28η Οκτωβρίου 1940: Οι 41 τολμηροί πολεμικοί ανταποκριτές! Στιγμές Ιστορίας

Γράφει ο Δημήτρης  Σταυρόπουλος

Τη δική της-άγνωστη- εποποιία δίπλα στους φαντάρους που πολεμούσαν στην Αλβανία, έγραψαν και οι Έλληνες δημοσιογράφοι το 1940!

Συνολικά 41 ρεπόρτερ του αθηναϊκού Τύπου, απλώθηκαν σε όλο το μέτωπο και ακολούθησαν τον στρατό στη νικηφόρα πορεία του μέχρι το Αργυρόκαστρο και την Κορυτσά,

Ήταν οι τολμηροί πολεμικοί ανταποκριτές του έπους, που έστελναν καθημερινές ανταποκρίσεις στον διψασμένο για ενημέρωση λαό.

Τα ρεπορτάζ τους ήταν παράδειγμα δημοσιογραφικής γραφής, μικρά λογοτεχνήματα, που εμψύχωναν τον κόσμο στα μετόπισθεν και κατέγραφαν

Αποτελούν τα σπάνια ντοκουμέντα εκείνης της εποχής

Η ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ

Η πρωτη δηµοσιογραφική ομαδα συναντήθηκε το πρωί της 15ης Νοεµβρίου του 1940 στον Σταθµό Λαρίσης δεν είχε συνηθισµένη αποστολη. Ο Ευστάθιος Θωµόπουλος, ο Θωµάς Μαλαβέτας, ο Γιώργος Ανδρουλιδάκης, ο Θόδωρος Δογάνης και ο Παύλος Παλαιολόγος ήταν οι αρχικοι πέντε διαπιστευµένοι αθηναίοι δηµοσιογράφοι που ξεκινούσαν για το Αλβανικό Μέτωπο.

Το µέτωπο είχε ήδη σταθεροποιηθεί, η ιταλική εισβολή είχε αντιµετωπιστεί και η Ηγουµενίτσα είχε ανακαταληφθεί από τις δυνάµεις της θρυλικής 8ης Μεραρχίας. Τους πρώτους πέντε που έφτασαν στο µέτωπο από τα Γιάννινα στις 18 Νοεµβρίου του 1940 θα ακολουθήσουν άλλοι 36 δηµοσιογράφοι για να αφηγηθούν, να περιγράψουν εκείνες τις εχθροπραξίες ή απλώς να ανιχνεύσουν την αλήθεια µέσα στα συντρίµµια του πολέµου.

Είναι αξιοσηµείωτο πως ένας µόνο από τους πρώτους δηµοσιογράφους που βρέθηκαν στο Μέτωπο της Πίνδου είχε κάποια εµπειρία από πόλεµο.

Ηταν ο Πολύµερος Μοσχοβίτης που είχε µετάσχει στον Πόλεµο της Μικράς Ασίας, ενώ οι υπόλοιποι δεν είχαν πολεµικές εµπειρίες – µε εξαίρεση τον Παντελή Καψή που είχε καλύψει και τη θρυλική Μάχη του Σκρα το 1918.

Κάποιοι µάλιστα ήταν ήδη µεγάλοι όπως ο Σπύρος Μελάς που πλησίαζε τα 60 όταν βρέθηκε στο Αργυρόκαστρο.

Ας µην ξεχνάµε ακόµη πως η ευκαιρία να βρεθούν ως απεσταλµένοι τέσσερα χρόνια πριν στον Ισπανικό Εµφύλιο Πόλεµο – πλην Νίκου Καζαντζάκη που τα κατάφερε – είχε χαθεί, αφού η δικτατορία Μεταξά δεν τους είχε επιτρέψει να καλύψουν το ιστορικό εκείνο γεγονός.

ΑΥΤΟΙ ΗΤΑΝ ΟΙ ΡΕΠΟΡΤΕΡΣ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ

Ανάμεσα στους άνδρες πολεμικούς ρεπόρτερ ήταν και μια θαρραλέα γυναίκα.

Ανταποκρίτρια του «Ελεύθερου Βήματος» βρέθηκε στην πρώτη γραμμή και έμεινε εκεί αψηφώντας τις κακουχίες και τους κινδύνους, προκειμένου να καλύψει τον τομέα  που είχε αναλάβει με τις ανταποκρίσεις της.

Οι συνάδελφοι που βούτηξαν την πένα τους στο χιόνι και το αίμα πάνω στα αλβανικά βουνά ήταν οι εξής.

