Ο δεκάλογος της Παυλώνιας: Όσα πρέπει να ξέρετε για το δένδρο του μέλλοντος

του Νίκου Αβουκάτου

Περίπου 100 είναι οι καλλιεργητές της Παυλώνιας σε όλη την Ελλάδα, από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο. Με την καλλιέργειά της απασχολούνται, πέρα από τους αγρότες, δημόσιοι υπάλληλοι, συνταξιούχοι και επιχειρηματίες.

Αρκετοί από αυτούς έχουν και άλλες καλλιέργειες, όπως ελιές και ροδάκινα, αλλά κυρίως δενδροκομικές καλλιέργειες.«Οι ενδιαφερόμενοι ξεκινούν με 5 ή 10 στρέμματα καλλιέργειας, κυρίως συμπληρωματικά. Κάποιοι

τον τελευταίο καιρό σχεδιάζουν να καλλιεργήσουν από 50 αλλά έως και 100 στρέμματα. Πρόκειται για μια εξελίξιμη καλλιέργεια που μπορεί να συνδυαστεί με άλλες καλλιέργειες. Η επιλογή της γίνεται κυρίως λόγω του χαμηλού κόστους εγκατάστασης και συντήρησής της», επισήμανε στη Greenagenda.gr ο Δρ Κώστας Σπανός, τακτικός ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών τού ΕΛΓΟ «Δήμητρα».

Τι πρέπει να ξέρεις για την Παυλώνια

Το Ινστιτούτο, μέσω της Greenagenda.gr, δίνει πολύ σημαντικές πληροφορίες και πρακτικές οδηγίες για τη χρήση και καλλιέργεια της Παυλώνιας στη χώρα μας:

-H Παυλώνια απαιτεί βαθιά και χαλαρά εδάφη (πηλοαμμώδη/αμμοπηλώδη έως αργιλοαμμώδη/ αμμοαργιλώδη) και όχι βαριά, συνεκτικά ή και πολύ υγρά εδάφη (γιατί δεν αναπτύσσεται κανονικά και υποφέρει από σήψη ριζών).

-Δεν ευδοκιμεί και δεν ενδείκνυται σε αβαθή (4-5 μποφώρ).

-Αντέχει σε θερμοκράσίες μέχρι +40 β.C το καλοκαίρι και μέχρι -20 β. C το χειμώνα.

-Είναι ιδανικό είδος για αγροδασοπονία (δηλ. συνδυασμός δέντρων και γεωργ. καλλιέργειας) για το λόγο ότι αφήνει αρκετό ηλιακό φως, σχεδόν μέχρι την 5-ετία, και επομένως μπορεί να συνδυάζεται με γεωργικές καλλιέργεις (π.χ. ψυχανθή - τριφύλλι, βίκος ή και κηπευτικά/μποστανικά, καλλιέργεια μανιταριών, αρωματικά φυτά).

-Δεν συνιστάται σε ξηροθερμικά περιβάλλοντα γιατί είναι απαιτητικό σε έδαφος (βάθος >2μ) και νερό και για αυτό το λόγο και δεν συνιστάται για αναδασώσεις σε καμμένες εκτάσεις (όπου συνήθως έχουμε ξηροθερμικές συνθήκες).

-Θα πρέπει να αποφεύγονται επίσης τα εποχιακά αλλά μεγάλης διάρκεια (π.χ. 2-3 μήνες) πλημμυριζόμενα εδάφη κατά το χειμώνα & άνοιξη).

-Εδάφη κατάλληλα για την Παυλώνια υπάρχουν κυρίως σε πεδιάδες, οροπέδια, κοιλάδες και αναχώματα ποταμών, εδάφη χαλαρά και με επαρκή υγρασία στο χώρο των ριζών και γενικά μπορούμε να πούμε σε θέσεις όπου ευδοκιμούν και άλλα ταχυαυξή (ιθαγενή ή μη) πλατύφυλλα (π.χ. λεύκες, φράξος, φτελιές, πλάτανος).

-Τέτοιες εκτάσεις υπάρχουν πολλές στην Ελλάδα, αλλά οι περισσότερες καλλιεργούνται με γεωργικές καλλιέργειες.Για να αποφασίσει τελικά ο επενδυτής (φυσικό πρόσωπο/Δημόσια Υπηρεσία) για μια καλλιέργεια Παυλώνιας, θα πρέπει να συγκρίνει τα καθαρά έσοδα και το χρόνο απόδοσης από τις δύο εναλλακτικές (γεωργ. καλλιέργεια vs καλλιέργεια Παυλώνιας).

Ιδανικές περιοχές

Από το Ινστιτούτο, προτείνονται εκτάσεις, όπου ασκείται η παραδοσιακή λευκοκαλλιέργεια σε δημόσιες και ιδιωτικές εκτάσεις (κυρίως στα πεδινά και αναχώματα ποταμών), να αρχίσουν σταδιακά να καλλιεργούνται και άλλα πολυτιμότερα ταχυαυξή πλατύφυλλα όπως σίγουρα η Παυλώνια, καθώς και άλλα ιθαγενή (π.χ. στενόφυλλος φράξος/Fraxinus angustifolia, φτελιά/Ulmus spp.) η ξενικά (π.χ. Pecan/Carya spp.) που μπορούν να συνδυάζουν και την πολλαπλή χρήση (π.χ. ξύλο, παραγωγή καρπών, αγροδασοπονία, μελισσοκομία).

Χρήση και καλλιέργεια

Το Ινστιτούτο πειραματίζεται και διεξάγει έρευνα την τελευταία πενταετία για τη χρήση και καλλιέργεια του δασικού δέντρου στην Ελλάδα. H Παυλώνια είναι δέντρο ιθαγενές της Ασίας (Κίνα, Βιετνάμ και Λάος).

Σήμερα, η Παυλώνια καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο. Το ΙΔΕ δοκιμάζει και ερευνά δύο είδη Παυλώνιας, την Paulownia tomentosa και την Paulownia elongata καθώς και συγκεκριμένα υβρίδια (ειδών). Μελετά και ερευνά την προσαρμογή της Παυλώνιας σε διάφορες περιοχές της Ελλαδας (κυρίως σε πρώην γεωργικές εκτάσεις) σε συνεργασία με φυσικά πρόσωπα και πρόσφατα με Δασικές Υπηρεσίες.

«Το ξύλο της Παυλώνιας είναι πολύτιμο και παρόλο που είναι ελαφρύ, έχει πολλά πλεονεκτήματα και χρησιμοποιείται για πολλές χρήσεις (ξύλινες κατασκευές, θερμομόνωση/ηχομόνωση, ξυλόγλυπτα, έπιπλα, ξυλόφυλλα/καπλαμάδες, κατασκευή κανό) καθώς και για παραγωγή βιομάζας για ενέργεια (π.χ. πέλλετ). Θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η Παυλώνια δεν ενδείκνυται για παραγωγή καυσόξυλων και ξυλοκάρβουνου για τοn λόγο ότι το ξηρό βάρος της είναι πολύ χαμηλό (περίπου 300 kg/κ.μ.). Σίγουρα, όμως, μπορεί να χρησιμοποείται για παραγωγή πέλλετ γιατί, όπως είναι γνωστό, η πελλετοποίηση αυξάνει το ειδικό βάρος του τελικού προϊόντος (>0,7) και επομένως είναι κατάλληλο για καύση», εξηγεί ο κ. Σπανός.

Από τεχνο-οικονομικές μελέτες του ΙΔΕ προκύπτει ότι στη δεκαετία ένα δέντρο Παυλώνιας -σε καλές εδαφοκλιματικές συνθήκες και με σωστή καλλιέργεια και φροντίδα- μπορεί να παράγει έως 1 κυβικό μέτρο (κ.μ.) τεχνικής ξυλείας που σημαίνει ένα ελάχιστο εγγυμένο εισόδημα 150 Ευρώ (το δέντρο). Έχοντας υπόψη ότι στο στρέμμα φυτεύονται 60 περίπου δέντρα (φυτ. σύνδεσμο 4 x 4 μ.), τα έσοδα στο τέλος της 10-ετίας για ένα στρέμμα καλλιέργειας θα ανέρχονται στα 60 x 150 = 9.000 Ευρώ. Και επομένως, μια έκταση 10 στρεμμάτων, μπορεί να μας αποφέρει (στη 10-ετία) συνολικό ακαθάριστο εισόδημα 10 x 9.000 = 90.000 Ευρώ. Τα έξοδα εγκατάστασης και διαχείρισης μιας φυτείας Παυλώνιας εκτιμούνται στο 30% επί των ακαθάριστων. Τα υπολείμματα της υλοτομίας (κλαδιά και κορυφές) μπορούν να γίνονται πέλλετ ή κομπόστα (χονδρική τιμή πώλησης ξηρής βιομάζας: 30-50 Ευρώ/tn).

