Στάθης Λιακόπουλος, CEO BSS Plus, Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Συμβούλων Επιχειρήσεων: «Ο Έλληνας επιχειρηματίας σήμερα είναι θαυματοποιός»

To 2022 θα είναι μια καλύτερη χρονιά για τις επιχειρήσεις αλλά με εμπόδια όπως οι ανατιμήσεις και οι συνέπειες της πανδημίας. 

Είκοσι χρόνια συμπληρώνει στην συμβουλευτική επιχειρήσεων το 2022 ο ιδρυτής και CEO της BSS Plus και παράλληλα αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Συμβούλων Επιχειρήσεων, Στάθης Λιακόπουλος.

Ξεκινώντας με τη λογική της δημιουργίας μιας 100% ελληνικής εταιρείας, δίπλα στον επιχειρηματία με την παροχή υψηλού επιπέδου συμβουλευτικές υπηρεσίες και ολιστική προσέγγιση, η BSS έχει έδρα στην Αθήνα,

υποκαταστήματα στη Θεσσαλονίκη, στη Λάρισα και στην Ξάνθη, ενώ μέσα στο 2022 αναμένεται και ένα ακόμα στο Ηράκλειο της Κρήτης.

Στην παρούσα φάση, η εταιρεία διαχειρίζεται 1,5 δισ. ευρώ χρηματοδοτήσεις για την επόμενη χρονιά, ενώ την προηγούμενη υλοποίησε 223 αναπτυξιακά έργα, συμμετείχε σε χρηματοδοτήσεις επενδυτικών ταμείων και πραγματοποίησε για λογαριασμό πελατών της περισσότερες από 10 εξαγορές.

Ο σύμβουλος επιχειρήσεων, αλλά και θεσμικό στέλεχος μιλά στο BusinessNews για όλα τα θέματα που απασχολούν τον έλληνα επιχειρηματία, τον οποίο αποκαλεί, με όλα αυτά που έχει να αντιμετωπίσει και το κάνει τελικά με επιτυχία, «θαυματοποιό»: Τις συνέπειες της πανδημίας, τις συγχωνεύσεις, τις ανατιμήσεις σε ενέργεια και πρώτες ύλες, ενώ μιλά για τις ευκαιρίες που είναι πιθανό να έρθουν μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Θα ήθελα να μου δώσετε μια εικόνα της αγοράς μετά από σχεδόν δύο χρόνια πανδημίας.

Θεωρώ ότι αρχίζουμε να βγαίνουμε από τα μεγάλα προβλήματα που δημιούργησε η πανδημία. Η αγορά ανταποκρίνεται, το οικονομικό κλίμα έχει βελτιωθεί, υπάρχει μεγάλη αναζήτηση επενδυτικών έργων, υπάρχουν πολλά έργα στον αναπτυξιακό νόμο που είτε έχουν υποβληθεί και οι απαντήσεις είναι θετικές, είτε θέλουν να υποβάλουν πρόταση. Την ίδια στιγμή, εκτιμώ ότι πολύ μεγάλη ώθηση θα δώσει στην αγορά και το νέο σχέδιο για τις φοροαπαλλαγές σε περίπτωση συγχωνεύσεων επιχειρήσεων, με χαρά βλέπουμε ότι σιγά σιγά οι επιχειρήσεις πηγαίνουν και προς αυτή την κατεύθυνση.

Το λέω αυτό γιατί παλαιότερα υπήρχε μια άρνηση στο να συγχωνευτούν οι επιχειρήσεις. Πλέον υπάρχει μεγαλύτερη ωριμότητα, οι επιχειρήσεις δεν το θεωρούν αυτό πλέον αρνητικό. Αυτό συμβαίνει και ενώ έχει αποδειχθεί ότι στην Ελλάδα, το μέγεθος των επιχειρήσεων σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο είναι μικρό και αυτό δημιουργεί πρόβλημα στην ανάπτυξη. Γιαυτό το λόγο θεωρώ ότι δημιουργήθηκε και αυτό το νομοσχέδιο, προκειμένου να υποστηριχθούν οι προσπάθειες και να υπάρξει μια μεγέθυνση των επιχειρήσεων.

Άρα θεωρείτε ότι αυτή που διανύουμε είναι μια καλή περίοδος για το επιχειρείν; Μπορεί να βρει κάποιος επιχειρηματικές ευκαιρίες;

Είμαι πάρα πολύ αισιόδοξος. Ήμουν αισιόδοξος ακόμα και στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, των μνημονίων. Γιατί πάντα η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες και όσο και αν τα πράγματα είναι δύσκολα. Πιστεύω ότι η χώρα είναι μπροστά σε μια καλή περίοδο. Φέτος θα έχουμε μια σημαντική άνοδο του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος, το ίδιο αναμένεται και για του χρόνου και η άποψη μου ότι τα επόμενα χρόνια για την Ελλάδα θα είναι χρόνια επενδύσεων, χρόνια ανάπτυξης και καλής ψυχολογίας. Με τις δυσκολίες τους βέβαια, αλλά επειδή ακριβώς αυτές αφορούν το ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον, τότε είναι διαχειρίσιμες και όσο πιο καλά τις διαχειρίζεσαι, τόσο μεγαλύτερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα δημιουργείς.

Μιλήσατε πριν και για τις συγχωνεύσεις. Πως κρίνετε το νέο νομοσχέδιο για τις συγχωνεύσεις; Είναι ορθό; Εκτιμάτε ότι χρήζει βελτίωσης;

Το φορολογικό πλαίσιο στην Ελλάδα ευτυχώς σιγά σιγά βελτιώνεται. Και λέω ευτυχώς γιατί τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα το επιχειρείν ήταν τόσο ενοχοποιημένο και η φορολόγηση ήταν τόσο υψηλή που δημιουργούσε μεγάλα προβλήματα στη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων. Πλέον υπάρχει μια τάση μείωσης της φορολογίας. Το νέο φορολογικό νομοσχέδιο είναι προς τη θετική κατεύθυνση με την έννοια ότι δίνει την δυνατότητα να συγχωνεύσεις την επιχείρησή σου, να αποκτήσεις ένα ευέλικτο μέγεθος και να έχεις περαιτέρω φοροαπαλλαγές 30% για τα επόμενα 3 χρόνια. Το 30% είναι ένα σημαντικό ποσοστό μείωσης που βοηθά να γίνεις πιο ανταγωνιστικός ως επιχειρηματίας. Άρα αυτή τη στιγμή, πάμε σε έναν φορολογικό συντελεστή 14%, σε επίπεδα δηλαδή που πριν από 15 χρόνια ούτε που θα τα ονειρευόμασταν. Ωστόσο, όπως σε όλα τα νομοσχέδια, πάντα υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης. Αντί όμως κάθε φορά να μεμψιμοιρούμε και να βγάζουμε έναν αρνητισμό, ας απολαύσουμε τα θετικά των εξελίξεων, διεκδικώντας το καλύτερο.

Θεωρείτε ότι θα ενθαρρύνει μικρές εταιρείες να συγχωνευτούν; Και στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές που αναζητούν «σανίδα σωτηρίας».
Βλέπουμε ήδη και έν όψει του νομοσχεδίου κινητικότητα από τους πελάτες μας, προκειμένου να επιδιώξουν συνεργασίες με άλλους πελάτες σε παράπλευρους κλάδους. Είναι αρκετοί αυτοί που θέλουν να επωφεληθούν και να δημιουργήσουν μια εταιρεία περισσότερο ανταγωνιστική.

Ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα τους τελευταίους μήνες είναι και οι ανατιμήσεις στις πρώτες ύλες και την ενέργεια. Πόσο έχει επηρεάσει τις επιχειρήσεις τελικά;

Αυτό είναι ένα ακόμα πρόβλημα στα πολλά που έχει να αντιμετωπίσει ο Έλληνας επιχειρηματίας. Χωρίς υπερβολή θα έλεγα ότι σήμερα ο Έλληνας επιχειρηματίας είναι θαυματοποιός, πάντα καταφέρνει να επιβιώνει και πάντα προκύπτει κάτι καινούργιο που θα πρέπει να αντιμετωπίσει. Οι ανατιμήσεις είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, έχει επηρεάσει πολύ τις επιχειρήσεις, κάποιες από αυτές περισσότερο από άλλες. Είναι κάτι στο οποίο πρέπει να προσαρμοστούμε γιατί θεωρώ ότι θα το έχουμε για κάμποσο καιρό μπροστά μας. Το καλό είναι ότι επειδή είναι παγκόσμιο, δεν είναι τοπικό ή αφορά μόνο μια χώρα, θα υπάρξει, θεωρώ, μια συνολική προσαρμογή.

Οι δικοί σας πελάτες ; Πόσο σας έχουν επικοινωνήσει αυτές τις ανησυχίες τους;
Οι πελάτες μας επηρεάζονται πολύ γιατί το κόστος που απορρεέι από τις ανατιμήσεις επηρεάζει πολύ το cashflow τους. Ως εταιρεία, έχουμε κάνει μια μελέτη σε σχέση με αυτό και μπορούν κάνει κινήσεις αντιστάθμισης κινδύνου όπως λέγεται. Με αυτό τον τρόπο το αντιμετωπίζουν πιο εύκολά από όλους. Το μεγάλο πρόβλημα ήταν κυρίως στην αρχή, πριν από μερικούς μήνες, τότε υπήρχε ένα μούδιασμα για το πως θα το αντιμετώπιζαν. Τώρα πλέον έχουν αρχίσει και μετακυλίουν στους πελάτες την αύξηση του κόστους, αλλά όλη αυτή η κατάσταση ασφαλώς δημιουργεί μια ανησυχία. Δεν θα πρέπει να περιμένουμε μεγάλες πτώσεις τιμών το επόμενο διάστημα. Είναι κάτι το οποίο θα μείνει μαζί μας και γιαυτό θα πρέπει να υπάρχει γρήγορη προσαρμογή. Όσοι πελάτες από πάντα, σε αντίστοιχες περιπτώσεις, έκαναν υπομονή περιμένοντας να αλλάξει κάτι με το χρόνο, έκαναν ζημιά στις επιχειρήσεις τους. Καλό θα είναι να προσαρμοστούμε και αν και οι τιμές προσαρμοστούν κάποια στιγμή, τότε θα υπάρχει επαναπροσέγγιση του θέματος και από τους επιχειρηματίες.

Είναι λύση τελικά η μετακύλιση του κόστους; Είναι κάτι που το προτείνετε;

Αναγκαστικά προτείνουμε κάτι τέτοιο. Είναι κάτι απαραίτητο πλέον για τη βιωσιμότητα της επιχείρησης. Από την πλευρά τους και οι καταναλωτές έχουν δίκιο που ίσως δυσαρεστούνται με κάποιες αυξήσεις, αλλά είναι ένα θέμα το οποίο πρέπει να το δει και η πολιτεία γιατί όπως καταλαβαίνετε ότι και οι αντοχές των επιχειρήσεων, για να λειτουργούν σε ένα ζημιογόνο πεδίο, δεν είναι τεράστιες. Τίθεται, όντως, ένα θέμα για το πώς θα το εκλάβει ο καταναλωτής, όμως έτσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, είναι κάτι που αργά ή γρήγορα πρέπει να γίνει.

Αν έρχονταν ένας νέος επιχειρηματίας αυτή τη χρονική στιγμή και σας έλεγε «θέλω να κάνω μια επιχείρηση», τι θα τον συμβουλεύατε;

Ως BSS Plus χουμε φτιάξει έναν τομέα για τις Start up επιχειρήσεις, για τον οποίο υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον. Είμαι πολύ αισιόδοξος για το πώς θα εξελιχθεί αυτό το κομμάτι. Αν καταφέρουμε τους νέους και τους βάλουμε στο καινοτόμο επιχειρείν, τότε θα έχει να κερδίσει πολλά η ελληνική οικονομία. Αυτό λοιπόν που θα πρότεινα είναι καταρχήν να δει ο ίδιος ο εν δυνάμει επιχειρηματίας το αν υπάρχει ανταπόκριση από την αγορά σε αυτή την ιδέα που σημαίνει ότι θα πρέπει να έχει εμβαθύνει πρώτα ο ίδιος σε αυτή. Να ψάξει, δηλαδή, να βρει τη βιωσιμότητά της και τον αντίκτυπό της στην αγορά. Είναι ευκαιρία για τους νέους, αρκεί να επιδειχθεί από πλευράς τους μια οργανωσιακή συνέπεια. Πλέον, όμως, αντιλαμβάνεται κανείς τη διαφορά και σε σχέση με τη χρηματοδότηση. Το 2010 ήταν πολύ δύσκολο να λάβει κάποιος με μια ωραία ιδέα, χρηματοδότηση από πριν για την επιχείρησή του, έπρεπε πρώτα να την λειτουργήσει, ακόμα και τρία χρόνια και αργότερα να πάρει χρήματα για να την κάνει μεγαλύτερη και αυτό μόνο αν πετύχαινε. Τώρα δεν συμβαίνει αυτό, έχει αλλάξει. Υπάρχουν πολλοί φορείς που μπορούν να παρέχουν χρήματα για να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί κάποιος για μια ωραία ιδέα και να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο και στην πορεία.

Τι πιστεύετε για τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης; Είναι η μεγάλη ευκαιρία όπως το βλέπουν αρκετοί; Θα βοηθήσει και πιο μικρές επιχειρήσεις πέρα από τις γνωστές μεγάλες;

Απ’ όσο γνωρίζω, οι τράπεζες έχουν, ήδη, προετοιμαστεί και έχουν φτιάξει προϊόντα τα οποία σε συνδυασμό με το Ταμείο Ανάκαμψης θα βοηθήσουν τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων με πολύ χαμηλά επιτόκια, ακόμα δηλαδή και 0.35%. Θεωρώ ότι θα βοηθήσει και μεσαίες επιχειρήσεις, ίσως και λίγο μικρότερες. Αρκεί να δούμε που ήταν η Ελλάδα πριν από πέντε χρόνια, και που σήμερα. Πριν από πέντε χρόνια, ήμασταν ένα βήμα πριν να βγει από την Ευρωζώνη. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πολλά επενδυτικά προγράμματα που τρέχουν, έχει ανοίξει ο Αναπτυξιακός νόμος, αναμένουμε τον αναπτυξιακό και το ταμείο Ανάκαμψης. Το ζητούμενο είναι να τα αξιοποιήσουμε όλα αυτά με τον σωστό τρόπο.

Για να κλείσουμε, πιστεύετε ότι το 2022 θα είναι μια καλή χρονιά ή τουλάχιστον έχει τα εχέγγυα για να είναι;

Ναι, έχει τα εχέγγυα. Δεν λέω βέβαια, ότι όλα θα είναι αγγελικά πλασμένα, γιατί η πανδημία και οι συνέπειές της είναι ακόμα εδώ, αλλά η εικόνα που έχουμε είναι ότι είναι θετικό έτος. Εξάλλου, εκτός όλων των άλλων, εισπράττω μεγάλο ενδιαφέρον για τη χώρα μας σε διάφορους κλάδους όπως real estate και logistics.