COP24: Αναβολή στη φιλοδοξία

του Σταύρου Μαυρογένη*

«To να χαθεί η ευκαιρία για να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή δεν θα ήταν μόνο ανήθικο, αλλά και αυτοκτονικό» ανέφερε πριν μερικές μέρες ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτιέρες στη 24η Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP 24) τονίζοντας τη σημασία της επίτευξης του στόχου συγκράτησης της ανόδου της θερμοκρασίας της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα.

Η COP24 ολοκληρώθηκε το βράδυ του περασμένου Σαββάτου (15/12) στο Κατοβίτσε της Πολωνίας, αφήνοντας

αρκετά ερωτηματικά ως προς την επιτυχία των αποτελεσμάτων της 15ήμερης συνάντησης των 200 κρατών που συμμετείχαν. Μπορεί τα κράτη να συμφώνησαν σε κοινούς κανόνες εφαρμογής της Συμφωνίας του Παρισιού (Paris Rulebook), ωστόσο δεν υιοθετήθηκαν περισσότερο φιλόδοξοι κλιματικοί στόχοι με αποτέλεσμα να απομακρύνεται όλο και περισσότερο το σενάριο συγκράτησης της ανόδου της θερμοκρασίας κάτω από τον 1,5°C που είχε θέσει η ειδική Έκθεση της IPCC και που ήταν το πραγματικό διακύβευμα της COP 24.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα της απομάκρυνσης ήταν η άρνηση της νέας κλιματικής «συμμορίας των 4» (ΗΠΑ, Ρωσία, Σαουδική Αραβία και Κουβέιτ), να αποδεχθεί την ενσωμάτωσης της συγκεκριμένης έκθεσης στο τελικό κείμενο, και η απόσυρση της Βραζιλίας από τη φιλοξενία της επόμενης COP δείχνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο το πώς θα κινηθεί η κυβέρνηση Μπολσονάρο, ακολουθώντας το παράδειγμα του Τραμπ.

Στα θετικά της Συνδιάσκεψης για το Κλίμα ήταν η υιοθέτηση της Διακήρυξης της Σιλεσίας για την Αλληλεγγύη και τη Δίκαιη Μετάβαση στην εποχή μετά τον άνθρακα. Για πρώτη φορά, η θεματική της δίκαιης μετάβασης έρχεται προς συζήτηση σε διεθνείς διαπραγματεύσεις για το κλίμα γεγονός που αποδεικνύει ότι η εγκατάλειψη της εξόρυξης των ορυκτών καυσίμων είναι μονόδρομος. Ωστόσο, το κείμενο υπογράφηκε μόλις από 50 χώρες από τις σχεδόν 200 και επιπλέον η Διακήρυξη παρουσιάζει δύο σημαντικές αδυναμίες: αφενός κάνει λόγο για μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών και όχι πλήρους από-ανθρακοποίησης και αφετέρου αναφέρεται στη λήψη μέτρων μόνο για τους εργαζόμενους στην οικονομία του άνθρακα, ενώ η δίκαιη μετάβαση θα πρέπει να αφορά τον συνολικό οικονομικό και παραγωγικό μετασχηματισμό των κοινωνιών στις ανθρακοφόρες περιοχές.

Φέτος, η συμμετοχή στη Συνδιάσκεψη δεν περιορίστηκε μόνο στους πολιτικούς αρχηγούς, αλλά δυναμική ήταν και η παρουσία της κοινωνίας των πολιτών, δείχνοντας πως η ανάληψη φιλόδοξων στόχων για το κλίμα δεν είναι αποκλειστική ευθύνη των εθνικών κυβερνήσεων. Ιδιωτικός τομέας, τοπική αυτοδιοίκηση, κοινωνία των πολιτών μπορούν να δράσουν συλλογικά και να υιοθετήσουν φιλόδοξους κλιματικούς στόχους. Από το 2015, περισσότερες από 70 πόλεις, στις οποίες μένουν πάνω 425 εκατομμύρια άτομα, δεσμεύτηκαν να εφαρμόσουν φιλόδοξα σχέδια δράσης για το κλίμα πριν από το 2020, ενώ μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, πρόσφατες επιστημονικές εκθέσεις έδειξαν ότι αυτές οι πρωτοβουλίες μπορούν να οδηγήσουν από μόνες τους σε μεγάλο βαθμό στην επίτευξη του στόχου που έθεσε η Συμφωνία του Παρισιού για τις ΗΠΑ, ακόμη και αν ο Τραμπ αποσύρει οριστικά τη χώρα από τη Συμφωνία.

Τόσο σε διεθνές, όσο και σε εθνικό επίπεδο δεν έχουμε άλλο χρόνο για χάσιμο. Η διορία των 12 ετών για τη συγκράτηση της ανόδου της θερμοκρασίας στον 1,5°C είναι ασφυκτική αλλά χωρίς τολμηρές πολιτικές αποφάσεις ανέφικτη. Μπορεί η Συμφωνία του Παρισιού τελικά να πήρε το «φιλί της ζωής» στο Κατοβίτσε αλλά κάθε λεπτό που περνάει μάς φέρνει πιο κοντά σε μη αναστρέψιμες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Όπως πολύ σωστά ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτιέρες ο μόνος στόχος θα πρέπει να είναι από εδώ και πέρα ο εξής: «φιλοδοξία, φιλοδοξία, φιλοδοξία, φιλοδοξία και φιλοδοξία. Φιλοδοξία για τη μείωση της κλιματικής αλλαγής. Φιλοδοξία για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Φιλοδοξία για τη χρηματοδότηση. Φιλοδοξία για την τεχνική συνεργασία, αλλά και την ανάπτυξη και ενδυνάμωση ικανοτήτων. Φιλοδοξία για την τεχνολογική καινοτομία».

Ας μην χάσουμε άλλο χρόνο για μια μάχη, η οποία δεν αφορά πλέον τις επόμενες γενιές, αλλά τη δική μας.

*Ο Σταύρος Μαυρογένης είναι συνεργάτης ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής του WWF Ελλάς