Φύτευση και εγκατάσταση φυτείας

Εργασίες εγκατάστασης μιας φυτείας Παυλώνιας περιγράφονται παρακάτω:

Η φύτευση συνιστάται να γίνεται με το τέλος του χειμώνα (Φεβρουάριο/Μάρτιο),

φυτ. σύνδεσμος: 4 x 4 = 62 δέντρα/στρέμμα, 4 x 5 = 50 δέντρα/στρέμμα ή 5 x 5 = 40 δέντρα/στρέμμα.

Παράδειγμα φυτείας 10 στρεμμάτων:

10 στρ. x 50 δέντρα/στρέμμα = 500 δέντρα (σύνολο),

κόστος αγοράς φυτών 500 x 3,0 Ε/φυτό = 1.500 Ευρώ (με ΦΠΑ)

Απαραίτητες εργασίες που θα πρέπει να γίνονται:

- 2 ή 3 δείγματα εδάφους για εδαφολογική ανάλυση (βάθος: 0-30cm, 30-60cm, 60-90 cm για κάθε δείγμα),

- περίφραξη της έκτασης,

- βαθύ όργωνα (50-80 εκ.) για χαλάρωση του εδάφους και διάσπαση τυχόν αργιλικών στρωμμάτων,

- φρεζάρισμα,

(- προαιρετικά: μετά το φρεζάρισμα μπορεί να γίνεται σπορά ψυχανθών - π.χ. τριφύλι, συνήθως Οκτώβρη/Νοέμβρη όταν συνδυάζεται με αγροδασοπονία),

- φύτευση φυτών (εργατικά),

- αρδευτικό σύστημα (προτείνεται το στάγδην για οικονομία και καλύτερο πότισμα).

απαραίτητες εργασίες που θα πρέπει να γίνονται μετά την εγκατάσταση φυτείας Παυλώνιας

- κοπή (καρατόμηση) του κύριου βλαστού σύρριζα στο έδαφος (7-10 ημέρες μετά τη φύτευση)

- διατήρηση ενός βλαστού/κορμού ματά την κοπή (για περαιτέρω εξέλιξη)

- συνεχής απομάκρυνση των μασχαλιαίων κλαδίσκων (Απρίλιος/Μάϊος/Ιούνιος)

- διαμόρφωση επικόρυφου - απομάκρυνση της μιας (μειονεκτούσας) από τις δύο κορυφές (όταν αποκτήσουν 20-30 εκ. μήκος) (Απρίλιος) - 1ος & 2ος χρόνος,

- καταστροφή των χόρτων (Απρίλιος/Μάϊος/Ιούνιος),

- άρδευση (συνήθως μετά το Μάϊο),

- λίπανση (Ν-P-K) (συνιστάται): 50 -100 γρ./φυτό το 1o, 100-500 γρ./φυτό το 2ο & 3ο έτος

- καταπολέμηση τυχόν εντόμων

Σκοπός και τελικό προϊόν (τεχνική ξυλεία)

Στο τέλος της δεκαετίας το καθαρό κορμόξυλο (στρογγύλη ξυλεία) πρέπει να είναι μήκους 6-8 μ, διάμετρο κορμού (DBH) 30-40cm και όγκου 0,5-1,0 κ.μ. (για κάθε δέντρο).

Από πού θα προμηθευτείτε πιστοποιημένο γενικό υλικό

Οι φυτωριούχοι και οι επενδυτές καλλιέργειας Παυλώνιας (αγρότες, άλλα φυσικά πρόσωπα, εταιρείες) μπορούν να προμηθεύονται με πιστοποιημένο γενετικό υλικό (σπόρος, ριζομοσχεύματα, φυτά) από το ΙΔΕ.

Διαβάστε περισσότερα για την Παυλώνια, ΕΔΩ.