Παύλος Παλαιολόγος, Πολύμερος Μοσχοβίτης, Αλέκος Λιδωρίκης, Σπύρος Μελάς και Νίκος Γιοκαρίνης.
Γεώργιος Ανδρουλιδάκης, Σόλων Γρηγοριάδης, Στρατής Μυριβήλης, Γεώργιος Ρούσσος και Θεοφύλακτος Παπακωνσταντίνου.
Παντελής Καψής, Μάνος Καρελάς, Σπύρος Αυλωνίτης, Γεώργιος Δρόσος, Θωμάς Μαλαβέτας, Γεώργιος Μανιατάκος, Π. Αγγελόπουλος, Κώστας Αθάνατος, Θεμ. Αμουτζόπουλος, Νίκος Αναστασόπουλος, Δημήτρης Δεβετζής, Κώστας Δημάδης, Θόδωρος Δογάνης, Κώστας Ζαφειρόπουλος, Ευστάθιος Θωμόπουλος, Ανδρέας Ιωσήφ, Νίκος Καπιτσόγλου, Χρήστος Κολιάτσος, Γεράσιμος Κοσόλας, Πάνος Κούκης, Μιχάλης Κυριακίδης, Γεώργιος Λυδίας, Σ. Ματάντος, Αδέλα Μέρλιν (πολεμική ανταποκρίτρια από το «Ελεύθερον Βήμα»), Επαμεινώντας Μπαμπούρης, Τάκης Παπαγιαννόπουλος, Κώστας Σκαλτσάς, Γ. Ταχογιάννης, Δρόσος Τριανταφυλλάκος και Κώστας Τριανταφυλλίδης.

Επισης δύο κορυφαία ονόµατα των γραµµάτων και της δηµοσιογραφίας από αντίπαλα στρατόπεδα (ο Κώστας Βάρναλης από την «Πρωία» και ο Γρηγόριος Ξενόπουλος από τη «Διάπλαση των Παίδων») γράφουν για τον Πόλεµο και το σθένος των ελλήνων στρατιωτών µακριά απο’ το Μέτωπο, αναπτερώνοντας το φρόνημα του λαού.

ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ

Η Μάχη της Μάροβα ή Μόροβα φαίνεται πως έπαιξε σπουδαίο ρόλο, αφού η ελληνική δύναµη έσπασε τη ραχοκοκαλιά της ιταλικής άµυνας και πήρε πρώτα την Κορυτσά και µετά το Αργυρόκαστρο. Ο απεσταλµένος της «Πρωίας» Γιώργος Δρόσος φτάνει στην Κορυτσά και συναντά τον ήρωα της Μάροβας.

«Εκεί λοιπόν σ’ ένα καφενείο συναντήσαµε τον ήρωα της Μάροβας. Είναι απλώς στρατιώτης.

Ενα κακοδεµένο παιδί 25-26 ετών µε καστανά µάτια, µε σπασµένα δυο τρία δόντια από κάποιο γλίστρηµα επάνω στους βράχους της Μάροβας, µε λασπωµένες µπότες, µε ένα διαρκές µειδίαµα στα χείλη και µε µια σεµνότητα και συστολή που τον κάνει καταφανώς να στενοχωριέται όταν µιλεί για τον εαυτό του.
Είµαι, λέγει, ο πρώτος, µα εντελώς πρώτος έλληνας στρατιώτης που µπήκε µέσα στην Κορυτσά…».

Μερικές εβδοµάδες µετά ο Νίκος Γιοκαρίνης στέλνει στα «Αθηναϊκά Νέα» την πρώτη ανταπόκριση έλληνα δηµοσιογράφου από το ελεύθερο πλέον Αργυρόκαστρο, ενώ µέσα στις φλόγες του πολέµου βρίσκει τον δικό του χώρο και το χιούµορ. Το κείµενο του Αλέκου Λιδωρίκη για τον Σπύρο Μελά – όταν ο πρώτος συνάντησε τον δεύτερο 60χρονο στην Πρεµετή που µόλις είχε καταληφθεί από τον Ελληνικό Στράτο – είναι απολαυστικό:
«Ο Σπύρος Μελάς (µε την ιδιότυπη, αλλοπρόσαλλη ιδεολογικά αλλά και πολύ συχνά συναρπαστική, απρόσµενα τολµηρή, προσωπικότητά του) ήταν µία έκπληξη για µένα όταν απαντηθήκαµε στην Πρεµετή. “Ναι, ορέ…”, µου είπε. “Αισθάνοµαι πολεµιστής αυτή την ώρα! Και αισθάνοµαι παιδί (είχε περάσει τα εξήντα).

Και µάχοµαι µε το καλέµι µου και µε τον θάνατο κάθε ώρα, κάθε στιγµή!”. Υπερβολές του µάστορα της πένας, αµφιλεγόµενου Νέστορα της τότε λογοτεχνίας µας; Οχι! Γιατί έτσι µαχόµαστε όλοι…

Γιατί χωρίς εµείς οι δηµοσιογράφοι να είµαστε στην πρώτη γραµµή, χωρίς την ετικέτα του Παλικαριού στα µέτωπά µας, παίζαµε µε τον κίνδυνο αδιάκοπα».

