Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Δέσμη παραβάσεων Δεκεμβρίου - κυριότερες αποφάσεις

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην τακτική της δέσμη αποφάσεων για υποθέσεις παράβασης, κινεί νομική διαδικασία κατά των κρατών μελών που δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις που υπέχουν βάσει του ενωσιακού δικαίου.

Οι εν λόγω αποφάσεις, που καλύπτουν διάφορους τομείς και διάφορα πεδία πολιτικής της ΕΕ, αποβλέπουν στην εξασφάλιση της ορθής εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων. Οι κυριότερες αποφάσεις που ελήφθησαν από την Επιτροπή

παρατίθενται κατωτέρω ταξινομημένες ανά τομέα πολιτικής. Επιπλέον, η Επιτροπή αποφάσισε να περατώσει 138 υποθέσεις, στις οποίες οι εκκρεμότητες με τα οικεία κράτη μέλη διευθετήθηκαν χωρίς να χρειαστεί η Επιτροπή να κινήσει περαιτέρω διαδικασίες.

Φύση: η Επιτροπή καλεί την ΕΛΛΑΔΑ να εφαρμόσει την απόφαση του Δικαστηρίου σχετικά με την προστασία της φύσης

Η Επιτροπή ζητεί από την Ελλάδα να εφαρμόσει την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ σχετικά με τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, όπως απαιτείται βάσει της οδηγίας για τους οικοτόπους (οδηγία 92/43/ΕΟΚ). Η οδηγία περιλαμβάνει διάφορες υποχρεώσεις για τα κράτη μέλη, όπως η λήψη μέτρων για την πρόληψη της υποβάθμισης των οικοτόπων και της διατάραξης των ειδών, την εξακρίβωση του κατά πόσον ένα έργο ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις σε τόπο του δικτύου Natura 2000 πριν από τη χορήγηση άδειας και η θέσπιση συστήματος αυστηρής προστασίας για ορισμένα είδη, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta. Επίσης, τόσο η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία όσο και η ευρωπαϊκή στρατηγική για τη βιοποικιλότητα υποδεικνύουν ότι είναι ζωτικής σημασίας για την ΕΕ να ανακόψει την απώλεια βιοποικιλότητας μέσω της προστασίας και της αποκατάστασης της βιοποικιλότητας. Στην απόφασή του της 10ης Νοεμβρίου 2016 το Δικαστήριο αποφάνθηκε κατά της Ελλάδας επειδή δεν έλαβε τα απαιτούμενα μέτρα για την αποφυγή της παρενόχλησης των προστατευόμενων ειδών και της υποβάθμισης των προστατευόμενων οικοτόπων στην περιοχή της Κυπαρισσίας. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελλάδα ανέχθηκε την υλοποίηση διαφόρων έργων ή δραστηριοτήτων κατά παράβαση της οδηγίας για τους οικοτόπους στην περιοχή. Η Ελλάδα είχε επίσης εγκρίνει την κατασκευή κατοικιών στον Αγιαννάκη και στο Βουνάκι χωρίς προηγουμένως να έχει εξακριβώσει ότι δεν θα είχαν σημαντικές επιπτώσεις στον τόπο Natura 2000, ενώ δεν είχε θεσπίσει ολοκληρωμένο, νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στην περιοχή της Κυπαρισσίας. Τέσσερα έτη μετά την έκδοση της απόφασης, η Ελλάδα εξακολουθεί να μην συμμορφώνεται πλήρως με την απόφαση του Δικαστηρίου για τη διασφάλιση ορθής περιβαλλοντικής προστασίας της περιοχής της Κυπαρισσίας, ιδίως του σπάνιου οικότοπου αμμοθινών που φιλοξενεί, και της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποστέλλει σήμερα τελική προειδοποίηση στην Ελλάδα. Αν η χώρα δεν λάβει τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθεί με όλες τις πτυχές της απόφασης του Δικαστηρίου, η Επιτροπή μπορεί να αναπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο και να ζητήσει την επιβολή προστίμων.

Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων: η Επιτροπή καλεί την ΕΛΛΑΔΑ να ενισχύσει τους εθνικούς κανόνες σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των επενδύσεων

Η Επιτροπή καλεί την Ελλάδα να μεταφέρει στο εθνικό της δίκαιο την οδηγία για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (οδηγία για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων) (οδηγία 2011/92/ΕΕ). Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία τονίζει ότι είναι σημαντικό να συνεχίσει η Ευρώπη την πορεία προς την επίτευξη των περιβαλλοντικών της στόχων. Η Ελλάδα δεν έχει μεταφέρει ορθά ορισμένα μέρη της οδηγίας, γεγονός που σημαίνει ότι στην Ελλάδα είναι δυνατόν να εγκρίνονται ορισμένα έργα για τα οποία πρέπει να διενεργείται εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων μολονότι δεν συμμορφώνονται πλήρως με την οδηγία. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει συγκεκριμένη νομική διάταξη που να υποχρεώνει τις ελληνικές αρχές να ενημερώνουν το κοινό σχετικά με την απόφαση που έχει ληφθεί από άλλο κράτος μέλος, στην περίπτωση που η απόφαση αυτή αφορά την Ελληνική Δημοκρατία. Επιπλέον, ορισμένα έργα δεν έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική έννομη τάξη, π.χ. οι εγκαταστάσεις για την επανεπεξεργασία ακτινοβολημένων πυρηνικών καυσίμων ή για την τελική διάθεση ραδιενεργών αποβλήτων, ή οι εσωτερικές πλωτές οδοί και λιμένες που επιτρέπουν τη διέλευση σκαφών άνω των 1 350 τόνων. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή αποστέλλει αιτιολογημένη γνώμη στην Ελλάδα, η οποία θα έχει προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσει. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να παραπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο της ΕΕ.

Ποιότητα του αέρα: η Επιτροπή παραπέμπει την ΕΛΛΑΔΑ στο Δικαστήριο της ΕΕ σχετικά με την κακή ποιότητα του αέρα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε σήμερα να παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την κακή ποιότητα του αέρα λόγω των υψηλών επιπέδων αιωρούμενων σωματιδίων (ΑΣ10). Όταν σημειώνεται υπέρβαση των οριακών τιμών που καθορίζονται από τη νομοθεσία της ΕΕ για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα (οδηγία 2008/50/ΕΚ), τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εγκρίνουν σχέδια για την ποιότητα του αέρα και να διασφαλίζουν ότι λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα ώστε η διάρκεια της περιόδου υπέρβασης να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη. Η Ελλάδα δεν τήρησε τις ημερήσιες οριακές τιμές για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10 , οι οποίες είναι νομικά δεσμευτικές από το 2005. Η Ελλάδα παρέβη τις υποχρεώσεις της να κρατήσει την περίοδο υπέρβασης όσο το δυνατόν συντομότερη και δεν έχει λάβει επαρκή μέτρα για τη μείωση των συγκεντρώσεων ΑΣ10 στον οικισμό Θεσσαλονίκης. Τα στοιχεία που υπέβαλε η Ελλάδα επιβεβαιώνουν τις συστηματικές υπερβάσεις στον οικισμό Θεσσαλονίκης για δεκατέσσερα έτη από το 2005 (για όλα τα έτη με εξαίρεση το 2013). Το 2019, τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν επί του παρόντος διαθέσιμα δεδομένα, οι ημέρες κατά τις οποίες σημειώθηκαν υπερβάσεις των οριακών τιμών ήταν 67. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι προσπάθειες των ελληνικών αρχών μέχρι σήμερα δεν ήταν ικανοποιητικές ούτε επαρκείς. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, που έχει στόχο να κατευθύνει την ΕΕ προς τη φιλοδοξία μηδενικής ρύπανσης, δίνει έμφαση στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η οποία συγκαταλέγεται στους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία. Η πλήρης εφαρμογή των προτύπων ποιότητας του αέρα που κατοχυρώνονται στη νομοθεσία της ΕΕ είναι καίριας σημασίας για την αποτελεσματική προστασία της ανθρώπινης υγείας και τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος.

