Μητσοτάκης: Το Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών συμβάλλει στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά

Ένα όραμα δεκαετιών, όπως επισημαίνει το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, το νέο, πολυμορφικό, κεντρικό κτήριο του Πολυκεντρικού Μουσείου Αιγών, εγκαινίασε σήμερα το πρωί ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη.

Το μουσείο αποτελεί μια νέα, ολιστική και δυναμική προσέγγιση της σχέσης αρχαιολογικού χώρου - μουσείου – επισκέπτη. Ενσωματώνει και ενώνει το νέο κεντρικό κτήριο με το σύνολο του αρχαιολογικού χώρου των Αιγών (Βεργίνα), ο οποίος περιλαμβάνει

το Ανάκτορο του Φιλίππου, την ταφική συστάδα των Τημενιδών, καθώς και το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων. Το κεντρικό μουσειακό κτήριο, σχεδιάστηκε για να γίνει η νοηματική πύλη εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο και στην ιστορία των Αιγών, στην ιστορία και τον πολιτισμό των Μακεδόνων, αλλά και στην ελληνιστική Οικουμένη, εφόσον εδώ θα φιλοξενηθεί η φυσική έδρα του ψηφιακού μουσείου «Μέγας Αλέξανδρος, από τις Αιγές στην Οικουμένη».

Όπως τόνισε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, «Ο αρχαιολογικός χώρος της Βεργίνας και των Αιγών με την παγκόσμια ακτινοβολία του συνιστά μόνο την απαρχή μιας πολιτιστικής παρακαταθήκης δεκάδων αιώνων. Και αυτή η πολυκεντρική ανάδειξη μέσα από τη λειτουργία του νέου μουσείου φιλοδοξεί παράλληλα με το αρχαίο κλέος να παρουσιάσει και τη γόνιμη διαδρομή του στα χρόνια. Γιατί το χθες οφείλει πάντα να διαρκεί στο σήμερα και να συμμετέχει στην οικοδόμηση του αύριο κάθε κοινωνίας.

Πρόκειται για μία προσπάθεια η οποία ξεπερνά όχι μόνον τα όρια της Ημαθίας, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας. Τολμώ να πω ότι πρόκειται για μία σημαντική συμβολή στην εξέλιξη της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το μουσείο αυτό, ενσαρκώνει μία νέα δυναμική προσέγγιση της σχέσης του με τον αρχαιολογικό χώρο, καθώς ενώνει όλο το κτιριακό συγκρότημα το οποίο έρχεται από το βαθύ ιστορικό παρελθόν. Το ανάκτορο του Φιλίππου, την ταφική συστάδα των Τημενιδών, αλλά φυσικά και τους βασιλικούς τάφους. Ακολουθεί με άλλα λόγια το οικιστικό μοντέλο της ίδιας της αρχαίας πόλης, ενός ανοιχτού άστεως, με επάλληλους οικισμούς γύρω από έναν κεντρικό πυρήνα».

Ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε δήλωση του Κωνσταντίνου Καραμανλή κατά την επίσκεψή του στον ίδιο χώρο το 1978, συνοδευόμενος από τον Μανώλη Ανδρόνικο. «Οι τάφοι της Βεργίνας και η έκθεση των μακεδονικών θησαυρών προκαλούν τον θαυμασμό γιατί έχουν καλλιτεχνική, ιστορική και -προσέξτε- προπαντός εθνική σημασία. Θα πρέπει όλοι οι Έλληνες να τους επισκεφτούν για να γνωρίσουν την ιστορία μας. Θα αισθανθούν υπερήφανοι και θα διαπιστώσουν την ενότητα του ελληνικού πολιτισμού», είχε αναφέρει τότε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Πιστεύω ότι και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Μανώλης Ανδρόνικος θα ήταν σήμερα ιδιαιτέρως υπερήφανοι», ανέφερε ο Πρωθυπουργός.

Στην ομιλία της η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη σημείωσε:

«Από την εποχή του Ανδρόνικου, το Υπουργείο Πολιτισμού και η Αρχαιολογική Υπηρεσία, όπως και η πανεπιστημιακή επιστημονική κοινότητα, εργάζονται συστηματικά και αδιάλειπτα για την αποκάλυψη, μελέτη, συντήρηση και ανάδειξη των τεράστιας μνημειακής σπουδαιότητας και αξίας κινητών και ακίνητων ευρημάτων των Αιγών, όπως επίσης και της ευρύτερης περιοχής της Ημαθίας, που περιλαμβάνει τη Βέροια, έδρα του Κοινού των Μακεδόνων, τη Μίεζα με την Σχολή του Αριστοτέλη, και δύο εκατοντάδες περίπου ακόμη ιστάμενα μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους.

