Χαρμόσυνες καμπάνες για την αγιοποίηση τεσσάρων γερόντων

Ευφορία στο Άγιον Όρος με τα... δώρα Βαρθολομαίου

Ρεπορτάζ
Αντώνης Τριανταφύλλου

Η αναγγελία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, κατά την επίσημη υποδοχή του το απόγευμα της Κυριακής στο Αγιο Ορος, για την αναγραφή στο αγιολόγιο της Εκκλησίας των Αγιορειτών οσίων Δανιήλ Κατουνακιώτη, Ιερωνύμου Σιμωνοπετρίτη, Ιωσήφ του Ησυχαστή και Εφραίμ

Το αίσθημα ικανοποίησης που υπάρχει στη μοναστική πολιτεία του Αθωνα έγινε αντιληπτό χθες κατά την πρώτη επίσκεψη του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στη δεύτερη τη τάξει μονή του Αγίου Ορους, τη Μονή Βατοπαιδίου, από τότε που εκλέχθηκε προκαθήμενος της Ορθοδοξίας.

Ο Πατριάρχης έγινε δεκτός με ιδιαίτερες τιμές από τον ηγούμενο Εφραίμ και την πολυάριθμη αδελφότητα των Βατοπαιδινών μοναχών. Ο κ. Βαρθολομαίος προσκύνησε την εικόνα της Παναγίας της Παραμυθίας, που βρίσκεται στο καθολικό του μοναστηριού. Στην επίσημη υποδοχή, μετά τη δοξολογία, ο ηγούμενος Εφραίμ υπενθύμισε την πρώτη επίσκεψη του κ. Βαρθολομαίου στη Μονή Βατοπαιδίου πριν από 30 χρόνια. Ο ηγούμενος ευχαρίστησε τον Πατριάρχη για την αγιοποίηση των τεσσάρων Αγιορειτών γερόντων και υπενθύμισε τον πνευματικό δεσμό του γέροντα Ιωσήφ του Βατοπαιδινού με τον υπό αγιοποίηση Ιωσήφ τον Ησυχαστή.

Στην αντιφώνησή του ο κ. Βαρθολομαίος τόνισε απευθυνόμενος προς τους μοναχούς ότι πρέπει να καλλιεργούν τις μοναστικές αρετές, μεταξύ των οποίων κορυφαία είναι η υπακοή που πρέπει να διακρίνει τον μοναχό. Μετά την υποδοχή ο Πατριάρχης τέλεσε τρισάγιο στον τάφο του γέροντα Ιωσήφ του Βατοπαιδινού.

Ο ηγούμενος Εφραίμ αναγόρευσε τον Οικουμενικό Πατριάρχη πνευματικό κτήτορα της Μονής Βατοπαιδίου για τη μέριμνα και την καίρια συμβολή του στην κοινοβιοποίηση της μονής. Ο κ. Βαρθολομαίος είχε επισκεφθεί πρώτη φορά το Βατοπαίδι ως μητροπολίτης Φιλαδελφείας, όταν συμμετείχε στην πατριαρχική Εξαρχία, που επέβλεψε την επανασύσταση του μοναστηρίου ως κοινοβίου με ηγούμενο τον κ. Εφραίμ. Ο ηγούμενος δώρισε στον Πατριάρχη σε ανάμνηση της επίσημης επίσκεψής του τον Χρυσό Σταυρό της Αγίας Ζώνης, που είναι ακόμη μια διάκριση της Μονής Βατοπαιδίου, και μια εικόνα του αγίου Ελπιδοφόρου.

Η χθεσινή επίσκεψη Βαρθολομαίου στο Βατοπαίδι έκλεισε οριστικά ένα μεγάλο και επώδυνο κεφάλαιο στις σχέσεις του δεύτερου τη τάξει μοναστηριού του Αθωνα με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η υπόθεση με τη λίμνη Βιστωνίδα και η εμπλοκή της Μονής Βατοπαιδίου σε δικαστικές διενέξεις δημιούργησε αρνητικό κλίμα κατά του ηγουμένου Εφραίμ και στο Φανάρι, ενόσω εξελισσόταν η υπόθεση το 2008, όλοι φοβούνταν τα χειρότερα. Τα χρόνια πέρασαν, η υπόθεση έκλεισε δικαστικά και πολιτικά, φέρνοντας και πάλι την ηρεμία και την αρμονία στις σχέσεις Βατοπαιδίου και Φαναρίου.