Ενιαίος ευρωπαϊκός σιδηροδρομικός χώρος: η Επιτροπή καλεί την ΕΛΛΑΔΑ, την ΑΥΣΤΡΙΑ και το ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ να μεταφέρουν πλήρως τη νομοθεσία της ΕΕ στο εθνικό τους δίκαιο

Η Επιτροπή αποφάσισε σήμερα να αποστείλει προειδοποιητικές επιστολές στην Ελλάδα, την Αυστρία και το Λουξεμβούργο, επειδή δεν συμμορφώνονται με ενωσιακούς κανόνες που αποσκοπούν στη δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού χώρου (οδηγία 2012/34/ΕΕ). Η νομοθεσία ρυθμίζει διάφορους τομείς, όπως το δικαίωμα των φορέων εκμετάλλευσης να επιβιβάζουν και να αποβιβάζουν επιβάτες, τις αρχές για τη θέσπιση, τον καθορισμό και την είσπραξη των τελών και του κόστους υποδομής, τις εξαιρέσεις από τις αρχές αυτές, την υπογραφή συμβατικής συμφωνίας μεταξύ της αρμόδιας αρχής και του διαχειριστή υποδομής, καθώς και τη συνεργασία μεταξύ ρυθμιστικών φορέων. Όλες οι διατάξεις έπρεπε να έχουν μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο έως τις 16 Ιουνίου 2015, κάτι το οποίο δεν συνέβη στην Ελλάδα, την Αυστρία ή το Λουξεμβούργο. Απεστάλησαν συμπληρωματικές προειδοποιητικές επιστολές στην Αυστρία και το Λουξεμβούργο για τη μη κοινοποίηση μέτρων που προβλέπονται βάσει της ίδιας οδηγίας. Τα τρία κράτη μέλη έχουν πλέον προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσουν στις ανησυχίες της Επιτροπής. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη.

Ενεργειακή απόδοση των κτιρίων: η Επιτροπή καλεί ΔΕΚΑΤΡΙΑ κράτη μέλη και το ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ να υποβάλουν τις εθνικές τους μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης

H Επιτροπή αποφάσισε σήμερα να αποστείλει προειδοποιητικές επιστολές στο Βέλγιο, τη Βουλγαρία, την Κροατία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τη Λιθουανία, τη Μάλτα, την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία, τη Ρουμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, επειδή δεν υπέβαλαν τις εθνικές τους μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης. Σύμφωνα με την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (οδηγία 2010/31/ΕΕ), τα κράτη μέλη ήταν υποχρεωμένα να υποβάλουν στην Επιτροπή τις εθνικές τους μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης έως τις 10 Μαρτίου 2020. Οι εν λόγω μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης αποτελούν βασικό στοιχείο της οδηγίας, καθώς καθορίζουν την πορεία, τα μέτρα πολιτικής και τη χρηματοδοτική κινητοποίηση που απαιτούνται για την απαλλαγή του υφιστάμενου κτιριακού δυναμικού τους από ανθρακούχες εκπομπές έως το 2050. Αυτό είναι σημαντικό καθώς ο κατασκευαστικός τομέας της ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος μεμονωμένος καταναλωτής ενέργειας στην Ευρώπη και ευθύνεται για το 36 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την ενέργεια στην ΕΕ. Έως σήμερα, μόνο 14 κράτη μέλη έχουν υποβάλει τις στρατηγικές τους, όπως απαιτείται από την οδηγία. Όσον αφορά το Βέλγιο, η χώρα έχει υποβάλει μόνο τις περιφερειακές στρατηγικές για την περιφέρεια Βρυξελλών-Πρωτευούσας και για την περιφέρεια της Φλάνδρας, αλλά όχι για την περιφέρεια της Βαλονίας. Επομένως, η χώρα αυτή δεν έχει ακόμη κοινοποιήσει στην Επιτροπή την εθνική στρατηγική της. Τα οικεία κράτη μέλη έχουν πλέον στη διάθεσή τους δύο μήνες για να συμμορφωθούν με τις νομικές υποχρεώσεις τους· Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη.

Φορολογία: η Επιτροπή καλεί την ΕΛΛΑΔΑ να τροποποιήσει τους κανόνες της για τον φόρο κληρονομιάς όσον αφορά τις καταθέσεις τραπεζικών λογαριασμών και τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων που κατέχουν από κοινού οι σύζυγοι

Σήμερα, η Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα, καλώντας την να τροποποιήσει τη νομοθεσία της για τον φόρο κληρονομιάς όσον αφορά τις καταθέσεις τραπεζικών λογαριασμών και τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων που κατέχουν από κοινού οι σύζυγοι. Η Ελλάδα χορηγεί επί του παρόντος απαλλαγή από τον φόρο κληρονομιάς για τις εν λόγω κληρονομίες. Ωστόσο, περιορίζει την απαλλαγή αυτή μόνο σε εκείνους τους κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς και τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων που προσφέρονται από ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι κανόνες αυτοί παραβιάζουν την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων (άρθρο 63 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ και άρθρο 40 της συμφωνίας ΕΟΧ). Η Ελλάδα έχει προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσει στα επιχειρήματα της Επιτροπής. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη.

Ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων: η Επιτροπή καλεί την ΕΛΛΑΔΑ να καταργήσει την απαίτηση της ελληνικής ιθαγένειας για πρόσβαση σε δημόσιες θέσεις υψηλού επιπέδου

Η Επιτροπή κινεί σήμερα διαδικασία επί παραβάσει με την αποστολή προειδοποιητικής επιστολής στην Ελλάδα για μη συμμόρφωση με το δίκαιο της ΕΕ σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων και την κατάργηση των διακρίσεων λόγω ιθαγένειας μεταξύ των εργαζομένων στην ΕΕ. Στη δημόσια διοίκηση και σε ορισμένους δημόσιους φορείς, η πρόσβαση σε θέσεις υψηλού επιπέδου περιορίζεται στους Έλληνες υπηκόους. Αυτό αφορά τις θέσεις Γενικού Διευθυντή, Διευθυντή και Προϊσταμένου Τμήματος. Σύμφωνα με το άρθρο 45 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), δεν θα πρέπει να γίνεται διάκριση λόγω ιθαγένειας μεταξύ εργαζομένων από διαφορετικά κράτη μέλη. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιβεβαίωσε ότι τα κράτη μέλη μπορούν να επιφυλάσσουν την πρόσβαση σε ορισμένες θέσεις της δημόσιας διοίκησης στους υπηκόους τους μόνο στις περιπτώσεις που οι θέσεις αυτές συνεπάγονται άμεση ή έμμεση συμμετοχή στην άσκηση εξουσιών δημοσίου δικαίου και καθηκόντων που έχουν ως στόχο τη διασφάλιση των γενικών συμφερόντων του κράτους ή άλλων δημόσιων αρχών. Αυτό πρέπει να αποφασίζεται κατά περίπτωση με βάση τη φύση και τις αρμοδιότητες της θέσης. Ένας γενικευμένος αποκλεισμός των εργαζομένων της ΕΕ από δημόσιες θέσεις με βάση το ιεραρχικό τους επίπεδο αντιβαίνει στο δίκαιο της ΕΕ. Η Ελλάδα έχει προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσει στα επιχειρήματα της Επιτροπής. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη.