Φυσικό αέριο: Ευρωπαϊκές εναλλακτικές αν η Ρωσία κλείσει τη στρόφιγγα

Ο κλοιός στενεύει για την Ευρώπη όσον αφορά την προμήθεια φυσικού αερίου, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ανεξήγητες ζημιές στους αγωγούς Nord Stream που εκτείνονται κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα διέψευσαν τις ελπίδες ότι η ροή ρωσικού φυσικού αερίου προς τη Γερμανία θα ξαναρχίσει σύντομα.

Ο Nord Stream 1 βρισκόταν σε αδράνεια από τα τέλη Αυγούστου για εργασίες συντήρησης, προκαλώντας ανησυχίες σχετικά με την προμήθεια στην Ευρώπη εάν παραταθεί η διακοπή.

Η Ρωσία έχει επίσης διακόψει τον εφοδιασμό

σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπως η Βουλγαρία, η Δανία, η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Πολωνία και μείωσε τις ροές μέσω άλλων αγωγών από τότε που ξεκίνησε την εισβολή στην Ουκρανία.

Οι κύριοι δρόμοι του ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη

Όπως επισημαίνει το Reuters, η Ρωσία συνήθως προμηθεύει περίπου το 40% του φυσικού αερίου της Ευρώπης, κυρίως μέσω αγωγών. Οι παραδόσεις πέρυσι ήταν περίπου 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm).

Μέσω Ουκρανίας το φυσικό αέριο πηγαίνει κυρίως στην Αυστρία, την Ιταλία, τη Σλοβακία και άλλα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης. Ο ουκρανικός διαχειριστής συστήματος μεταφοράς κήρυξε ανωτέρα βία στο σημείου εισόδου Sokhranovka του αγωγού που διέρχεται από ρωσικά κατεχόμενα εδάφη στα ανατολικά της χώρας.

Όμως, περίπου 42 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (mcm) την ημέρα εξακολουθούν να αντλούνται μέσω της Ουκρανίας μέσω της διαδρομής Sudzha.

Οι εναλλακτικές διαδρομές προς την Ευρώπη που δεν περνούν μέσω της Ουκρανίας περιλαμβάνουν τον αγωγό Yamal-Europe, ο οποίος διασχίζει τη Λευκορωσία και την Πολωνία προς τη Γερμανία.

Ο αγωγός Yamal-Europe έχει χωρητικότητα 33 bcm, περίπου το ένα έκτο των εξαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Οι ροές έχουν αντιστραφεί για να ρέουν ανατολικά μεταξύ Πολωνίας και Γερμανίας από την αρχή του τρέχοντος έτους και μειώνονται.

Η Μόσχα επέβαλε κυρώσεις στον ιδιοκτήτη του πολωνικού τμήματος του αγωγού Yamal-Europe. Ωστόσο, η Πολωνία μπορεί να τα καταφέρει χωρίς αντίστροφη ροή φυσικού αερίου στον αγωγό Yamal, δήλωσε ο υπουργός Κλίματος της Πολωνίας.

Και οι δύο αγωγοί Nord Stream 1 και Nord Stream 2, που κατασκευάστηκαν για την παροχή ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω Γερμανίας, υπέστησαν ζημιές από εκρήξεις και θα χρειαστούν μεγάλα έργα ανοικοδόμησης. Η Γερμανία διέκοψε την πιστοποίηση του νέου αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 από τη Ρωσία λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και έτσι δεν τέθηκε ποτέ σε λειτουργία.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν πρότεινε τον Οκτώβριο την κατασκευή ενός κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία ως εναλλακτική οδό ανεφοδιασμού, ένα σχέδιο που υποστηρίζεται από τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Η Ρωσία είπε επίσης ότι θα μπορούσε να αντλήσει φυσικό αέριο μέσω μιας γραμμής Nord Stream 2 που δεν υπέστη ζημιά, αλλά η Γερμανία δεν έχει συμφωνήσει σε αυτό.

Ποιες είναι οι εναλλακτικές της Ευρώπης;

Ορισμένες χώρες έχουν εναλλακτικές επιλογές προμήθειας και το δίκτυο φυσικού αερίου της Ευρώπης είναι συνδεδεμένο, έτσι ώστε οι προμήθειες να μπορούν να μοιραστούν, αν και η παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου ήταν σφιχτή ακόμη και πριν από την κρίση στην Ουκρανία.