Δανιήλ Κατουνακιώτης

Υπήρξε ο ιδρυτής του ησυχαστηρίου των οσίων Αγιορειτών πατέρων, αυτού που απλά έως και σήμερα ονομάζεται Κατουνάκια. Από το τοπόσημο του ησυχαστηρίου του ο γέροντας Δανιήλ πήρε και τον τίτλο Κατουνακιώτης. Γεννήθηκε το 1946 στη μικρασιατική γη της Ιωνίας.

Από εκεί ταξίδεψε στον Αθωνα, αφότου αποφοίτησε από την Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης. Αρχικά ήταν μοναχός στη Μονή Παντελεήμονος, όμως η αντιπαράθεση ανάμεσα στους Ελληνες και τους Ρώσους μοναχούς του μοναστηριού τον υποχρέωσε σε εξορία. Επειτα από περιπλάνηση στα μοναστήρια της Αγίας Αναστασίας στη Χαλκιδική και μια πενταετία στο Βατοπαίδι, όπου θεραπεύεται από σοβαρή ασθένεια από την Παναγία, κατευθύνεται στα πάντερπνα Κατουνάκια. Εκεί ιδρύει το ησυχαστήριο των οσίων Αγιορειτών πατέρων.

Στο ησυχαστήριο αυτό γράφει ή μάλλον καλλιεργεί τη φιλοκαλία και δημιουργεί μια πνευματική σχολή και παράδοση που φτάνει έως τις μέρες μας. Προσεύχεται, μελετά, διορθώνει πλανεμένους, θεραπεύει δαιμονόπληκτους. Αλληλογραφεί με μοναχούς, κληρικούς, ανθρώπους των γραμμάτων και του πνεύματος, αλλά και με απλούς πολίτες.

Για περίπου 50 χρόνια ο Δανιήλ Κατουνακιώτης κατέστησε το ησυχαστήριό του μήτρα αγιογραφίας, πνευματικής δημιουργίας, συγγραφής μα και φιλοξενίας. Εκοιμήθη ανήμερα των γενεθλίων της Θεοτόκου το 1929 και από τότε χαρακτηριζόταν «πλήρης πνεύματος αγίου». Η φήμη του, η πνευματική κληρονομιά του, το συγγραφικό έργο του, αλλά και η ησυχαστική παράδοση που δημιούργησε στα Κατουνάκια φτάνουν στο σήμερα δημιουργώντας στους πιστούς και τους Αγιορείτες την πεποίθηση της αγιότητάς του.

Ιερώνυμος Σιμωνοπετρίτης

Υπήρξε ένα «εργοστάσιο» παραγωγής πνευματικών παιδιών και μοναχών. Οι μοναχικές κουρές του ήταν περισσότερες από 300. Ο Ιερώνυμος Σιμωνοπετρίτης διατέλεσε ηγούμενος στην αιθεροβάμονα Μονή Σίμωνος Πέτρας. Η ηγουμενία του όχι μόνο δεν ήταν ανέφελη, μα καθόρισε την πορεία του. Κατηγορήθηκε για κατάχρηση χρήματος.

Παρότι ο ίδιος γνώριζε τον πραγματικό καταχραστή, ποτέ δεν τον κατέδωσε και υπέστη ο ίδιος τις ταλαιπωρίες. Απομακρύνθηκε από την ηγουμενία και εξορίστηκε από τη Σιμωνόπετρα. Κατέληξε στο μετόχι της Σιμωνόπετρας, στον Βύρωνα Αττικής. Εκεί τα πνευματικά παιδιά του και οι μοναχοί που βρίσκονταν δίπλα του άρχισαν να βλέπουν και να καταγράφουν τα θαυμαστά σημάδια της ζωής του. Κοιμόταν στο σκαμνί ή στην καρέκλα. Ηταν υπερβολικά λιτοδίαιτος, ακόμα και στο νερό. Αξιώθηκε με τα χαρίσματα της διάκρισης, της διόρασης και της προόρασης. Η προσευχή του, πύρινη από θέρμη, έκανε θαύματα.

Ήταν τόσο αφοσιωμένος στην προσευχή, που ακόμα και ο θάνατος τον κοίμισε την ώρα που προσευχόταν στον Θεό. Εκοιμήθη σε ηλικία 86 ετών, 7 Ιανουαρίου του 1957. Οι αναφορές για την αγιότητά του ξεκίνησαν την ημέρα της κηδείας του, που χιλιάδες κόσμος διηγούνταν πολλά θαυμαστά γεγονότα του γέροντα Ιερωνύμου. Κατά την ανακομιδή των λειψάνων του το 1965 όσοι παρίσταντο στην τελετή ανέφεραν ότι τα οστά του ευωδίαζαν.

