Τι απαντά η Ευρωπαική επιτροπή σχετικά με την υπόθεση Novartis

Η ερώτηση :

Θέμα: Αθέμιτος ανταγωνισμός και παράνομες πρακτικές πολυεθνικών
Η πρόσφατη δικαστική περιπέτεια για τη φαρμακευτική εταιρία Novartis επικεντρώνεται στην διερεύνηση πληροφοριών για αθέμιτες πρακτικές μάρκετινγκ και δωροδοκίες της πολυεθνικής εταιρίας αυτή τη φορά στην Ελλάδα.

Η Νovartis που κατατάσσεται βάσει κεφαλαιοποίησης στην πρώτη θέση των μεγαλύτερων φαρμακευτικών ομίλων παγκοσμίως, έχει απασχολήσει επανειλημμένα για παρόμοιες περιπτώσεις την δικαιοσύνη στις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ιαπωνία, την Κορέα καθώς και την Τουρκία.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, ο φάκελος της Novartis άνοιξε μετά τα στοιχεία που κατέθεσαν το καλοκαίρι στις αμερικανικές αρχές δύο Έλληνες whistleblowers — στελέχη της εταιρίας — καθώς φέρονται να αποκαλύπτουν πληρωμές χρηματικών ποσών τόσο σε ιδιώτες γιατρούς, όσο και σε γιατρούς του ελληνικού εθνικού συστήματος υγείας.

Είναι προφανές ότι τέτοιες πρακτικές, όπως επίσης και η υπερτιμολόγηση των φαρμάκων η οποία ερευνάται, επιβαρύνουν υπέρμετρα τα εθνικά ασφαλιστικά συστήματα.

Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Με ποιο τρόπο προτίθεται να δράσει ώστε να ερευνήσει αλλά και να προλάβει παρόμοιες περιπτώσεις διαφθοράς, αθέμιτου ανταγωνισμού και επηρεασμού της εσωτερικής αγοράς σε επίπεδο κρατών μελών και ΕΕ;
2. Με ποιο συγκεκριμένο τρόπο σκοπεύει να προστατεύσει τους whistleblowers, καθώς και όποιους επίδοξους πολίτες φανερώνουν τις καταχρηστικές και παράνομες πρακτικές εταιριών σε επίπεδο ΕΕ;

Απάντηση του Πρώτου Αντιπροέδρου κ. Timmermans εξ ονόματος της Επιτροπής

Η διαφθορά στον χώρο της υγείας προκαλεί ανησυχία στις επιχειρήσεις της ΕΕ(1). Η Επιτροπή, όπως αναφέρει στην απάντησή της στη γραπτή ερώτηση E-000040/2017, έχει δώσει προτεραιότητα στον τομέα της υγείας στο πλαίσιο του προγράμματος ανταλλαγής εμπειριών για την καταπολέμηση της διαφθοράς με το οποίο προωθείται η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, και έχει υποστηρίξει το σχετικό έργο των Ευρωπαίων εταίρων για την καταπολέμηση της διαφθοράς (EPAC) και του Ευρωπαϊκού δικτύου σημείων επαφής κατά της διαφθοράς (EACN). Επίσης, η Επιτροπή πρόσφατα δημοσίευσε μια επικαιροποιημένη μελέτη σχετικά με τη διαφθορά στον τομέα της υγείας(2), η οποία περιλαμβάνει ανάλυση των καταχρηστικών εμπορικών πρακτικών και της διαφθοράς στην προμήθεια ιατροτεχνολογικών και φαρμακευτικών προϊόντων.

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και της οικονομικής διακυβέρνησης, η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για να αντιμετωπίσουν το ζήτημα της διαφθοράς στον τομέα της υγείας. Επιπλέον, όσον αφορά την Ελλάδα, το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής παρακολουθεί την εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής κατά της διαφθοράς, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές ανάγκες σε τομείς υψηλού κινδύνου, όπως οι εθνικές υπηρεσίες υγείας.

Ωστόσο, η Επιτροπή δεν έχει αρμοδιότητα να παρακολουθεί μεμονωμένες καταγγελίες για διαφθορά. Όποτε προβάλλονται τέτοιοι ισχυρισμοί και εφόσον δεν εμπλέκονται ενωσιακοί πόροι(3), εναπόκειται στις αρμόδιες εθνικές αρχές να τους διερευνούν και, όπου είναι αναγκαίο, να προβαίνουν σε διασυνοριακή συνεργασία με τις αντίστοιχες αρχές άλλων κρατών μελών. Ο καθορισμός της έκτασης της οικονομικής ζημίας αποτελεί μέρος των εθνικών δραστηριοτήτων έρευνας.

(1)Το 2017, το 39% των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της υγείας και στον φαρμακευτικό τομέα ανέφεραν ότι η διαφθορά αποτελεί πρόβλημα κατά την άσκηση της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας (Έκτακτο Ευρωβαρόμετρο 457: Στάση των επιχειρήσεων απέναντι στη διαφθορά στην ΕΕ).(2)https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/20170928_study_on_healthcare_corruption_en.pdf(3)Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για την Καταπολέμηση της Απάτης (OLAF) είναι αρμόδια να διερευνά υποθέσεις εικαζόμενης αθέμιτης χρήσης ή ζημίας του προϋπολογισμού της ΕΕ.