«Το Πρίνστον να δώσει τα κλεμμένα»

«Το Πρίνστον να δώσει τα κλεμμένα»28.01.2019Πρόσωπα

Ο Μητροπολίτης Δράμας κ. Παύλος μιλά για την αγωγή που κατατέθηκε στο πανεπιστήμιο των ΗΠΑ, με σκοπό τον επαναπατρισμό των χειρογράφων που έκλεψαν οι Βούλγαροι το 1917

Από τον
Σωτήρη Λέτσιο

Τον δρόμο της Δικαιοσύνης παίρνει πλέον η υπόθεση των τεσσάρων θρησκευτικών χειρογράφων, που εκλάπησαν το 1917 από την Ι.Μ. της Εικοσιφοίνισσας, στο όρος Παγγαίο, κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πόλεμου. Συγκεκριμένα, πριν από λίγες ημέρες, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος,

η Μητρόπολη Δράμας και η Ι.Μ. Εικοσιφοίνισσας κατέθεσαν αγωγή στις ΗΠΑ κατά του Πανεπιστημίου Πρίνστον, διεκδικώντας την επιστροφή στην Ελλάδα αυτών των τεσσάρων σπάνιων θρησκευτικών χειρογράφων.

«Δεν είναι θέμα κατά πόσον αυτά είναι σημαντικά ή όχι. Πρόκειται για προϊόντα κλοπής από τους Βουλγάρους και πρέπει να επιστραφούν στο μοναστήρι» δηλώνει κατηγορηματικά στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» ο Μητροπολίτης Δράμας κ. Παύλος και προσθέτει: «Την υπόθεση αυτή θα αναλάβει να τη διαχειριστεί ένα νομικό γραφείο στη Νέα Υόρκη, αφού έκρινε ότι αυτή είναι η ενδεδειγμένη οδός για τη διεκδίκηση. Τον πρώτο λόγο έχουν οι νομικοί μας, οι οποίοι είναι έγκριτοι και χαράσσουν τη γραμμή που θα ακολουθηθεί επί της διεκδίκησης των κειμηλίων. Είναι η πρώτη φορά που αποφασίζουμε να κινηθούμε νομικώς και θέλω να πιστεύω ότι θα υπάρξει αίσια έκβαση επί του θέματος αυτού. Δεν μπορώ να υπολογίσω το χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί - θα περιμένουμε όποια εξέλιξη επί του ζητήματος, εφόσον δεν γνωρίζουμε ποιες συνθήκες επικρατούν στα δικαστήρια των ΗΠΑ. Θα υπάρξουν ενδελεχής διερεύνηση από τους δικαστές, όπως και κατάθεση τεκμηρίων, αφού και οι δύο πλευρές θα υποστηρίξουν τις απόψεις τους. Θα περιμένουμε και θα δούμε! Δεν είναι αγνώστου πατρός οι κώδικες, αφού υπάρχουν στοιχεία σε υποσημείωση που αναγράφεται σε έναν από τους κώδικες και το ταυτοποιούν.

Το κύρος τού εν λόγω πανεπιστημίου διακυβεύεται στην περίπτωση που γνωρίζει ότι τα χειρόγραφα είναι προϊόντα κλοπής και αρνείται να τα παραδώσει στους ιδιοκτήτες του. Οπωσδήποτε δεν θα το γνώριζε, όταν περιήλθαν αυτά στην κατοχή του. Αυτό το πιστεύω και μάλλον είναι το πιθανότερο. Επειδή αυτά δεν τα αγόρασε από μόνο του το πανεπιστήμιο Πρίνστον - τα χειρόγραφα περιήλθαν σε κάποιους ιδιώτες, όταν τους τα πούλησαν αυτοί που διενήργησαν την κλοπή, και στη συνέχεια κάποιοι από αυτούς τα δώρισαν στο πανεπιστημιακό ίδρυμα». Σπεύδει ακόμη να υπενθυμίσει ο Μητροπολίτης Δράμας ότι έχουν γίνει αρκετά διαβήματα προς το βουλγαρικό κράτος, ώστε να επιστραφούν τα κλαπέντα από το 1917 αντικείμενα, άνευ αποτελέσματος. «Στα αιτήματά μας οι Βούλγαροι κωφεύουν!» δηλώνει χαρακτηριστικά.

Η πολιτεία

Και συμπληρώνει: «Η διεκδίκηση των χειρογράφων αυτών από το Πρίνστον είναι καθαρά δική μας πρωτοβουλία και μόνο. Εάν είχαμε σοβαρή συμπαράσταση και από την Ελληνική Πολιτεία στο θέμα αυτό, ίσως να είχαμε καταφέρει περισσότερα πράγματα».

«Ο,τι είναι να έρθει με το καλό να έρθει! Είναι δικό μας και το περιμένουμε. Ολος ο ελληνικός λαός θέλει να επιστραφούν». Με αυτόν τον λιτό, όσο και χαρακτηριστικό τρόπο σχολιάζει η γερόντισσα Αλεξία, Καθηγουμένη της Ι.Μ. Εικοσιφοίνισσας, τα τεκταινόμενα σχετικά με τα χειρόγραφα του Πρίνστον, και συνεχίζει: «Και οι Βούλγαροι είναι ασφαλώς ορθόδοξοι, αλλά εκείνοι που το 1917 τα έκλεψαν μπορεί να φαίνονταν, αλλά κατ' ουσίαν δεν ήταν ορθόδοξοι. Με τη σημερινή και πιο ψύχραιμη λογική, θα πρέπει σήμερα να καταλάβουν όλοι ότι κάθε πράγμα πρέπει να γυρίσει στη θέση του». Συμπληρώνει δε ότι η μονή έχει λεηλατηθεί ολοσχερώς και είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ο αριθμός των κλαπέντων κειμηλίων.

«Οσα είχαν απομείνει εκλάπησαν και πάλι από τους Βουλγάρους, το 1943, οι οποίοι στη συνέχεια έβαλαν φωτιά και έκαψαν όλο το μοναστήρι. Οταν πρωτοήρθαμε εμείς, το 1965, βρήκαμε μόνο ερείπια» καταλήγει η γερόντισσα Αλεξία. Δεν παραλείπει, εντούτοις, να αναφερθεί με λόγια αγάπης στους γείτονες Βουλγάρους. «Δεν έχουμε κάτι μαζί τους. Είναι πολλοί αυτοί που έρχονται από τη χώρα τους στο μοναστήρι μας για να προσκυνήσουν. Και η Παναγία τούς έχει κάνει πολλά θαύματα!» τονίζει και εκφράζει τη δική της αισιόδοξη εκτίμηση: «Εάν έρθει η ώρα και θελήσει η Παναγία, τότε θα τα στείλει αοράτως! Εφόσον ανταποκριθούν θετικά από τις ΗΠΑ και τα στείλουν, θα νιώσουν αφενός τη χαρά μας και συγχρόνως θα αποτελέσουν σε διεθνές επίπεδο ένα καλό παράδειγμα - όσοι, δηλαδή, έχουν στην κατοχή τους κειμήλια από την Ελλάδα να μας τα επιστρέψουν!»

Η ίδρυση και η μεγάλη ιστορία της μονής

Η ίδρυση της μονής ανάγεται στα χρόνια του Επισκόπου Φιλίππων Σώζοντος (5ος αιώνας μ.Χ.). Η ιστορία της παραμένει άγνωστη έως τον 11ο αιώνα, οπότε ανακηρύχθηκε «σταυροπηγιακή» και χτίστηκε νέος καθολικός (κεντρικός) Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου. Από το 1472 έως το 1507, η μονή γνώρισε περίοδο ακμής. Κατά την Τουρκοκρατία, η συμβολή της στη διατήρηση της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού υπήρξε ανεκτίμητη, ενώ καταστράφηκε πολλές φορές από Τούρκους και Βούλγαρους επιδρομείς. Το 1917, το μοναστήρι ερημώθηκε μετά τη βεβήλωσή του από τους Βουλγάρους. Η Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας άρχισε να επαναλειτουργεί το 1965 από γυναικείο τάγμα. Το 2016 επεστράφη στην Εικοσιφοίνισσα σπάνιο χειρόγραφο του 9ου αιώνα, στο οποίο απεικονίζεται το κείμενο της Καινής Διαθήκης, το οποίο είχε κλαπεί το 1917. Το εν λόγω κειμήλιο -γραμμένο από τον μοναχό Σάββα- έχει καταχωριστεί με τον κωδικό «1424» (CODEX 1424) ήδη από το 1886, με βάση τη μελέτη του Αθανάσιου Παπαδόπουλου - Κεραμέως, και θεωρείται το παλαιότερο παγκοσμίως πλήρες χειρόγραφο της Καινής Διαθήκης.

Από την Εφημερίδα Ορθόδοξη Αλήθεια