Ιωσήφ Ησυχαστής

Ο Ιωσήφ ο Ησυχαστής είναι μια εμβληματική μορφή του αγιορείτικου μοναχισμού και ησυχασμού. Αν η ζωή και το έργο του παρομοιάζονταν με ένα δέντρο, κορμός του οποίου θα ήταν ο γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής και Σπηλαιώτης, τότε κλαδιά αυτού του δέντρου θα έφταναν έως την άλλη ακτή του Ατλαντικού.

Γεννήθηκε το 1897 στην Πάρο. Επειτα από 23 χρόνια φθάνει στην Αθήνα, όπου οι πνευματικές ανησυχίες του μεγάλωναν. Κυκλοφορούσε στην ακατοίκητη -τότε- Πεντέλη αναζητώντας τη μοναξιά, περνώντας τον χρόνο του ως ασκητής με πολλή νηστεία και αγρυπνία. Η γνωριμία του με έναν Αγιορείτη μοναχό ήταν καταλυτική. Αποφάσισε να πάει στο Αγιο Όρος.

Εκεί συνδέεται με τον Δανιήλ τον Κατουνακιώτη, τον άλλο οσιοποιημένο γέροντα.

Έζησε μια ζωή με σκληρή, επίπονη και επίμονη σωματική και πνευματική άσκηση. Ετρωγε ελάχιστα, ξαγρυπνούσε για μερόνυχτα, έφτασε να βλέπει θεία οράματα. Εφτασε να ασκείται όχι σε καλύβια και σπίτια, αλλά σε σπηλιές στην περιοχή της σκήτης της μικράς Αγίας Αννας.

Εκεί γνώρισε έναν Κύπριο μοναχό, τον Σωφρόνιο, που ονομάστηκε Ιωσήφ. Ηταν ο γέροντας Ιωσήφ ο Βατοπαιδινός, που τόσο τιμούν ο ηγούμενος Εφραίμ και οι Βατοπαιδινοί μοναχοί.

Δίπλα στον Ιωσήφ τον Ησυχαστή ασκήτευσε και ο γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας, ο θεμελιωτής του ορθόδοξου μοναχισμού στην Αμερική. Ο γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής εκοιμήθη ανήμερα της Κοίμησης της Θεοτόκου το 1959. Υπολογίζεται ότι από τη «ρίζα» του προέρχονται άμεσα η έμμεσα περισσότεροι από 1.000 μοναχοί και μοναχές.

Εφραίμ Κατουνακιώτης

Είναι ο νεότερος ηλικιακά από την τετράδα των όσιων Αγιορειτών γερόντων που κατέταξε στις 20 Οκτωβρίου το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Γεννήθηκε το 1912 στη Βοιωτία και εκοιμήθη στο Αγιο Ορος το 1998. Ηταν ένα ασθενικό παιδί.

Μαθημένος να εκκλησιάζεται πολύ συχνά, συνδέθηκε νωρίς με μοναχούς και μοναχές, και άρχισε από κοσμικός ήδη να ζει ζωή σχεδόν καλογερική. Το 1933 αποφάσισε να μονάσει και γι' αυτό πήγε στο ησυχαστήριο στα Κατουνάκια, στο Αγιο Ορος, όπου γνώρισε τον ξακουστό στο Αγιο Ορος μοναχό γέροντα Ιωσήφ τον Σπηλαιώτη ή Ησυχαστή και συνδέθηκε πνευματικά μαζί του.

Ο γέροντας Ιωσήφ, με τη σειρά του, άσκησε καταλυτική επίδραση στην πορεία του νεαρού μοναχού Εφραίμ στην πνευματική ζωή. Ο Εφραίμ μετά το 1980 συγκρότησε συνοδεία, τηρώντας την εντολή του γέροντος Ιωσήφ να αποκτήσει συνοδεία μετά τον θάνατο του Νικηφόρου.

Το προσωνύμιό του στο Αγιο Ορος ήταν «ο χαρισματούχος υποτακτικός», λόγω της υπακοής που επέδειξε στον γέροντα Νικηφόρο, έναν γέροντα πολύ σκληρό κατά γενική ομολογία. O Εφραίμ θεωρούσε κάθε θεία λειτουργία και μία θεοφάνεια, ένα συγκλονιστικό και βαθύτατα πνευματικό γεγονός.

Το 1996 ο παπα-Εφραίμ έπαθε εγκεφαλικό επεισόδιο και έπεσε σε ακινησία. Πέθανε στις 14 Φεβρουαρίου του 1998 και ετάφη στον περίβολο του κελιού του, σε τάφο που είχε ο ίδιος σκάψει με τα χέρια του.