως ο πρώτος de facto κυβερνήτης της Αλάσκας.
Tα αισθήματα φιλελληνισμού των Αμερικανών, κατά τη διάρκεια της απελευθερωτικής επανάστασης του 1821 – 1828, εκδηλώθηκαν και με τη μεταφορά στην Αμερική πολλών ορφανών Ελληνοπαίδων.
Tα περισσότερα απ’ αυτά τα παιδιά παρέμειναν και εργάστηκαν στη χώρα που τα υιοθέτησε.

 Μερικά απ’ αυτά κατόρθωσαν να διαπρέψουν, όπως ο John Zachos, διακεκριμένος εκπαιδευτικός, ο Evangelos Sophocles, καθηγητής Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο του Harvard, ο Lucas Miltiades Miller, ο πρώτος Ελληνοαμερικανός μέλος του Κογκρέσσου (1891-1893) και αργότερα ο Michael Anagnos, που τέθηκε επικεφαλής του Perkins Institution για τυφλούς, στη Βοστώνη.
Λίγο αργότερα, γύρω στα 1850, μια άλλη ομάδα Ελλήνων εμφανίστηκε στην Αμερική. Αποτελείτο από μικρό αριθμό Ελλήνων εμπόρων, που εγκατέστησαν επιχειρήσεις εισαγωγών-εξαγωγών σε μεγάλα λιμάνια, όπως στις πόλεις New York, San Fransisco, Boston, Savannah, Galveston, New Orleans.
Την ίδια εποχή, μερικές εκατοντάδες (σημαντικός αριθμός για την εποχή) Ελλήνων ναυτικών εγκατέλειπαν τα πλοία με τα οποία έφταναν στην Αμερική και έπιασαν δουλειά στα καράβια της περιοχής των Μεγάλων Λιμνών ή στα ατμόπλοια του Μισσισσιπή.
Μερικοί από αυτούς έγιναν αλιείς στρειδιών στις Πολιτείες γύρω από τον Κόλπο του Μεξικού.

Πληροφορίες

e-telescope

TA NEA 3XY

The post Ο πρώτος Έλληνας που πάτησε στις ΗΠΑ πριν από 493 χρόνια-Θεόδωρος Γριέγος appeared first on Militaire.gr.