Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000: Γιατί είναι σημαντικό το Δίκτυο και η συνεισφορά της Ελλάδας

της Έλενας Χατζηχαραλάμπους*

Στις 21 Μαΐου γιορτάζουμε την Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000 για να τιμήσουμε το μεγαλύτερο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών στον κόσμο. Πράγματι, το Δίκτυο Natura 2000 καλύπτει περισσότερο από το 18% της χερσαίας επιφάνειας των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και περίπου 6% της θαλάσσιας έκτασής τους. Σε αυτό, έχουν ενταχθεί περιοχές υψηλής βιοποικιλότητας, που έχουν ανυπολόγιστη

αξία για τους πολίτες και την οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Γιατί είναι σημαντικές όμως οι περιοχές του Δικτύου Natura 2000; Εκτός από τη διατήρηση της βιοποικιλότητας για όλους εμάς αλλά και για τις μελλοντικές γενιές, το Δίκτυο Natura 2000 παρέχει ένα ευρύ φάσμα άλλων ωφελειών για την κοινωνία και την οικονομία. Τα υγιή υδάτινα οικοσυστήματα, για παράδειγμα, παρέχουν καθαρό νερό και βοηθούν στην απομάκρυνση των ρύπων από τις γύρω περιοχές. Οι άθικτοι υγρότοποι δρουν ως φυσικά σφουγγάρια ενάντια στις πλημμύρες, απορροφώντας το υπερβολικό νερό της βροχής. Τα καλώς διατηρημένα δάση, μεταξύ άλλων, αποτρέπουν τις πλημμύρες, προστατεύουν τα εδάφη και εμπλουτίζουν τους υπόγειους υδροφορείς. Επιπλέον, οι προστατευόμενες περιοχές συμβάλλουν στη διατήρηση των φυσικών επικονιαστών, όπως οι μέλισσες, στη διατήρηση του τοπίου, καθώς και στην υποστήριξη του τουρισμού και της αναψυχής. Προσφέροντας πολύτιμους φυσικούς πόρους, οι προστατευόμενες περιοχές παρέχουν ευκαιρίες για δραστηριότητες στο πλαίσιο των αρχών της αειφορίας και της συνετής χρήσης. Τα υγιή και λειτουργικά οικοσυστήματα που διατηρούνται σε προστατευόμενες περιοχές μπορούν να είναι, τέλος, πιο ανθεκτικά και ικανά να προσαρμοστούν σε διαταραχές αλλά και στην αλλαγή του κλίματος.

Η συνεισφορά της Ελλάδας στο δίκτυο είναι σημαντική, ως αντανάκλαση της πλούσιας βιοποικιλότητάς της. Συγκεκριμένα, το Δίκτυο Natura 2000 στην Ελλάδα περιλαμβάνει συνολικά 446 περιοχές, με τη συνολική επιφάνεια του δικτύου στην ξηρά να ανέρχεται σε 36.000 km2 περίπου (27,3% της χερσαίας έκτασης της Ελλάδας) και με το θαλάσσιο τμήμα να καταλαμβάνει 23.000 km2 περίπου (http://www.ekby.gr/ekby/el/EKBY_Natura2000_el.html).

To 2020, η Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000 θέτει στο προσκήνιο τους «νέους και τη φύση» με στόχο να τους εμπνεύσει, ώστε να εμπλακούν στην προστασία και αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας.

Το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) συνεχίζει να συνεισφέρει ανελλιπώς επιστημονικά στη λειτουργία του Δικτύου Natura 2000, στην ίδρυση του οποίου, περίπου 25 χρόνια πριν, είχε κεντρικό συντονιστικό ρόλο. Το δε Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, παράρτημα του οποίου είναι το ΕΚΒΥ, δέχεται κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες, στην πλειονότητά τους νέους, τους οποίους μυεί στον πλούτο και την αξία της ελληνικής φύσης και βιοποικιλότητας και ευαισθητοποιεί για την ανάγκη διατήρησής της.

*Η Έλενα Χατζηχαραλάμπους είναι Δρ. Βιολόγος του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας/Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΜΓΦΙ-ΕΚΒΥ)