Άλφρεντ Χίτσκοκ: Σαράντα χρόνια χωρίς τον μετρ της αγωνίας

Πέρασαν κιόλας 40 χρόνια από το θάνατο του Άλφρεντ Χίτσκοκ. Ήταν 29 Απριλίου του 1980, στο Λος Άντζελες. Όμως παραμένει ακόμη “ζωντανός” και πρωτοπόρος στοιχειώνοντάς μας, με τις τρομακτικές και αγωνιώδεις ταινίες του και συνεχίζοντας να αποτελεί σημείο αναφοράς για τον παγκόσμιο κινηματογράφο, με το συνολικό του έργο και βεβαίως με τις ιδιοφυείς σκηνοθεσίες του, τις ανεπανάληπτες σεκάνς, τα μοναδικά πλάνα του, αλλά και τις εμμονές του.
Οι ξανθές πρωταγωνίστριες και η ηδονοβλεψία
Όπως οι περισσότεροι μεγάλοι κινηματογραφιστές -ειδικά της εποχής του- είχε και ο Χίτσκοκ εμμονές, σε υπερβολικό βαθμό- πολλοί μιλάνε και για ψυχαναγκασμό, ακόμη και για συμπλεγματική συμπεριφορά. Εμμονές που έβγαιναν σχεδόν πάντα στις ταινίες του. Οι περίφημες ξανθιές πρωταγωνίστριές του, κυρίες που ήταν έτοιμες να πέσουν πολύ… χαμηλά, αλλά και να «μοιάζουν με άσπιλο χιόνι επιτρέποντας να φανούν καλύτερα τα αιματοβαμμένα χνάρια του δολοφόνου» ή η τυραννική ματιά του πάνω στις γυναίκες και στον έρωτα, ήταν κάτι παραπάνω από εμμονή. Ακόμη, είχε κόλλημα με την ηδονοβλεψία. Όπως είχε πει στην περίφημη συνομιλία του με τον Τριφό, «είμαστε όλοι ηδονοβλεψίες», κάτι στο οποίο στήριξε τη σχέση του με το κοινό και βεβαίως πέρασε και στις ταινίες του. Κορυφαίο παράδειγμα ο αριστουργηματικός “Σιωπηλός Μάρτυς”, με τον Τζέιμς Στιούαρτ, έναν φωτογράφο καθηλωμένο στο σπίτι από ένα ατύχημα, να παρατηρεί τους γείτονες και να ανακαλύπτει συμπτωματικά ένα φόνο και να βάζει τη σύντροφό του, την απαστράπτουσα Γκρέις Κέλι, στο ίδιο “τριπάκι”. Εμμονές είχε και με την ψυχανάλυση -το “Vertigo”, κατά πολλούς η καλύτερη ταινία όλων των εποχών, είναι το χαρακτηριστικότερο δείγμα- με τους σεξουαλικούς συμβολισμούς και άλλα ροζ υπονοούμενα, αλλά και με τα όνειρα. Ίσως αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που θαύμαζε τον Λουίς Μπουνιουέλ. Και φυσικά ο φόβος του για τους αστυνομικούς.
Πέντε χρονών στο κρατητήριο
Όμως, όλα ξεκινούν από την παιδική ηλικία. Ο Χίτσκοκ, γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου του 1899 στο Ιστ Εντ του Λονδίνου. Ήταν ένα μοναχικό αγόρι, πήγε σε ένα αυστηρό ιησουιτικό σχολείο, εκεί διδάχτηκε τον αυτοέλεγχο και την αποστροφή για το ανθρώπινο σώμα, ενώ σε ηλικία πέντε ετών, ο πατέρας του τον έστειλε στο αστυνομικό τμήμα της γειτονιάς με ένα σημείωμα, το οποίο το διάβασε ο αστυνομικός και τον έβαλε στο κρατητήριο για πέντε λεπτά, χωρίς να ξέρει τον λόγο ο μικρός Άλφρεντ. Ο αστυνομικός του είπε ότι αυτό παθαίνουν τα παιδιά που κάνουν κάτι κακό. Αυτό το περιστατικό θα τον σημαδέψει, περισσότερο από πολλά άλλα, όπως οι πολλές φορές προβληματικές σχέσεις του με τις γυναίκες. Παντρεύτηκε σε νεαρή ηλικία την Άλμα Ρεβίλ, μία σεναριογράφο και μοντέρ, που υπήρξε βοηθός του για όλη του τη ζωή, αλλά μάλλον όχι και ερωτική σύντροφος. Οι φήμες θέλουν να έχει μία και μοναδική ερωτική επαφή μαζί της, αποκτώντας και τη μοναχοκόρη του.
Σεξιστής;
Ο Χίτσκοκ ήταν φανερό ότι ήταν ένας καταπιεσμένος άνθρωπος που απελευθερωνόταν μέσα από τις ταινίες του, ξόρκιζε τους φόβους του και κάλυπτε την ερωτική του επιθυμία μέσα από τις πρωταγωνίστριές του, μερικές απ’ τις οποίες είχαν άσχημες εμπειρίες από τη συνεργασία μαζί του, με χαρακτηριστική περίπτωση αυτή της Τίπι Χέντρεν. Σίγουρα, στις μέρες μας, ο Χίτσκοκ θα είχε χαρακτηριστεί σεξιστής, ρατσιστής και άλλα πολλά, αλλά αυτό ίσως είναι και μια ιδιοτροπία του χρόνου και της ιστορίας….
Αριστουργήματα χωρίς Όσκαρ
Πέρα όμως απ’ όλα αυτά, που στιγμάτισαν το χαρακτήρα και το έργο του, υπάρχουν και οι ταινίες του. Και μπορεί κάποιες φορές να έχουν υπερεκτιμηθεί ορισμένα φιλμ, όπως το “Στη Σκιά των Τεσσάρων Γιγάντων” ή το “Ο Άγνωστος του Εξπρές”, αλλά είναι βέβαιο ότι μας έχει χαρίσει μια σειρά από εκπληκτικές δημιουργίες και σεκάνς ή πλάνα που πήγαν το σινεμά σε μια ανώτερη διάσταση. Εκτός από το “Vertigo” (Τζέιμς Στιούαρτ, Κιμ Νόβακ), θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν αριστουργήματα και οι ταινίες του “Ρεβέκα” (Λόρενς Ολιβιέ, Τζόαν Φοντέιν), “Υπόθεση Νοτόριους” (Κάρι Γκραντ, Ίνγκριντ Μπέργκμαν- πιο ερωτική από ποτέ), “Σιωπηλός Μάρτυς” (Στιούαρτ, Γκρέις Κέλι), “Το Χέρι που Σκοτώνει” (Τζόζεφ Κότεν, Τερέζα Ράιτ), “Τα 39 Σκαλοπάτια” (Ρόμπερτ Ντόνατ, Μάντλεν Κάρολ) και άλλες πολλές. Εννοείται ότι δεν ξεχάσαμε το “Ψυχώ” (Άντονι Πέρκινς, Τζάνετ Λι, Βέρα Μάιλς) ίσως την τρομακτικότερη ταινία όλων των εποχών, που διαθέτει και τη σκηνή του φόνου στο ντουζ, ένα κινηματογραφικό επίτευγμα, αλλά και ένα φινάλε που κόβει την ανάσα.
Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, δεν ήταν ένας εύκολος άνθρωπος. Είχε πολύ κακή άποψη για τους ηθοποιούς, τους οποίους -εκτός εξαιρέσεων (Τζέιμς Στιούαρτ, Ίνγκριτ Μπέργκμαν, Τζόζεφ Κότεν, Γκρέις Κέλι, Χένρι Φόντα)- τους χαρακτήριζε ηλίθιους, ήταν δύσκολος στη συνεργασία, δικτάτορας του πλατό, αλλά ένας από τους 10-20 σημαντικότερους σκηνοθέτες όλων των εποχών, έχοντας το… προνόμιο να είναι απ’ τους λιγοστούς κορυφαίους του σινεμά που δεν πήραν ποτέ ένα Όσκαρ Σκηνοθεσίας.
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