Ισραήλ, Ιράν και η πυρηνική απειλή ως δικαιολογία για περισσότερη ένοπλη βία

Μια επίθεση που δεν αποτρέπει, αλλά προκαλεί – Το Ισραήλ ανοίγει τον ασκό του Αιόλου στη Μέση Ανατολή με πρόσχημα την άμυνα.

Στην πιο πρόσφατη κλιμάκωση των σχέσεων Ισραήλ – Ιράν, οι Ισραηλινές επιθέσεις εναντίον περισσοτέρων των 100 στόχων στο Ιράν, έπληξαν πυρηνικές εγκαταστάσεις σκότωσαν υψηλόβαθμους αξιωματικούς και πυρηνικούς επιστήμονες. Κυρίως όμως έδωσαν το σήμα μιας γενικευμένης κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή, σε Υεμένη και Διεθνή Ύδατα, με τους Χούθις να υποστηρίζονται από το Ιράν, σε Λίβανο και Γάζα σε Αίγυπτο

και Λιβύη και μάλιστα με κίνδυνο ενός πυρηνικού «ατυχήματος» από αυτά που για χρόνια προειδοποιούν -κυρίως Αμερικανοί- επιστήμονες.

Πριν ακόμη την απάντηση του Ιράν, αντέδρασαν οι αγορές. Οι τιμές του Πετρελαίου ανέβηκαν σε λίγη ώρα 7%, οι αεροπορικές συνδέσεις στη Μέση Ανατολή διακόπηκαν, ενώ οι αγορές βρέθηκαν στο κόκκινο. Η Τεχεράνη -αιφνιδιασμένη- αφού περίμενε την Κυριακή ένα ακόμη γύρο διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ, χαρακτήρισε τις επιθέσεις ως «κήρυξη πολέμου», κυρίως λόγω του πλήγματος κατά μιας πυρηνικής εγκατάστασης αλλά και λόγω των στοχευμένων επιθέσεων που σκότωσαν το σύνολο σχεδόν της στρατιωτικής της ηγεσίας.

Απάντησε αρχικά με σκληρές ανακοινώσεις περί παραδειγματικής «τιμωρίας», αλλά πιο ήπια μέτρα αποστολής μη επανδρωμένων αεροσκαφών και στη συνέχεια με πλήγματα εναντίον μη στοχευμένων στόχων στο Ισραήλ, με θύματα αμάχους και καταστροφές μη στρατιωτικών στόχων. Κάλεσε παράλληλα το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών να αναλάβει δράση για την αποκατάσταση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας προτού να είναι αργά.

Η Ισραηλινή Επιχείρηση «Αναδυόμενο Λιοντάρι» ήταν σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό της Χώρας «επίθεση ως ύστατο μέσο, προληπτική, ακριβής, συνδυασμένη προκειμένου να πλήξει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράκ» και την απειλή που αυτό συνιστά για την επιβίωση του Ισραήλ».

Ότι και να λένε οι ανακοινώσεις είναι προφανές ότι η επιχείρηση είχε σχεδιαστεί προσεκτικά και προαναγγελθεί αμέσως μετά τις εκλογές στις ΗΠΑ, και με δεδομένη την υποστήριξη του νέου Προέδρου. Όμως, η χρονική στιγμή που επέλεξε το Ισραήλ δεν παραπέμπει σε πόλεμο ως ύστατο μέσο, αλλά ως επιλογή. Και ως τέτοια πρώτον δεν δικαιολογείται ως άμυνα, ούτε λόγω του ότι έπρεπε να σταματήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Ήταν πόλεμος ως στρατηγική επιλογή, προκειμένου να αξιοποιήσει την διεθνή και εσωτερική συγκυρία. Συγκεκριμένα, τις μέρες αυτές ένας ακόμη γύρος αμερικανο-ιρανικών συνομιλιών (ο 6ος) στο Ομάν φαινόταν να εκτροχιάζεται, η αρχική αισιοδοξία του Προέδρου των ΗΠΑ εξανεμίζονταν, στο Ισραήλ η κυβέρνηση Νετανιάχου δεχόταν πρόταση μομφής και αναζητούσε διέξοδο, ενώ η Τεχεράνη έδειχνε ν ανεβάζει τους τόνους με την ανακοίνωση μιας νέας εγκατάστασης εμπλουτισμού ουρανίου και την ανάπτυξη πιο προηγμένων φυγοκεντρητών.

