Αφήνουν να σαπίσει σπάνιο τέμπλο στη Χίο!

Αφήνουν να σαπίσει σπάνιο τέμπλο στη Χίο!10.12.2018Ρεπορτάζ

«Δεν πρέπει να χαθεί!» τονίζει ο εφημέριος του Μεγάλου Ταξιάρχη στο χωριό Μεστά π. Κωνσταντίνος Θηριανός, ζητώντας να αποκατασταθούν άμεσα οι ζημιές, ώστε να σταματήσει η διάβρωση από την υγρασία

Από τον
Σωτήρη Λέτσιο

Το χειρότερο πρόβλημα είναι η αδιαφορία. Δεν πρέπει να αφήσουμε να χαθεί αυτό το τέμπλο!» Σαν καμπανάκι εν ώρα κινδύνου αντηχούν τα λόγια του π. Κωνσταντίνου Θηριανού, εφημέριου της Νέας Εκκλησίας των Ταξιαρχών, ή, αλλιώς, του Μεγάλου Ταξιάρχη, στα Μεστά της Χίου, ο οποίος, μιλώντας στην

«Ορθόδοξη Αλήθεια», επισημαίνει τη μεγάλη εκκλησιαστική και ιστορική αξία του παλαιού ναού των Ταξιαρχών στα Μεστά, στο γραφικό αυτό μαστιχοχώρι της Χίου.

«Προβάλλει σήμερα αναγκαίο όσο ποτέ να γίνουν εργασίες αποκατάστασης στη σκεπή, έτσι ώστε να σταματήσει η διάβρωσή της από την υγρασία. Από εκεί και πέρα μπορούμε να πούμε ότι χρειάζεται να γίνουν και εργασίες συντήρησης στον Παλαιό Ταξιάρχη με τη συμμετοχή νέων σε ηλικία ειδικών επιστημόνων -τις γνώσεις των οποίων εμπιστεύομαι απολύτως- και κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να μη χαθεί η παλαιότητα του τέμπλου. Από καλλιτεχνικής και μόνο πλευράς να αναφερθούμε σε αυτό, το τέμπλο είναι αξιοθαύμαστο! Πάνω σε αυτό εικονογραφούνται με εξαιρετικό τρόπο τα επεισόδια της Αγία Γραφής» τονίζει χαρακτηριστικά ο π. Κωνσταντίνος.

ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ

Αναφερόμενος στους Παλαιούς Ταξιάρχες επισημαίνει: «Προσπαθούμε βέβαια να βρούμε τρόπους να προστατεύσουμε το τέμπλο και να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που προκαλούνται από την υγρασία. Τόσο η κοινότητα του χωριού όσο και ο πρόεδρος προσπαθούν να εντάξουν την αποκατάσταση του ναού σε κάποιο πρόγραμμα. Το πρόβλημα όμως εδώ, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, έχει να κάνει με τη στάση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Ναι μεν καλώς πράττουν με τις οδηγίες που δίνουν, επειδή, αν δεν ήταν η Αρχαιολογία, τότε δεν θα υπήρχαν τα Μεστά! Δεν θα κρατούσαμε ζωντανή την Ιστορία και τις παραδόσεις. Από την άλλη πλευρά, όμως, όταν πρέπει να προχωρήσουν κάποιες μελέτες, τότε εμφανίζεται η γραφειοκρατία, η οποία όμως θα μπορούσε να εξαλειφθεί».

Και προσθέτει: «Πρέπει, επίσης, να δούμε και τη λειτουργικότητα του χώρου! Ενα καλό στοιχείο που διαθέτουν τα σπίτια των Μεστών είναι ότι είναι χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο. Γι' αυτόν τον λόγο δεν νομίζω ότι υπάρχει ο κίνδυνος να καταρρεύσει η Εκκλησία του Παλαιού Ταξιάρχη. Το σοβαρότερο πρόβλημα αφορά τη διά-βρωση από την υγρασία. Με λίγα χρήματα και την εθελοντική εργασία των κατοίκων από τα Μεστά μπορούμε να διασώσουμε και συγχρόνως να αναδείξουμε τον ναό» υπογραμμίζει με έμφαση και διατηρώντας την αισιοδοξία του ο π. Κωνσταντίνος.

Η ΠΑΛΑΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Η παλαιά Εκκλησία των Ταξιαρχών θεωρείται από τις ομορφότερες και τις πλέον ιστορικές σε όλη την Ελλάδα. Χρονολογία κατασκευής της θα πρέπει να θεωρείται το 1412. Αρχικά επρόκειτο για έναν μικρό, καμαροσκέπαστο, μονόκλιτο ναό. Σταδιακά, όμως, και ενώ αυξάνονταν οι λατρευτικές ανάγκες των κατοίκων του χωριού και της γύρω περιοχής, κρίθηκε αναγκαίο το 1794 να μετατραπεί ο ναός σε δίκλιτο με ενιαία στέγη και σταυροθόλια στο βόρειο κλίτος. Η είσοδος του αρχικού ναού ήταν μια μικρή πόρτα στη δεξιά πλευρά της σημερινής εισόδου και δίπλα στην Εκκλησία του Αγίου Βασιλείου. Εξωτερικά το παλαιότερο κτίσμα διακρίνεται από τα τυφλά αψιδώματα και την τοιχοδομή. Εσωτερικά το παλαιό τμήμα του ναού κοσμούσαν αξιόλογες τοιχογραφίες, οι οποίες όμως καταστράφηκαν κατά τα τραγικά γεγονότα που συνδέονται με τις σφαγές των Τούρκων το 1822. Ωστόσο, αξιόλογες εργασίες ανακαίνισης έγιναν το 1833.

ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ

Αυτό όμως που θεωρείται απαράμιλλο έργο τέχνης -και αποσπά διαχρονικά τα βλέμματα όλων των επισκεπτών, Ελλήνων και ξένων- είναι ασφαλώς το τέμπλο του ναού. Αν και φιλοτεχνήθηκε το 1833 -ημερομηνία σχετικά πρόσφατη, αν το συγκρίνουμε με άλλα, παλαιότερα εξαίρετα δείγματα από τη βυζαντινή περίοδο-, αποτελεί αυτό ένα άριστο δείγμα τοπικής ξυλογλυπτικής τέχνης. Είναι στην ολότητά του χειροποίητο και φτιαγμένο μόνο από κορμούς καρυδιάς. Είναι εντυπωσιακά ευδιάκριτες πάνω στο τέμπλο παραστάσεις από την Παλαιά και την Κοινή Διαθήκη. Κάτω από τον σταυρωμένο Χριστό -και στη βάση του σταυρού- το ανθρώπινο μάτι εντοπίζει τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν στη Σταύρωση. Και αυτά δεν είναι άλλα από τη σκάλα, την τανάλια και το σφυρί.

Εκτός, όμως, από τους Παλαιούς Ταξιάρχες υπάρχει στα Μεστά και η νέα Εκκλησία των Ταξιαρχών ή, αλλιώς, ο Μεγάλος Ταξιάρχης, όπως συνήθως οι ντόπιοι αποκαλούν τον ναό για να τον διακρίνουν από την παλαιότερη Εκκλησία των Ταξιαρχών, που σήμερα ονομάζουν Παλαιό Ταξιάρχη. Οι εργασίες ανέγερσης του ναού ολοκληρώθηκαν το 1868.

ΑΝΑΠΑΡΙΣΤΑΝΤΑΙ ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ

Ο ανθρώπινος θαυμασμός δεν σταματά. Καθώς οι αναπαραστάσεις συνεχίζονται και σε άλλο σημείο του τέμπλου, οι πιστοί μπορούν να αντικρίσουν σκηνές από την Καινή Διαθήκη. Με έντεχνο τρόπο σκαλισμένα δια-κρίνονται κατά σειρά ο Χριστός και οι δώδεκα Μαθητές του, η Σταύρωση, η Αποκαθήλωση, η Ανάσταση.

Φτάνοντας μπροστά από την κεντρική πύλη του ιερού, βλέπουμε να προβάλλει το σχήμα του ήλιου μέσα από μια εντυπωσιακή κατασκευή. Βέβαια, η επιλογή αυτή γεννά εύλογα ερωτήματα, δεδομένου ότι σε αυτή την περίπτωση έχουμε να κάνουμε με μια ειδωλολατρική επινόηση. Σύμφωνα όμως και με την επικρατέστερη έως σήμερα άποψη, η επιλογή αυτή πιθανώς έγινε επειδή κατ' αυτόν τον τρόπο συνδέεται με τη ρήση του Ιησού Χριστού «Εγώ ειμί το φως του κόσμου!».

Στην κάτω πλευρά του τέμπλου είναι σκαλισμένα επεισόδια-στιγμές από την Παλαιά Διαθήκη. Τι να πρωτοθαυμάσει ο πιστός! Περνούν από μπροστά του τα κορυφαία γεγονότα: Το προπατορικό αμάρτημα με τον Αδάμ και την Εύα, η εκδίωξη από τον Παράδεισο, όπου ο Αδάμ και η Εύα περνούν την πύλη του Παραδείσου κλαίγοντας, η θυσία του Αβραάμ, όπου διακρίνονται ο Αβραάμ, ο Ισαάκ, ο Αγγελος που αποτρέπει τη σφαγή του Ισαάκ και το πρόβατο που παίρνει τη θέση του παιδιού για να θυσιαστεί.

Από την Εφημερίδα Ορθόδοξη Αλήθεια