Τα τελευταία χρόνια και με τη διασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους, από τις δύο συνεχόμενες Προγραμματικές Περιόδους του ΕΣΠΑ 2007-2013 και 2014-2020, από το Εθνικό Σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και πολύ πρόσφατα και από το Ταμείο Ανάκαμψης, περατώθηκε ή έχει δρομολογηθεί ένας σημαντικός αριθμός έργων Πολιτισμού στην Κεντρική Μακεδονία και την Ημαθία. Σήμερα, στην Κεντρική Μακεδονία ολοκληρώνονται ή βαίνουν προς ολοκλήρωση 59 έργα από το Υπουργείο Πολιτισμού με συνολικό προϋπολογισμό 53.000.000 ευρώ κυρίως από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Θα ήθελα από καρδιάς να ευχαριστήσω τον Περιφερειάρχη Απόστολο Τζιτζικώστα για την συναντίληψη και την εξαιρετική συνεργασία όλα αυτά τα χρόνια.

Παράλληλα, κ. Πρόεδρε, έχουμε ξεκινήσει 17 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 16.000.000 από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ειδικά, στην Ημαθία, οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού εκτελούν έργα, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 20.000.000 ευρώ, που περιλαμβάνουν τη δημιουργία νέων ή τον εκσυγχρονισμό παλαιότερων μουσείων και πολιτιστικών κτηρίων, τη συνολική αναβάθμιση υποδομών και παρεχόμενων προς τους επισκέπτες υπηρεσιών, καθώς και έργα προώθησης της ίδιας της ανασκαφικής επιστημονικής έρευνας, της μελέτης και της τεκμηρίωσης των ευρημάτων, καθώς και της αξιοποίησής τους για μουσειολογικούς, παιδαγωγικούς και άλλους σκοπούς με παραδοσιακά και ψηφιακά μέσα.

Στην περίπτωση των Αιγών, ο σχεδιασμός των έργων είχε εξαρχής ως στόχο τη συστηματική και καθολική αποκατάσταση και ανάδειξη του ιδιαίτερα εκτενούς αρχαιολογικού χώρου, ώστε να εξελιχθεί σε ένα τεράστιο αρχαιολογικό πάρκο με σύγχρονες και υψηλού επιπέδου υποδομές και υπηρεσίες, το οποίο θα προσφέρει στους επισκέπτες πλήρη, ενιαία και ολοκληρωμένη γνώση και εμπειρία της ιστορίας της πόλης των Αιγών, των βασιλέων της και της ευρύτερης Μακεδονίας.

Έχει ήδη περατωθεί η κυρίως φάση ανάπλασης και ανάδειξης της περιοχής του Ανακτόρου και της Νεκρόπολης, έκτασης σχεδόν 550 στρεμμάτων, την οποία το καλοκαίρι του 2021 αποδώσαμε στο κοινό ως επισκέψιμο δενδροφυτεμένο χώρο αρχαιολογικής και φυσιολατρικής περιήγησης. Με τις εργασίες στερέωσης, συντήρησης και αναστήλωσης του Ανακτόρου, καθώς και το έργο της δημιουργίας του ψηφιακού μουσείου «Μέγας Αλέξανδρος, από τις Αιγές στην Οικουμένη» να οδεύουν επίσης σταδιακά προς ολοκλήρωση, στο τέλος του 2023, σήμερα εγκαινιάζεται ένα ακόμη μεγάλο και εμβληματικό έργο: το Νέο Μουσείο ως μέρος του Πολυκεντρικού Μουσείο των Αιγών».

Το Πολυκεντρικό Μουσείο των Αιγών στην παρούσα φάση συναπαρτίζουν οι εξής ενότητες:

Το κεντρικό μουσειακό κτήριο: Το έργο εντάχθηκε το 2010 και ολοκληρώθηκε η κατασκευή του κελύφους το 2016. Μεταξύ των ετών 2014-2016 ολοκληρώθηκε η ανάταξη/αναστήλωση του άνω ορόφου του προπύλου και τμήματος των πλευρικών στοών του ανακτόρου που παρουσιάζεται στο μεγάλο αίθριο του μουσείου.

Το Μουσείο των βασιλικών τάφων με τον τάφο του Φιλίππου Β΄.

Το αρχαιολογικό πάρκο της νεκρόπολης με την βασιλική ταφική συστάδα των Τημενιδών.

Το ανάκτορο και το θέατρο.