Παράλληλα, μόλις στις 12 Ιουνίου, μια μέρα πριν την επίθεση, το Διοικητικό Συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, υιοθετούσε ένα Ψήφισμα -πάνω σε σχέδιο πρότασης των ΗΠΑ – με το οποίο καταδίκαζε την αποτυχία του Ιράν να συμμορφωθεί προς τις υποχρεώσεις του. Συγκεκριμένα έθετε την Τεχεράνη προ των ευθυνών της, για ανεπαρκείς εξηγήσεις γύρω από πυρηνικές δραστηριότητες της χώρας και πυρηνικές εγκαταστάσεις, που παρέμεναν κρυφές από την δεκαετία του 2000.

Από την πλευρά της η Τεχεράνη επέμενε ότι έχει πάντοτε συνεργαστεί καλόπιστα με ότι έρευνα έχει γίνει στη χώρα, ενώ απέρριπτε τα πορίσματα της Έκθεσης ως μέρος μιας «πολιτικής στόχευσης του Ιράν από τις ΗΠΑ και τους Συμμάχους τους στη Δύση». Εϊναι αξιοσημείωτο ότι οι Εκθέσεις και τα ψηφίσματα του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας δεν προχώρησαν σε παραπομπή του Ιράν στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Η.Ε., αφήνοντας το Ισραήλ να καλύψει το κενό. Ή να επιταχύνει εξελίξεις χωρίς κανένα έλεγχο όμως των επιπτώσεων σε ανθρώπινες ζωές, οικονομική κατάρρευση και περιφερειακή εκτεταμένη σύρραξη, αν δεν επανέλθει η διπλωματία στο προσκήνιο.

Κλείνοντας, μια αναγκαία επισήμανση. Η επιχείρηση του Ισραήλ κατά του Ιράν, είναι αντίθετη με την απαγόρευση της χρήσης βίας μεταξύ κρατών και δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από το δικαίωμα της νόμιμης άμυνας με στόχο την «αποτροπή» μιας «απειλής». Αυτό διότι το άρθρο 51 του Χάρτη είναι σαφές: αναγνωρίζει το δικαίωμα της άμυνας μόνο όταν ένα κράτος είναι «αντικείμενο ένοπλης επίθεσης» και όχι απειλής.

Το Ισραήλ βέβαια εφαρμόζει το δόγμα της νόμιμης άμυνας a la carte. Όπως όταν το 1981 επικαλέστηκε προληπτική νόμιμη άμυνα για να πραγματοποιήσει επίθεση κατά του ιρακινού αντιδραστήρα Osirak – ενέργεια που καταδικάστηκε ευρέως, μεταξύ άλλων από το Συμβούλιο Ασφαλείας (487/1981) και τη Γενική Συνέλευση (36/27 /13.11.1981). Το 2007, το Ισραήλ είχε επικαλεστεί αντίστοιχα νόμιμη άμυνα για να στοχεύσει τη συριακή εγκατάσταση Al-Kibar, η οποία ήταν ύποπτη ότι φιλοξενούσε ένα πυρηνικό πρόγραμμα.

Η νομιμότητα αυτής της επίθεσης δεν υποστηρίχθηκε από κανένα άλλο κράτος. Και η τωρινή ισραηλινή επιχείρηση καταδικάστηκε από πολλά κράτη (Τουρκία, Ομάν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Ρωσία, Μαλαισία, Ιαπωνία). Πολλά άλλα κράτη (Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες, Αυστραλία, Κίνα, κ.λπ.) ή διεθνείς οργανισμοί (Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας) κάλεσαν σε αυτοσυγκράτηση και διπλωματική λύση. Την αναμένουμε με αγωνία. Διότι η νέα ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή διακινδυνεύει το διεθνές σύστημα όπως διαμορφώθηκε το 1945.

*Μαρία Ντανιέλλα Μαρούδα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου-διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, ΔΕΣ, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Πηγή: https://www.tovima.gr/

The post Ισραήλ, Ιράν και η πυρηνική απειλή ως δικαιολογία για περισσότερη ένοπλη βία appeared first on Dogma.