Ο ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΣ ΚΑΙ Η ΚΟΥΡΑΜΑΝΑ

Ο Γιώργος Ανδρουλιδάκης, πολεµικός απεσταλµένος της «Πρωίας», γράφει µια συγκινητική ανταπόκριση µε τον τίτλο «Ο τραυµατίας» και περιγράφει πως του τραβάει την προσοχή ένα κοντό, ξανθό καλοδεµένο παλικάρι 23-24 ετών που είχε τραύµα από πολυβόλο στο δεξί πόδι και η σφαίρα του είχε σπάσει το κόκαλο. «Ηταν από τους ανθρώπους εκείνους που νοµίζει κανείς ότι τους προίκισε η φύση να µην λερώνονται ποτέ, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες κι αν βρεθούν». Γνωρίζονται στον σταθµό επιδέσεως µέχρι που ο φαντάρος µεταφέρεται στο χειρουργείο.

Τρεις µήνες αργότερα ο Γιώργος Ανδρουλιδάκης έχει επιστρέψει απ’ το Μέτωπο και τον Απρίλιο του ‘41 έχει µιαν απρόσµενη συνάντηση αφού µέσα στο λεωφορείο ένας φαντάρος µε τις πατερίτσες που τραβάει τα βλέµµατα των επιβατών είναι ο παλιός του γνώριµος από το Μέτωπο.

«Ενας στρατιώτης που επέστρεφε από το αυτοκίνητο µε την κουραµάνα ήρθε προς το µέρος µας. Ηταν µούσκεµα.

Η βροχή γυάλιζε πάνω στο µέτωπό του και γλιστρούσε στα µάγουλά του. Ηταν βουτηγµένος στην λάσπη ώς τα γόνατα. Δώδεκα ώρες τώρα οδηγούσε ένα µουλάρι και µόλις τώρα σταµατούσε να πάρει συσσίτιο.

Εριξε µια µατιά µέσα στ’ αυτοκίνητό µας και είδε ότι δεν τρώγαµε. Μας έτεινε τότε ένα καρβέλι, που το είχε αγοράσει κι αυτό από την περιοχή, και µ’ ένα ολόλαµπρο χαµόγελο ξεχυµένο σ’ όλο το πρόσωπό του µας είπε:
Το θέλετε; Δυστυχώς δεν έχω τίποτε άλλο να σας προσφέρω…”», γράφει ο Ανδρέας Ιωσήφ στην ανταπόκριση µε τον τίτλο «Η κουραµάνα».

Πηγές

ΕΔΟΕΑΠ

Τα Νέα

15 Νοεμβρίου 1940. Σταθμός Λαρίσης. Πολεμικοί ανταποκριτές ξεκινούν για το αλβανικό μέτωπο. Από αριστερά: Ευστάθιος Θωμόπουλος, Θωμάς Μαλαβέτας, Γιώργος Ανδρουλιδάκης, Θόδωρος Δογάνης, Παύλος Παλαιολόγος.

Μια σπάνια φωτογραφία από εκείνες τις μεγάλες ημέρες του πολέμου. Δύο Αθηναίοι δημοσιογράφοι, απεσταλμένοι στο μέτωπο, ο Παντελής Καψής (στο μέσον με την γκλίτσα) και αριστερά του ο Κώστας Αθάνατος, σε μια ανάπαυλα της “δουλειάς” ποζάρουν με το επιτελείο του συντάγματος όπου ήταν “διαπιστευμένοι”.

Δύο ιερά τέρατα της ελληνικής δημοσιογραφίας αλλά και της λογοτεχνίας μας συναντιούνται στην Πίνδο, πολεμικοί ανταποκριτές και οι δύο: Ο Αλέκος Λιδωρίκης (αριστερά) και ο Σπύρος Μελάς! Και ο πρώτος γράφει ένα σχεδόν μοναδικό κείμενο για τον δεύτερο…

 Μερικές εβδομάδες πριν φύγουν για το μέτωπο, ανυποψίαστοι ακόμα, οι πιο σπουδαίοι από τους Αθηναίους φωτορεπόρτερ – που αποτελούσαν και τη διοίκηση του συνδέσμου τους – εικονίζονται εδώ “με τα καλά τους ρούχα”, σε μια εκδήλωση που είχε οργανωθεί εκείνο τον μήνα στην Αθήνα. Από αριστερά: Φλώρος, Πουλίδης, Τσακιράκης, Μεγαλοοικονόμου, Κουρμπέτης.

The post 28η Οκτωβρίου 1940: Οι 41 τολμηροί πολεμικοί ανταποκριτές! Στιγμές Ιστορίας appeared first on Militaire.gr.