Δύσκολα χρόνια μετά τον Αγώνα για τον πυρπολητή Παπανικολή

Οι περιπέτειες του Ψαριανού μαχητή μετά τον Αγώνα, οι γάμοι και η προσφορά του

Από τον Ελευθέριο Σκιαδά

Διαβάζοντας τις γνωστές βιογραφίες που αναφέρονται στον Δημήτριο Παπανικολή (28 Σεπτεμβρίου 1790 – 29 Ιανουαρίου 1855), τον σπουδαίο πυρπολητή της μεγάλης Εθνεγερσίας, ο αναγνώστης αποκομίζει την εντύπωση ότι έφυγε από τη ζωή πλήρης και ικανοποιημένος. Αλλά η πραγματικότητα υπήρξε εντελώς διαφορετική για τον Ψαριανό μαχητή, που σκόρπιζε τον τρόμο στους εχθρούς με

τις ηρωικές ενέργειές του. Τον ατρόμητο νησιώτη που κατέστρεφε το τουρκικό δίκροτο τον Μάιο του 1821 και συμπεριλαμβανόταν στη χορεία των αθανάτων.

Ο Δ. Παπανικολής προερχόταν από δύο επιφανείς οικογένειες των Ψαρών. Από τη μητέρα του συγγένευε με τον ναύαρχο Νικόλαο Αποστόλη και ο πατέρας του Γεώργιος Παπανικολής ήταν πλοίαρχος που εμπορευόταν στην Ευρώπη κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ο Δ. Παπανικολής είχε κάνει δύο γάμους. Τον πρώτο με κόρη της οικογένειας Καλλάρη, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά. Αλλά η πρώτη σύζυγός του έφυγε νωρίς από τη ζωή και πριν ακόμα ξεσπάσει η Εθνεγερσία νυμφεύτηκε τη Μάρω (Μαρούσα) Ζανή. Εάν είναι γνωστά τα κατορθώματά του στην Επανάσταση, παραμένουν άγνωστες στο ευρύ κοινό σημαντικές λεπτομέρειες και, γενικότερα, η ζωή του μετά την Επανάσταση. Ζωή γεμάτη αγώνες για την επιβίωση, ατυχίες και δυσκολίες. Το γεγονός ότι έφυγε από τη ζωή ως πλοίαρχος α΄ τάξεως του Βασιλικού Ναυτικού και ότι είχε διατελέσει πρόεδρος του Ναυτοδικείου ή ακόμα και η επισημότητα της κηδείας του δημιουργούν, ίσως, την αίσθηση ότι ο διάσημος Ψαριανός απολάμβανε προνόμια. Ωστόσο ο Δ. Παπανικολής, αφού πρόσφερε ό,τι μπορούσε στην πατρίδα, άρχισε νέο αγώνα, εκείνον της επιβίωσης της πολυμελούς οικογένειάς του.

Αγόρασε ένα μπρίκι, τον «Νέλσωνα», και επιδόθηκε στο εμπόριο. Όταν ήλθε ο Όθων στην Ελλάδα, η κυβέρνηση αγόρασε το σκάφος του, διατηρώντας τον Παπανικολή ως κυβερνήτη. Σε ένα ταξίδι που μετέφερε Γερμανούς στην Ανκόνα (Οκτώβριος 1833) και ενώ ο ίδιος αναπαυόταν στην καμπίνα του, οι υφιστάμενοί του λειτούργησαν με απροσεξία σε κατάσταση καταιγίδας. Εκείνος έσπευσε να ανέβει στο κατάστρωμα, χωρίς να κατορθώσει να διασώσει το πλοίο, το οποίο ναυάγησε. Το φορτίο διασώθηκε, αλλά χάθηκε το ταμείο του πλοίου. Ο Παπανικολής δικάστηκε στην Καλαβρία και απέδωσε μέχρι οβολού ό,τι χρωστούσε. Αυτό όμως τον έφερε σε κατάσταση πενίας.