Το Reuters παραθέτει μερικές από αυτές τις εναλλακτικές.

Η Γερμανία, ο μεγαλύτερος καταναλωτής ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, μπορεί να εισάγει αέριο από τη Βρετανία, τη Δανία, τη Νορβηγία και την Ολλανδία μέσω αγωγών.

Η Νορβηγία, ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης μετά τη Ρωσία, αυξάνει την παραγωγή για να βοηθήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να επιτύχει τον στόχο της να τερματίσει την εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα έως το 2027.

Η βρετανική Centrica υπέγραψε συμφωνία με τη νορβηγική Equinor για επιπλέον προμήθεια για τους επόμενους τρεις χειμώνες. Η Βρετανία δεν βασίζεται στο ρωσικό αέριο και μπορεί επίσης να εξάγει στην Ευρώπη μέσω αγωγών.

Η Νότια Ευρώπη μπορεί να λάβει αζέρικο αέριο μέσω του αγωγού Trans Adriatic Pipeline προς την Ιταλία και του Trans-Atolian Natural Gas Pipeline μέσω Τουρκίας.

Οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί από παραγωγούς όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ και άλλες χώρες.

Αλλά οι απρογραμμάτιστες διακοπές σε αυτές τις χώρες λόγω της παραγωγικής ικανότητας, διαφόρων συμβάντων και των κλιματικών κινδύνων μπορεί να συμπιέσουν την προσφορά.

Οι τερματικοί σταθμοί LNG της Ευρώπης έχουν επίσης περιορισμένη χωρητικότητα για επιπλέον εισαγωγές και πολλά πλοία που μεταφέρουν LNG αδυνατούν να βρουν διαθέσιμες θέσεις για την εκφόρτωση του φορτίου τους. Αυτά τα πλοία ενδέχεται να αρχίσουν να αναζητούν εναλλακτικά λιμάνια εκτός Ευρώπης, εάν το ανεκτέλεστο παραμένει.

Η Γερμανία είναι μεταξύ πολλών χωρών που θέλουν να κατασκευάσουν νέους τερματικούς σταθμούς LNG, καθώς στα πλάνα της είναι να κατασκευάσει πέντε.

Η Πολωνία, η οποία βασίζεται στη Ρωσία για περίπου το 50% της κατανάλωσης φυσικού αερίου της ή περίπου 10 bcm, έχει δηλώσει ότι μπορεί να προμηθεύεται φυσικό αέριο μέσω δύο συνδέσεων με τη Γερμανία.

Ο αγωγός Baltic Pipe από τη Νορβηγία στην Πολωνία μέσω Δανίας ξεκίνησε τη λειτουργία του την 1η Οκτωβρίου, αν και αρχικά γεμίζεται με αέριο από τη Γερμανία. Έχει χωρητικότητα έως και 10 bcm/έτος.

Το άνοιγμα ενός τερματικού σταθμού στη Δανία για το νορβηγικό φυσικό αέριο που θα διοχετεύεται μέσω του νέου αγωγού Baltic Pipe προς την Πολωνία έχει καθυστερήσει σχεδόν δύο εβδομάδες έως την 1η Νοεμβρίου.

Η Πολωνία ανέθεσε επίσης μια νέα σύνδεση φυσικού αερίου με τη Σλοβακία τον Αύγουστο και ζήτησε από την Επιτροπή στα τέλη Σεπτεμβρίου να παράσχει χρηματοδότηση για έναν νέο αγωγό φυσικού αερίου που θα συνδέει την Τσεχική Δημοκρατία με το δίκτυό της και τους τερματικούς σταθμούς LNG.

Η Ισπανία και η Γερμανία πιέζουν για την κατασκευή μιας νέας σύνδεσης φυσικού αερίου μέσω των Πυρηναίων, αλλά η Γαλλία αντιτάχθηκε στην πρωτοβουλία, λέγοντας ότι οι νέοι τερματικοί σταθμοί LNG, που μπορούν να επιπλέουν, θα ήταν μια ταχύτερη και φθηνότερη επιλογή από έναν νέο αγωγό.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει μια δέσμη μέτρων έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, συμπεριλαμβανομένης της έναρξης από κοινού αγοράς φυσικού αερίου από τα κράτη-μέλη.

ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟΡωσίαΕυρώπηΟυκρανία