«Φρένο» στην πράσινη μετάβαση και στροφή στις εξορύξεις με…ευλογίες Τραμπ

Αν κάτι ξεχώρισε στο φετινό Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ήταν η συζήτηση γύρω από το ζήτημα των εξορύξεων, η οποία έχει αναθερμανθεί το τελευταίο διάστημα με τις «ευλογίες» του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

Η επιστροφή Τραμπ στον Λευκό Οίκο σηματοδότησε ουσιαστικά ένα (προσωρινό;) φρενάρισμα στη ραγδαία επέκταση των ΑΠΕ. Η πολιτική αυτή είχε πάρει σάρκα και οστά μετά τις πιέσεις των πράσινων κινημάτων για το κλίμα, κυρίως του Fridays for Future, το οποίο έφτασε στην

Το 2020, βασική προεκλογική δέσμευση του τότε νικητή των αμερικανικών εκλογών Τζο Μπάιντεν ήταν η επιστροφή των ΗΠΑ στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, από την οποία την είχε προηγουμένως αποσύρει ο Τραμπ, καθώς και η ταχεία επέκταση των ΑΠΕ. Ο IRA (Inflation Reduction Act) ήταν ένα από τα πιο κομβικά νομοθετήματα της προεδρίας Μπάιντεν καθώς απελευθέρωνε μεγάλα κονδύλια προς όφελος των δημόσιων επενδύσεων για μαζική επέκταση των ΑΠΕ. Βέβαια να σημειωθεί ότι για το πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων ο Τζο Μπάιντεν απέφυγε να δώσει στο νομοθέτημα ονομασία σχετική με την πράσινη μετάβαση, βάζοντας μπροστά τη διαχείριση του πληθωρισμού που είχε φτάσει στα ύψη λόγω της πανδημικής κρίσης, γνωρίζοντας πώς η ενεργειακή μετάβαση διχάζει τις κοινωνίες.

Οι αμερικανικές πολιτικές για το κλίμα ήταν φυσικό να παρασύρουν και τους εταίρους τους. Κατά την πρώτη διακυβέρνησή του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε προσπαθήσει να προβάλλει στον εαυτό του ένα «πράσινο» προφίλ, προωθώντας μεταξύ άλλων τον Εθνικό Νόμο για το Κλίμα το 2022. Η συζήτηση περί εξορύξεων δεν τελείωσε βέβαια ποτέ. Το τελευταίο διάστημα ωστόσο φαίνεται να υπάρχει μία πιο φιλική προδιάθεση για εξορύξεις, μετά και τις τελευταίες εξελίξεις που προέκυψαν από το ενδιαφέρον της Chevron για τα κοιτάσματα νοτίου της Κρήτης.

Η συμμετοχή του ενεργειακού κολοσσού στη συζήτηση για τα κοιτάσματα στην Κρήτη αναλύθηκε εκτενώς κατά τη διάρκεια του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.

Ο Υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου παρουσίασε ένα χρονοδιάγραμμα ως προς το τι θα ακολουθήσει σε αυτήν την υπόθεση. Υπενθυμίζεται ότι την προηγούμενη εβδομάδα είχε προηγηθεί η έκδοση της σχετικής ΚΥΑ από το ΥΠΕΝ, ενώ την Παρασκευή (11/4) ακολούθησε η δεύτερη ώστε να λάβει το εγχείρημα σχετική έγκριση από τις ευρωπαϊκές αρχές και να προχωρήσει η απαραίτητη επικύρωση από την ελληνική Βουλή έως το τέλος του 2025. Μάλιστα ο ίδιος ο κ. Παπασταύρου ανέφερε ότι το ζήτημα των γεωτρήσεων πήρε … ώθηση λόγω του παράγοντα Τραμπ, που ως γνωστόν λειτουργεί στη λογική του «drill baby drill».

Δεν είναι ωστόσο μόνο ο Υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος που αναφέρθηκε στο συγκεκριμένο θέμα. Ο Γιώργος Αλεξόπουλος Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της Helleniq Energy εκτίμησε σε δική του παρέμβαση στους Δελφούς ότι η ζήτηση για υδρογονάνθρακες θα κορυφωθεί την επόμενη δεκαετία και πρόβλεψε ότι η διακείμενη αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού θα αυξήσει εκ νέου τη ζήτηση για υδρογονάνθρακες. Ο κ. Αλεξόπουλος υποστήριξε μεν την ανάγκη πράσινης μετάβασης, επέμεινε όμως ταυτόχρονα ότι αναπόφευκτα οι υδρογονάνθρακες θα συνεχίσουν έχουν τη σημασία τους στο ενεργειακό μείγμα.

Ένα άλλο πρόσωπο που αναφέρθηκε στον παράγοντα Τραμπ ήταν ο επικεφαλής του ΣΕΒ Σπύρος Θεοδωρόπουλος. Ο κ. Θεοδωρόπουλος δεν προχώρησε μεν σε κάποια συγκεκριμένη επισήμανση για τις εξορύξεις, άσκησε ωστόσο δριμεία κριτική για την ευρωπαϊκή «εμμονή» με την γρήγορη υλοποίηση της πράσινης μετάβασης. Ο πρόεδρος του ΣΕΒ σχολίασε ότι αυτή έγινε αρκετά βεβιασμένα, εις βάρος της ανταγωνιστικότητας και με αποτέλεσμα να μετακομίσουν αρκετές επιχειρήσεις στην Ασία. Με αφορμή αυτήν του την κριτική σχολίασε μάλιστα πως η νέα ευρωπαϊκή στροφή στα ενεργειακά καταλογίζεται στα θετικά αποτελέσματα της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Ο τουρκικός παράγοντας που ενοχλείται

Να σημειωθεί ότι τις τελευταίες ημέρες υπήρξαν διαρροές από το Υπουργείο Άμυνας της Τουρκίας που ανέφεραν πως η Ελλάδα επιμένει σε ανέφικτα και μονομερή έργα. Ο κ. Παπασταύρου απάντησε χαρακτηριστικά ότι «δεν της πέφτει…λόγος», παραπέμποντας στο Ναυτικό Δίκαιο.

Ελαφρώς πιο συγκρατημένα ενδεχομένως αλλά προς την ίδια κατεύθυνση απάντησε κατά την παρέμβασή του στο Φόρουμ και ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης αναφερόμενος και στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου. Συγκεκριμένα, ο Υπουργός υποστήριξε ότι η Ελλάδα καλύπτεται από το Διεθνές Δίκαιο και ότι δεν χρειάζεται τη συγκατάθεση της Τουρκίας για αυτό ή οποιοδήποτε άλλο project.

Ποια θα είναι η στάση των Αμερικανών στα ελληνοτουρκικά;

Το ζήτημα με τον τουρκικό παράγοντα σχετίζεται βέβαια επίσης με τη στάση που θα κρατήσει η νέα αμερικανική διοίκηση. Υπενθυμίζεται ότι το θερμό καλοκαίρι του 2020 έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της θητείας Τραμπ. Η αμερικανική θέση είναι σήμερα ακόμη πιο δύσκολη να προβλεφθεί από τη στιγμή που ο αμερικανικός παράγοντας είναι απασχολημένος με το ουκρανικό ζήτημα και προσπαθεί γενικότερα να αποστασιοποιηθεί από τις ευρωπαϊκές υποθέσεις.

Η ελληνική κυβέρνηση αναγνωρίζει προφανώς ότι η Ελλάδα δεν αποτελεί την γεωπολιτική προτεραιότητα του προέδρου των ΗΠΑ τη δεδομένη στιγμή. Προσπαθεί ωστόσο να θωρακιστεί διατηρώντας ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τις ΗΠΑ, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να δηλώνει προθυμία να παίξει ρόλο στην άμβλυνση της ευρωατλαντικής έντασης με αφορμή την επιβολή δασμών.

Αν μη τι άλλο η τοποθέτηση του κ. Μητσοτάκη ότι οι δασμοί δεν ωφελούν κανέναν βρήκε θετική ανταπόκριση στον Λευκό Οίκο, τουλάχιστον σε ρητορικό επίπεδο. Το πλεονέκτημα της Ελλάδας όσον αφορά τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ είναι ότι υπερβαίνει σταθερά το ελάχιστο όριο των αμυντικών δαπανών, γεγονός που φαίνεται να εκτιμάται στον Λευκό Οίκο.

Άλλο ένα πλεονέκτημα της Ελλάδας, στο οποίο φαίνεται να επενδύει ο ίδιος ο πρωθυπουργός, είναι οι καλές σχέσεις με το Ισραήλ και προσωπικά τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος διατηρεί τακτικές επαφές με τον Τραμπ. Εξάλλου τα ενεργειακά σχέδια της Ελλάδας όπως έχουν διαμορφωθεί αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε ευθυγράμμιση με εκείνα του Ισραήλ.

Σε περίπτωση πάντως που η αμερικανική διοίκηση δεν πάρει σαφή θέση για τις ενστάσεις της Τουρκίας αναφορικά με τα κοιτάσματα στο Αιγαίο, η πιθανότητα υλοποίησης των γεωτρήσεων από τη Chervon θα παραμείνει έωλη.

Περισσότερα για τα παραπάνω ενδεχομένως να μάθουμε όταν διεξαχθεί η συνάντησή του Ντόναλντ Τραμπ με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, για την οποία δεν έχει κλείσει ακόμη συγκεκριμένη ημερομηνία, αλλά το έδαφος στρώνεται.

Γιώργος Ραυτόπουλος