ΣτΕ: Συνταγματικός ο νόμος Πιερρακάκη για τα μη κρατικά πανεπιστήμια

Η απόφαση αυτή ανοίγει τον δρόμο για την εφαρμογή του νέου νομοθετικού πλαισίου που εισήγαγε η κυβέρνηση, σηματοδοτώντας αλλαγές στο τοπίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Tο «πράσινο φως» για την εγκατάσταση και λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα, όπως προβλέπεται στον νόμο 5094/2024 που φέρει την υπογραφή του υπουργού Παιδείας, Κυριάκου Πιερρακάκη, έδωσε με απόφασή της η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, κρίνοντάς τον ως «συνταγματικό».

Ειδικότερα, το ΣτΕ, έκρινε κατά πλειοψηφία ότι η ίδρυση και λειτουργία αλλοδαπών ιδιωτικών πανεπιστημίων

στην Ελλάδα δεν προσκρούει στο άρθρο 16 του Συντάγματος.

Η απόφαση αυτή ανοίγει τον δρόμο για την εφαρμογή του νέου νομοθετικού πλαισίου που εισήγαγε η κυβέρνηση, σηματοδοτώντας αλλαγές στο τοπίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

«Στις 2.6.2025 και 13.6.2025 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διασκέψεις υποθέσεων σχετικών με την εγκατάσταση και λειτουργία στην Ελλάδα Παραρτημάτων – Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ). Οι υποθέσεις αυτές συζητήθηκαν κατά τη δικάσιμο της 11.4.2025, προκειμένου να επιλυθούν τα ζητήματα συνταγματικότητας και συμβατότητας με το ενωσιακό δίκαιο των διατάξεων του ν. 5094/2024» αναφέρει το δελτίο Τύπου του Συμβουλίου της Επικρατείας το οποίο έκρινε τα εξής:

«Α. Οι διατάξεις των παρ. 5 και 8 του άρθρου 16 του Συντάγματος, ενόψει και του σκοπού τους, που συνίσταται στην παροχή υψηλού επιπέδου ανώτατης εκπαίδευσης, σε συνδυασμό με την παρ. 1 του άρθρου 16, η οποία κατοχυρώνει την ελευθερία της εκπαίδευσης και την ακαδημαϊκή ελευθερία, ερμηνεύονται – σύμφωνα και με την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 28 του Συντάγματος αλλά και επί τη βάσει των αρχών της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της καλόπιστης συνεργασίας των κρατών μελών (αρ. 2 και 4 παρ.3 ΣΕΕ) – σε αρμονία με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, οι ως άνω συνταγματικές διατάξεις ερμηνεύονται ενόψει των νεότερων νομοθετικών και νομολογιακών δεδομένων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία αφορούν την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης (αρ. 165 ΣΛΕΕ), την ελευθερία εγκατάστασης (αρ. 49 ΣΛΕΕ), καθώς και το θεμελιώδες δικαίωμα ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό των δημοκρατικών αρχών (αρ. 14 παρ. 3 του Χάρτη). Επί τη βάσει των ανωτέρω, δεν αποκλείεται κατά το Σύνταγμα η ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων προερχομένων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή από χώρα συμβεβλημένη στην GATS, κατά τους όρους ειδικού νόμου, με τον οποίον διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο σπουδών και προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία.

Kατόπιν τούτων, απορρίπτονται, κατά πλειοψηφία, τρεις αιτήσεις ακυρώσεως που έχουν ασκηθεί από Καθηγητές Α.Ε.Ι. και την ΠΟΣΔΕΠ.

Β. Το σύστημα του ως άνω νόμου, ως προς τους όρους αδειοδότησης και λειτουργίας, δεν εισάγει υπέρμετρους περιορισμούς στην ελευθερία εγκατάστασης (άρθρο 49 ΣΛΕΕ). Κατόπιν τούτου, απορρίπτεται, κατά πλειοψηφία, αίτηση ακυρώσεως των κολλεγίων».

Πιερρακάκης: Η Ελλάδα σταματά να αποτελεί εξαίρεση στον παγκόσμιο εκπαιδευτικό κανόνα

Οπως δήλωσε μετά την απόφαση του ΣτΕ ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, «η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που κρίνει συνταγματικό τον νόμο 5094/24 για την εγκατάσταση και λειτουργία μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στη χώρα μας, συνιστά δικαίωση της βούλησης μας να γκρεμίσουμε τείχη, να σπάσουμε ριζωμένα ταμπού, να ξεπεράσουμε ιδεοληψίες και να δώσουμε περισσότερες επιλογές και ευκαιρίες στους φοιτητές που θέλουν να σπουδάσουν στη χώρα μας.

Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο με την απόφασή του πιστοποιεί ότι η κυβέρνηση λειτούργησε με σεβασμό στους θεσμούς. Όσοι τόσα χρόνια χρησιμοποιούσαν το Σύνταγμα ως πρόσχημα για να μην αλλάξει τίποτα στη χώρα, σήμερα καλούνται να εξηγήσουν στους πολίτες την ακινησία ετών που αποστέρησε από την Ελλάδα φοιτητές, την αποδυνάμωσε από εκείνους που μετανάστευσαν σε χώρες του εξωτερικού για να σπουδάσουν ελλείψει άλλης εναλλακτικής, προκάλεσε ταλαιπωρία στις οικογένειες τους και είχε ως συνέπεια τεράστιες απώλειες στην αναπτυξιακή δραστηριότητα της χώρας μας.

Η Ελλάδα από σήμερα τελεσίδικα σταματά να αποτελεί εξαίρεση σε έναν παγκόσμιο εκπαιδευτικό κανόνα. Η συνύπαρξη του Δημόσιου πανεπιστημίου με τα μη κρατικά μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια ενισχύει την ακαδημαϊκή ανταγωνιστικότητα, την προσέλκυση επενδύσεων για έρευνα, καινοτομία και διεθνή συνεργασία.