Είκοσι χρόνια για το όραμα του ευρώ που κατέληξε σε (γερμανικό) εφιάλτη

Είκοσι χρόνια για το όραμα του ευρώ που κατέληξε σε (γερμανικό) εφιάλτη02.01.2019Παρασκήνιο

Είκοσι χρόνια από τότε που τέθηκε σε κυκλοφορία το ευρώ (και για την Ελλάδα που εντάχθηκε την 1/1/2001, δεκαοκτώ), το ενιαίο νόμισμα, από κοινό όραμα και όχημα για μια καλύτερη ζωή, δείχνει να μετατρέπεται σε γερμανικό εφιάλτη.

«Θα δανειζόμαστε τώρα με επιτόκια Γερμανίας» θριαμβολογούσε τότε ο υπουργός Οικονομικών Γιάννος Παπαντωνίου, εγκαινιάζοντας μια ολέθρια εποχή πλαστής ευημερίας. Εγκλειστος σήμερα στις φυλακές,

προσωποποιεί το δράμα της χώρας. Στην τελευταία έκθεσή του για τη Νομισματική Πολιτική, ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γ. Στουρνάρας διατυπώνει μια παραδοχή που πέρασε μάλλον απαρατήρητη. Γράφει συγκεκριμένα: «Η υιοθέτηση του ευρώ δεν λειτούργησε ως καταλύτης πραγματικής σύγκλισης, όπως αρχικά αναμενόταν. Αντίθετα, η πραγματική σύγκλιση των περιόδων 2000-2009 ήταν αναιμική».

Μείωση εισοδημάτων

Στο καθαρά οικονομικό πεδίο τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν να τον επιβεβαιώνουν. Με βάση τις διαθέσιμες καταγραφές της ΕΛ.ΣΤΑΤ. και της Παγκόσμιας Τράπεζας, το κατά κεφαλήν εισόδημα των Ελλήνων έχει υποχωρήσει το 2018 στα 17.600 ευρώ, από τα 18.205 ευρώ που ήταν το 2001, τη χρονιά δηλαδή που η χώρα μας εντάχθηκε στη ζώνη του ενιαίου νομίσματος. Σε πολιτικό επίπεδο, οι διαπιστώσεις του κ. Στουρνάρα συνιστούν την πιο ευθεία αποδόμηση του αφηγήματος της σημιτικής οκταετίας, διότι ουσιαστικά αναγνωρίζει ότι στην ΟΝΕ η χώρα μπήκε σαν λαθρεπιβάτης, έστω κι αν ο ίδιος μετείχε τότε στη διαπραγματευτική ομάδα.

Την αποκλίνουσα εικόνα της ελληνικής οικονομίας υπογραμμίζει καταθλιπτικά σήμερα το υψηλό ποσοστό ανεργίας και της «ελαστικής» εργασίας που αδυνατούν να καταγράψουν οι στατιστικές. Την ίδια ώρα, το χρέος των νοικοκυριών υπερτριπλασιάστηκε, καθώς από το 37,5% του διαθέσιμου εισοδήματος το 2001, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, ξεπέρασε το 114% το 2017.

Αν στις οφειλές των νοικοκυριών προστεθούν και αυτές των επιχειρήσεων, τότε το ιδιωτικό χρέος, που αυξάνεται με αλματώδεις ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, τόσο σε ονομαστικό μέγεθος όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ, τείνει, όπως εκτιμά η αγορά, να πλησιάσει τα μεγέθη του δημόσιου χρέους. Απολύτως φυσιολογικά, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα, φτωχή και υπερχρεωμένη, είναι μία από τις λίγες χώρες της Ε.Ε. στην οποία καταγράφονται τα υψηλότερα ποσοστά δυσαρέσκειας και ευρωσκεπτικισμού μετά την ένταξη στο ευρώ (το 2018 μόνο το 42% δηλώνει σχετικά ικανοποιημένο).

Γ. Χατζηδημητρίου