Εξαγορά εκχερσωμένων εκτάσεων σε δασικές περιοχές Natura

του Θοδωρή Καραουλάνη

Το νομοσχέδιο που προτείνει το ΥΠΕΝ για τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών προχωρά και σε μία ειδική ρύθμιση για ένα χρονίζον ζήτημα που δημιουργεί όμως αντιδράσεις… Από τη μία δίνει λύση σε ένα πρόβλημα που προέκυψε κατά τη διαδικασία σύνταξης των δασικών χαρτών, από την άλλη όμως επιτρέπει για μία ακόμη φορά την εξαγορά ή έγκριση επέμβασης για γεωργική χρήση σε εκτάσεις που προστατεύονται διπλά: και από τη δασική νομοθεσία και από τη νομοθεσία για τις περιοχές Natura.

Η

διάταξη αφορά όσους εκμεταλλεύονται εκχερσωμένα «κτήματα» που υπόκεινται στη δασική νομοθεσία (δάση, δασικές εκτάσεις κλπ) εντός περιοχών Natura. Για όσους αγρότες είχαν αντίστοιχα «κτήματα» εκτός περιοχών natura, το ζήτημα είχε λυθεί ήδη με τις αλλαγές που έφερε το ΥΠΕΝ για τη σύνταξη των δασικών χαρτών, όμως οι υπηρεσίες διαπίστωσαν στην πορεία ότι δεν μπορούσαν οι αιτήσεις από όσους βρίσκονταν εντός περιοχών Natura να υλοποιηθούν γιατί προσέκρουαν στην κοινοτική και εθνική νομοθεσία για την προστασία των περιοχών. Έτσι λοιπόν ο Σωκράτης Φάμελλος ανακοίνωσε χθες ότι φέρνει ειδική ρύθμιση για αυτές τις περιπτώσεις όπου θα επιτρέπεται η εξαγορά ή η έγκριση επέμβασης – και επομένως θα μπορεί στη συνέχεια ο αντίστοιχος αγρότης να λαμβάνει τη σχετική επιδότηση. Και μάλιστα αυτό θα έχει πρακτικά και αναδρομική (εν μέρει) ισχύ, καθώς προβλέπεται ότι «τυχόν εκδοθέντες τίτλοι κυριότητας ανακαλούνται και το τίμημα επιστρέφεται» ενώ προστίθεται ότι «διοικητικές πράξεις που εκδόθηκαν σε εκτέλεση της προϊσχύουσας διάταξης ανακαλούνται αυτοδικαίως».

Η ρύθμιση έχει δύο προϋποθέσεις που πρέπει (εναλλακτικά) να ισχύουν:

η γεωργική εκμετάλλευση να προβλέπεται από το ειδικό καθεστώς προστασίας της περιοχής, είτεη γεωργική εκμετάλλευση να προϋπήρχε της υπαγωγής της έκτασης στο ειδικό καθεστώς προστασίας (κήρυξη natura) και το καθεστώς αυτό να μην έχει εξειδικευθεί (να μην έχει εκδοθεί δηλαδή ΠΔ προστασίας ή να έχει εγκριθεί Σχέδιο Διαχείρισης ή Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη) κατά την έναρξη ισχύος του

Ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος κατά τις (έντονες) ερωτήσεις των δημοσιογράφων στη χθεσινή συνέντευξη τύπου, όπου ζητήθηκε αιτιολόγηση για την εξαίρεση από την προστασία δασικών περιοχών natura που έχουν εκχερσωθεί και αποψιλωθεί για αγροτική χρήση, τόνισε ότι η συγκεκριμένη πρόβλεψη για τις δασικές εκτάσεις γενικά ψηφίσθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση (σημ: τότε ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση είχε καταψηφίσει). Η παρούσα κυβέρνηση απλώς ξεκαθάρισε τις λεπτομέρειες, τροποποίησε τη διαδικασία για να γίνει πιο εύκολη και γρήγορη και μείωσε το σχετικό τίμημα με τις σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις και εγκυκλίους. Ωστόσο αυτό, σημείωσε ο κ. Φάμελλος, δημιούργησε ανισότητα για όσους αγρότες εκμεταλλεύονταν εκτάσεις μέσα σε περιοχές natura, παραδεχόμενος ότι αφορά εκτάσεις που έχουν εκχερσωθεί. Όμως, σημείωσε, η ανισότητα έπρεπε να αποκατασταθεί.

Η διάταξη που θα περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο που θα συζητηθεί στη Βουλή, ως άρθρο 18, θα έχει ως εξής:
Τροποποίηση της παρ. 12 του άρθρου 47 του ν. 998/1979
Η παρ. 12 του άρθρου 47 του ν. 998/1979, τροποποιείται ως ακολούθως:
«12. Δεν εμπίπτουν στις διατάξεις των παρ. 5 έως 11 του παρόντος οι εκτάσεις που υπάγονται σε ειδικό καθεστώς προστασίας, σύμφωνα με το άρθρο 19 του ν. 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 5 του ν. 3937/2011 (Α΄ 60), εκτός αν η γεωργική εκμετάλλευση προβλέπεται από το ως άνω ειδικό καθεστώς προστασίας ή αν η γεωργική εκμετάλλευση προϋπήρχε της υπαγωγής της έκτασης στο ειδικό καθεστώς προστασίας και το καθεστώς αυτό δεν έχει εξειδικευθεί κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος. Τυχόν εκδοθέντες τίτλοι κυριότητας ανακαλούνται και το τίμημα επιστρέφεται. Διοικητικές πράξεις που εκδόθηκαν σε εκτέλεση της προϊσχύουσας διάταξης ανακαλούνται αυτοδικαίως».

Σύμφωνα με την τεκμηρίωση του ΥΠΕΝ:

Διαπιστώθηκε μια άνιση αντιμετώπιση πολιτών που εκμεταλλεύονταν γεωργικά εκτάσεις δασικού χαρακτήρα σε περιοχές που είναι ενταγμένες στο δίκτυο Natura.Σύμφωνα με την υπάρχουσα νομοθεσία, δυνατότητα τακτοποίησης αυτών των εκτάσεων υπάρχει μόνο στην περίπτωση που η γεωργική εκμετάλλευση προβλέπεται από το καθεστώς προστασίας της περιοχής (δηλαδή από το ΠΔ που χαρακτηρίζει την περιοχή)Κατά κύριο λόγο, όμως, με ευθύνες της Πολιτείας, για τις περιοχές Natura δεν έχουν εκδοθεί ΠΔ. Αν είχαν εκδοθεί, μπορεί η γεωργική εκμετάλλευση να ήταν επιτρεπτή και να μπορούσε να ενταχθεί στις διατάξεις των άρθρων 47 και 47Β του ν. 998/79.Με την παρούσα διάταξη, δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες αυτής της κατηγορίας να μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις διατάξεις των άρθρων 47 και 47Β του ν. 998/79, δηλαδή να προβαίνουν σε αίτηση εξαγοράς ή έγκρισης επέμβασης αντίστοιχα, ΜΟΝΟ στην περίπτωση που η έναρξη της γεωργικής εκμετάλλευσης έχει γίνει πριν την υπαγωγή της έκτασης σε καθεστώς προστασίας Natura και μέχρι σήμερα τα χαρακτηριστικά του καθεστώτος προστασίας δεν έχουν καθορισθεί με ΠΔ.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου:
«Η προτεινόμενη διάταξη αφορά γεωργικές εκμεταλλεύσεις που εγκαταστάθηκαν σε εκτάσεις δασικού χαρακτήρα και προβλέπει την υπό προϋποθέσεις δυνατότητα υπαγωγής τους στην διαδικασία των παραγραφών 5 έως 11 του άρθρου 47 και 47Β του Ν. 998/79. Η ισχύουσα διάταξη οδηγεί σε διαφορετική αντιμετώπιση των εκτάσεων που καλλιεργούνταν επί σειρά ετών και μεταγενέστερα συμπεριλήφθησαν στις ευρύτερες περιοχές του δικτύου Natura 2000, σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, παρά το γεγονός ότι η γεωργική εκμετάλλευση μπορεί να μην αποκλειστεί από το ειδικό καθεστώς προστασίας της ευρύτερης περιοχής. Η προτεινόμενη ρύθμιση οδηγεί σε άρση της διακριτικής μεταχείρισης ορισμένων πολιτών».