Τα σημεία «κλειδιά» για το νέο «Εξοικονομώ κατ' Οίκον» – Μέρος πρώτο

του Θοδωρή Καραουλάνη

Η κυβέρνηση, μετά από τρία χαμένα χρόνια, ανακοίνωσε επιτέλους το νέο πρόγραμμα Εξοικονομώ κατ΄Οίκον, δίνοντας στη δημοσιότητα τον οδηγό του προγράμματος. Η έναρξη υποβολής των αιτήσεων θα ξεκινήσει στις 28 Φεβρουαρίου, όπως ανακοίνωσε το ΥΠΕΝ (παρότι ο Υπουργός μίλησε για τις 15/2, αλλά ας μην το κάνουμε θέμα…) και η Greenagenda, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις και τις λεπτομέρειες κάνει ένα ρεπορτάζ για κρίσιμα στοιχεία του προγράμματος.

Επί της αρχής, παρότι στη βασική του φιλοσοφία το νέο εξοικονομώ για κατοικίες βασίζεται στη λογική του παλαιότερου

προγράμματος που έτρεξε πρακτικά μέχρι πέρυσι, έχει βασικές και ουσιαστικές αλλαγές. Η πρώτη και κυριότερη είναι η αποσύνδεση από την υποχρέωση τραπεζικού δανεισμού. Δηλαδή όσοι ιδιοκτήτες έχουν την οικονομική δυνατότητα να βάλουν από την τσέπη τους τα χρήματα που απαιτεί το πρόγραμμα, μπορούν να κάνουν αίτηση απευθείας στο Υπουργείο, χωρίς να απευθυνθούν σε τράπεζα ούτε για δάνειο ούτε για αξιολόγηση. Σε αυτή την περίπτωση θα πάρουν από το ΕΤΕΑΝ την «άμεση ενίσχυση», δηλαδή την επιδότηση του κόστους, η οποία κυμαίνεται ανάλογα με την εισοδηματική κατηγορία που ανήκει ο καθένας και τα προστατευόμενα μέλη της οικογένειας, όπως γράψαμε αναλυτικά. Προσοχή ωστόσο θα πρέπει να δοθεί στο ότι πρακτικά οι πολίτες πρέπει να βάλουν από την τσέπη τους το σύνολο του ποσού που απαιτείται για εργασίες και να εξοφλήσουν τους προμηθευτές και ακολούθως, αφού πιστοποιηθούν οι δαπάνες και το φυσικό αντικείμενο του έργου, με βάση τα δικαιολογητικά και τους όρους του προγράμματος, θα πάρουν την αντίστοιχη άμεση ενίσχυση. Προκαταβολή δεν προβλέπεται στο πρόγραμμα για όσους δεν κάνουν χρήση τραπεζικού δανεισμού. Από την άλλη, προβλέπεται η δυνατότητα σε όσους δεν θέλουν ή δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν μόνοι τους την αλλαγή να καταφύγουν σε τραπεζικό δανεισμό, μέσα από το ηλεκτρονικό σύστημα του νέου εξοικονομώ, σε μία από τις δέκα τράπεζες (τις τέσσερις συστημικές, την AtticaBank και πέντε συνεταιριστικές), με επιδότηση επιτοκίου από το πρόγραμμα, παράλληλα ή μη με άμεση ενίσχυση.

Δεύτερη επί της αρχής βασική αλλαγή που χρειάζεται προσοχή είναι ότι, όπως αποκάλυψε πρώτη και αναλυτικά η greenagenda από το καλοκαίρι, όλη η διαδικασία θα γίνεται ηλεκτρονικά μέσω ειδικού πληροφοριακού συστήματος. Το σύστημα αυτό διασφαλίζει αφενός ταχύτητα και ίσους όρους σε όλους τους συμμετέχοντες, αλλά ταυτόχρονα έχει αυστηρούς και αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχου. Σημειώνουμε με έμφαση ότι θα γίνεται εξαρχής, μέσω διασύνδεσης με το taxisnet, διασταύρωση με τα στοιχεία της φορολογικής δήλωσης τόσο για τα εισοδηματικά κριτήρια όσο και για το ζήτημα των χαρακτηριστικών του ακινήτου (πρώτη κατοικία, είδος, τετραγωνικά κλπ). Οπότε αν υπάρχουν εκκρεμότητες στις δηλώσεις Ε9, πρέπει οπωσδήποτε να επιλυθούν προ της έναρξης της ηλεκτρονικής αίτησης.

Τρίτη βασική αλλαγή του προγράμματος είναι ότι θα λειτουργήσει με την αρχή της διασφάλισης μη εξάντλησης του προϋπολογισμού της δράσης για κάθε περιφέρεια. Αυτό σημαίνει ότι οι αιτήσεις θα εξετάζονται με χρονική σειρά και θα διασφαλίζεται αντικειμενικά η σειρά έγκρισης (ή απόρριψης), αλλά από την άλλη σημαίνει ότι θα προηγηθούν όσοι καταθέσουν νωρίτερα αίτηση. Πρακτικά, όσο νωρίτερα καταθέσεις πλήρη αίτηση με δικαιολογητικά τόσο ποιο γρήγορα θα εγκριθεί και θα τελειώσει το έργο, καθώς είναι πλέον υποχρεωτικό όλες οι εργασίες να τελειώσουν εντός εννέα μηνών από την ένταξη του έργου. Παράλληλα, αυτό σημαίνει ότι αν εξαντληθεί γρήγορα ο προϋπολογισμός, λόγω αυξημένου ενδιαφέροντος, σε κάποια περιφέρεια (ο προϋπολογισμός στον οδηγό αναλύεται ανά περιφέρεια) δεν θα εξυπηρετηθούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι αλλά μόνο όσοι πρόλαβαν. Σημειώνουμε ότι τα χρήματα για τη δράση προέρχονται τόσο από το κεντρικό ΕΠΑΝΕΚ όσο και από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα – και ακόμη δεν έχουν δώσει χρηματοδότηση όλες οι περιφέρειες.