Η κατάγραφη εκκλησία του Αγίου Δημητρίου που βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του αρχαιολογικού χώρου.

Στο σύνολο αυτό διαδοχικά μπορούν να προστίθενται όποια μνημεία, συστάδες μνημείων ή τμήματα του αρχαιολογικού χώρου συντηρούνται, οργανώνονται και μπορούν να δεχθούν επισκέπτες.

Το έργο, με συνολικό προϋπολογισμό 18.154.190 ευρώ, υλοποιήθηκε σε δύο φάσεις και χρηματοδοτήθηκε από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας- ΕΣΠΑ 2007-2013 και ΕΣΠΑ 2014-2020. Η α΄ φάση αφορούσε στην κατασκευή του κτηρίου, στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, στην αναστήλωση του τμήματος του ανακτόρου που βρίσκεται στο μεγάλο αίθριο, στην εκπόνηση μελετών, τη συντήρηση των ευρημάτων. Η β΄ φάση αφορούσε στην δημιουργία των εκθέσεων, την ολοκλήρωση των φυτεύσεων του περιβάλλοντος χώρου και τον εξοπλισμό του μουσείου.

Το κεντρικό κτήριο του Μουσείου, εκτός από το εισαγωγικό έκθεμα «παράθυρο στον κόσμο του Μεγάλου Αλεξάνδρου» φιλοξενεί πέντε εκθέσεις:

Την έκθεση αρχιτεκτονικών μελών με κεντρικό έκθεμα το αναταγμένο τμήμα του Ανακτόρου: Στο μεγάλο αίθριο του μουσείου, σε προστατευμένο χώρο, έχει αναταχθεί ένα τμήμα μήκους 30 μέτρων του άνω ορόφου του κεντρικού τμήματος της πρόσοψης του ανακτόρου των Αιγών.

Την έκθεση γλυπτών, η οποία αφορά σε ευρήματα από τις πολύχρονες ανασκαφές στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο των Αιγών.

Την κεντρική έκθεση «Αιγών μνήμη», στην οποία εκτίθενται ευρήματα από τις ανασκαφές των Αιγών: Παρουσιάζονται ευρήματα που αποκαλύπτουν την ταυτότητα της πόλης, ίχνη λατρευτικών τελετών, την ίδρυση του Ανακτόρου.

Την περιοδική έκθεση «Οικουμένης Αντίδωρον» που γίνεται σε συνεργασία με το Νομισματικό Μουσείο και τον συλλέκτη Θεόδωρο Αραβάνη: Η περιοδική έκθεση «Οικουμένης Αντίδωρον» προσπαθεί να προσεγγίσει το φαινόμενο της Ελληνιστικής Οικουμένης, της επέκτασης του ελληνικού πολιτισμού έως την Άπω Ανατολή, μέσω των μορφών των πρωταγωνιστών των εξελίξεων, όπως απεικονίζονται στα νομίσματα, τα επίσημα σύμβολα της ισχύος και της εξουσίας τους.

Την εικαστική έκθεση «Ύλης μνήμη» με έργα του ζωγράφου Χρήστου Μποκόρου που δημιουργήθηκαν ειδικά για την παρουσίαση στο μουσείο των Αιγών.

Οι παραπάνω εργασίες πραγματοποιήθηκαν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας με την υποστήριξη των αρμοδίων Διευθύνσεων του Υπουργείου Πολιτισμού, με χρηματοδότηση από τον το ΠΕΠ-ΕΣΠΑ 2014-2020 και από τον προϋπολογισμό του ΥΠΠΟΑ.

Στην εκδήλωση απηύθυναν επίσης χαιρετισμό, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας και η Διευθύντρια του Μουσείου και Έφορος Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Αγγελική Κοτταρίδη.

Παρευρέθηκαν, ο Υφυπουργός Οικονομικών και βουλευτής Ημαθίας Απόστολος Βεσυρόπουλος, ο Υφυπουργός Μακεδονίας-Θράκης και βουλευτής Α' Θεσσαλονίκης Σταύρος Καλαφάτης, οι βουλευτές Ημαθίας Αναστάσιος Μπαρτζώκας και Λάζαρος Τσαβδαρίδης, ο βουλευτής Πέλλας Διονύσης Σταμενίτης, ο βουλευτής Α' Θεσσαλονίκης Κώστας Γκιουλέκας, ο ΓΓ Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου και η Διευθύντρια του Γραφείου του Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη, Μαρία Αντωνίου.

ΜητσοτακηςΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΙΓΩΝπολιτιστική κληρονομιάΜενδώνηυπουργείο Πολιτισμού και ΑθλητισμούΒεργίνα