Τέταρτη σημαντική αλλά αναμενόμενη αλλαγή είναι ότι όλες οι επεμβάσεις ανακαίνισης – ενεργειακής αναβάθμισης και όλες οι επιθεωρήσεις από ενεργειακό επιθεωρητή θα πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τον νέο Κανονισμό Ενεργειακής Επάρκειας Κτιρίων, που η εφαρμογή του ξεκίνησε στις 27 Νοεμβρίου 2017. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν είχατε εκδώσει Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) πριν τις 26 Νοεμβρίου 2017 ή αν είχατε κάνει μια μελέτη ενεργειακής απόδοσης για το ακίνητό σας ή είχατε υπολογίσει κάποιες εργασίες με βάση το παλαιό πρόγραμμα ή τον παλιό ΚΕΝΑΚ, η δουλειά αυτή και όλα τα σχετικά δικαιολογητικά και έγγραφα δεν έχουν καμία αξία – και πρέπει να τα ξανακάνετε. Ρητά προβλέπεται στον οδηγό του προγράμματος ότι για ο,τιδήποτε αφορά το νέο εξοικονομώ χρησιμοποιείται ο ΚΕΝΑΚ 2017.

Για να μην ακούτε διάφορες φήμες που κυκλοφορούν, σημειώνουμε ότι οι αλλαγές ανάμεσα στους δύο ΚΕΝΑΚ δεν είναι τεράστιες αλλά πρέπει οπωσδήποτε να γίνουν νέοι υπολογισμοί, καθώς υπάρχουν διαφοροποιήσεις στο κτίριο αναφοράς, σε ζητήματα θερμομόνωσης και θερμοπερατότητας σε υφιστάμενα κτίρια, σε κάποιους δείκτες και τιμές που λαμβάνονται υπόψιν, σε θέματα ψύξης-θέρμανσης-κλιματισμού κλπ που διαφοροποιούν σε αρκετές περιπτώσεις τα ΠΕΑ και τις μελέτες, άρα και τις αναγκαίες εργασίες για νέο έργο εξοικονόμησης - και το συνεπακόλουθο κόστος. Από την άλλη, προβλέπονται περισσότερες δυνατότητες και μεγαλύτερη ευελιξία για την κάλυψη των ενεργειακών στόχων ου προγράμματος.

Οι ενεργειακοί στόχοι είναι μία ακόμη σημαντική αλλαγή και βασική παράμετρος του νέου προγράμματος. Για τις δύο πρώτες εισοδηματικές κατηγορίες προβλέπεται εξοικονόμηση ενέργειας (σε σύγκριση με το «κτίριο αναφοράς» του ΚΕΝΑΚ) άνω του 40%. Το ποσοστό αυτό είναι σχετικά χαμηλό (αν συγκριθεί με τις άλλες κατηγορίες) προκειμένου να βοηθηθούν περισσότερο τα φτωχά νοικοκυριά με μικρότερες επενδύσεις. Στις υπόλοιπες πέντε εισοδηματικές κατηγορίες, που σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους ανήκουν στη μεσαία τάξη, ο ενεργειακός στόχος είναι σαφώς υψηλότερος, καθώς με τις επεμβάσεις που θα γίνουν σε κάθε σπίτι ή κτίριο πρέπει να επιτευχθεί εξοικονόμηση τουλάχιστον 70% σε σύγκριση με το κτίριο αναφοράς του ΚΕΝΑΚ. Σημειώνουμε ότι με βάση την εθνική και κοινοτική νομοθεσία εξοικονόμησης ενέργειας, ως κτίριο αναφοράς νοείται κτίριο με τα ίδια γεωμετρικά χαρακτηριστικά, θέση, προσανατολισμό, χρήση και χαρακτηριστικά λειτουργίας με το εξεταζόμενο κτίριο που πληροί όμως ελάχιστες προδιαγραφές και έχει καθορισμένα τεχνικά χαρακτηριστικά όσον αφορά τον σχεδιασμό, το κτιριακό κέλυφος και τα τεχνικά συστήματα του.

Αν επιθυμείτε ακριβή ενημέρωση, παρότι πρόκειται για αρκετά τεχνικά κείμενα, μπορείτε να βρείτε τον ΚΕΝΑΚ στους ακόλουθους συνδέσμους:

ΚΕΝΑΚ 2017Τροποποίηση ΚΕΝΑΚ 2017

Ακόμη, στην ιστοσελίδα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας μπορείτε να βρείτε τις Τεχνικές Οδηγίες του νέου ΚΕΝΑΚ (με πολύ αναλυτικές αλλά εξαιρετικά τεχνικές λεπτομέρειες για πόλους τους σχετικούς υπολογισμούς):

Σημειώνουμε ότι το λογισμικό ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ που χρησιμοποιείται για τις Μελέτες Ενεργειακής Απόδοσης μπορούν να χρησιμοποιήσουν μόνο μηχανικοί.

Η greenagenda, έχοντας αποδείξει ότι παρακολουθεί και αποκαλύπτει ζητήματα και λεπτομέρειες για θέματα εξοικονόμησης ενέργειας, θα συνεχίσει τις επόμενες ημέρες το ρεπορτάζ για τα σημεία κλειδιά του νέου προγράμματος, προκειμένου όλοι οι ενδιαφερόμενοι να ενημερωθούν σφαιρικά και να ξεκινήσουν την προετοιμασία τους λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους.