Στη Βουλή το νομοσχέδιο για την τοπική αυτοδιοίκηση - Πρόγραμμα «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ I»

Κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών «Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης - Εμβάθυνση της Δημοκρατίας - Ενίσχυση της Συμμετοχής - Βελτίωση της οικονομικής και αναπτυξιακής λειτουργίας των ΟΤΑ [Πρόγραμμα «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ I»] - Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των ΦΟ.ΔΣ.Α - Ρυθμίσεις για την αποτελεσματικότερη, ταχύτερη και ενιαία άσκηση των αρμοδιοτήτων σχετικά με την απονομή ιθαγένειας και την πολιτογράφηση - Λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας ΥΠΕΣ».

Με τις διατάξεις του υπόψη σχεδίου νόμου: α) επανακαθορίζεται το θεσμικό πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης και β) ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ), την άσκηση των αρμοδιοτήτων σχετικά με την απονομή ιθαγένειας και την πολιτογράφηση, καθώς και λοιπά θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Εσωτερικών.

Ειδικότερα:

I. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Τροποποιούνται - συμπληρώνονται κατά βάσει διατάξεις του ν.3852/2010 (Πρόγραμμα «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ») σχετικά με τη μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της τοπικής αυτοδιοίκησης και συγκεκριμένα:

ΚΕΦΑΛΑΙΑ Α' - Γ'
1. Επεκτείνεται το πεδίο εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Χάρτη της Τοπικής Αυτονομίας και στους ο.τ.α. β' βαθμού. (άρθρο 1)
2. α. Εισάγεται η διάκριση των Δήμων της χώρας σε κατηγορίες με κριτήριο τον πληθυσμό τους, τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά τους, τα βασικά χαρακτηριστικά της οικονομικής δραστηριότητας εντός των ορίων τους, το βαθμό αστικοποίησής τους, την ένταξή τους ή μη σε ευρύτερα
πολεοδομικά συγκροτήματα μητροπολιτικού χαρακτήρα και τη θέση τους στη διοικητική διαίρεση της χώρας.
Ειδικότερα, προβλέπεται η κατηγοριοποίηση αυτών ως ακολούθως: i) Δήμοι Μητροπολιτικών Κέντρων, ii) Μεγάλοι Ηπειρωτικοί Δήμοι και Δήμοι Πρωτεύουσες Νομών, iii) Μεσαίοι Ηπειρωτικοί Δήμοι, iv) Μικροί Ηπειρωτικοί και Μικροί Ορεινοί Δήμοι, v) Μεγάλοι και Μεσαίοι Νησιωτικοί Δήμοι και vi) Μικροί Νησιωτικοί Δήμοι.
Παρέχεται η δυνατότητα διάκρισης περαιτέρω των ανωτέρω κατηγοριών σε υποκατηγορίες, προκειμένου να εξυπηρετήσουν ειδικότερες λειτουργικές, οικονομικές ή αναπτυξιακές ανάγκες των Δήμων, με υπουργική απόφαση.
β. Επανακαθορίζεται η έννοια των ορεινών Δήμων. (άρθρα 2 και 3)

3. α. Καταργείται η διάκριση, βάσει πληθυσμιακών κριτηρίων, των τοπικών διαμερισμάτων σε τοπικές και δημοτικές κοινότητες και ορίζεται ως μοναδικός ενιαίος θεσμός αποκέντρωσης η Κοινότητα.β. Εισάγεται η διάκριση των κοινοτήτων ανάλογα με το εάν ο μόνιμος πληθυσμός τους ξεπερνά ή όχι τους τριακόσιους (300) κατοίκους και ορίζονται τα όργανα διοίκησης αυτών. (άρθρα 4 και 5)

4. Επανέρχεται στα τέσσερα (4) έτη, από πέντε (5) που ισχύει, η διάρκεια της δημοτικής περιόδου, προβλέπεται δε η εγκατάσταση των αρχών που έχουν εκλεγεί να γίνεται την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από τη διεξαγωγή των εκλογών και η θητεία τους να λήγει την 31η Δεκεμβρίου του τετάρτου έτους.Για την πρώτη εφαρμογή των ανωτέρω, ο πρώτος γύρος της εκλογικής διαδικασίας θα διεξαχθεί την 13η Οκτωβρίου 2019 και η εγκατάσταση των νέων αρχών θα γίνει την 1η Ιανουαρίου 2020. Η τρέχουσα δημοτική περίοδος παρατείνεται κατά τέσσερις (4) μήνες, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2019 και η θητεία των δημοτικών αρχών λογίζεται πλήρης για όλες τις συνέπειες.
(άρθρο 6)

5. α. Προβλέπεται η εξαίρεση των ομογενών και των νομίμως διαμενόντων αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών, από το δικαίωμα να εκλέγουν τις δημοτικές και κοινοτικές αρχές.β. Ρυθμίζονται εκ νέου θέματα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος, τους εκλογικούς καταλόγους και τα προσόντα εκλογιμότητας για την ανάδειξη των δημοτικών αρχών.
γ. Επαναπροσδιορίζονται τα κωλύματα εκλογιμότητας, καθώς και τα ασυμβίβαστα για τις θέσεις των αιρετών δημοτικών και κοινοτικών οργάνων. (άρθρα 7-11)

6. Η ύπαρξη συνολικής οφειλής μεγαλύτερης των πεντακοσίων (500) ευρώ αποτελεί ασυμβίβαστο με την ιδιότητα του δημάρχου, δημοτικού συμβούλου, συμβούλου ή προέδρου κοινότητας. Αν η εξόφληση των οφειλών αυτών δεν γίνει μέσα στην οριζόμενη προθεσμία, εκτός από την περίπτωση διακανονισμού της οφειλής, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, οι ανωτέρω εκπίπτουν από το αξίωμά τους (σήμερα, η ύπαρξη οποιασδήποτε οφειλής αποτελεί ασυμβίβαστο για τις ανωτέρω ιδιότητες). (άρθρο 12)
7. Ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τους αντιπροσώπους της Δικαστικής Αρχής και τους εφόρους των αντιπροσώπων των Δημοτικών Εκλογών και μεταξύ άλλων, προβλέπεται ρητά ότι, η ημερήσια αποζημίωση, οι ημέρες για τις οποίες παρέχεται και τα οδοιπορικά έξοδα των αντιπροσώπων ορίζονται και καταβάλλονται σύμφωνα με τις σχετικές ρυθμίσεις για τις βουλευτικές εκλογές. (άρθρο 13)
8. Ρυθμίζονται εκ νέου θέματα σχετικά με τις υποψηφιότητες και την κατάρτιση συνδυασμών για την εκλογή του Δημάρχου και των δημοτικών συμβούλων, καθώς και με τις εκλογές κοινοτήτων άνω και έως τριακοσίων (300) κατοίκων. Μεταξύ άλλων: i) αυξάνεται στα διακόσια (200) ευρώ (από 100 που είναι σήμερα), το απαιτούμενο παράβολο υπέρ του Δημοσίου που πρέπει να καταβάλουν οι υποψήφιοι Δήμαρχοι, ii) θεσπίζεται παράβολο 10 ευρώ για τους υποψήφιους συμβούλους των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων και για τους υποψήφιους προέδρους των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό έως 300 κατοίκους. (άρθρα 14-17)
9. Ορίζεται ότι, αν σε μία κοινότητα ματαιωθεί η εκλογή συμβούλων, επειδή δεν έχει υποβληθεί δήλωση συνδυασμού υποψηφίων ή, σε κοινότητα έως και τριακοσίων (300) κατοίκων, δήλωση υποψηφιότητας μεμονωμένων υποψηφίων, ο δήμαρχος εκδίδει αμέσως πρόγραμμα για την επανάληψη της εκλογής. Αν και κατά τη νέα εκλογή δεν δηλωθεί συνδυασμός υποψηφίων ή μεμονωμένες υποψηφιότητες, η κοινότητα αυτή ενώνεται με π.δ/γμα, με όμορη αυτής κοινότητα του ίδιου δήμου. (άρθρο 18)
10. Επαναρυθμίζονται θέματα σχετικά με την ανακήρυξη - κοινοποίηση υποψηφιοτήτων από το πρωτοδικείο, την αντικατάσταση υποψηφίων που παραιτήθηκαν ή απεβίωσαν, τα δικαιώματα συνδυασμών και υποψηφίων, καθώς και το πρόγραμμα εκλογής. (άρθρα 19-22)
11.α. Ορίζεται ότι, τα ψηφοδέλτια των συνδυασμών υποψηφίων δημοτικών συμβούλων και τα ψηφοδέλτια των συνδυασμών υποψηφίων συμβούλων κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων εκτυπώνονται με μέριμνα του οικείου συνδυασμού, ενώ τα ψηφοδέλτια για τις εκλογές των κοινοτήτων έως και τριακοσίων (300) κατοίκων, καταρτίζονται και εκτυπώνονται με ευθύνη του οικείου δημάρχου και με πιστώσεις του δήμου.β. Επανακαθορίζονται θέματα σχετικά με το περιεχόμενο των ψηφοδελτίων για τις δημοτικές εκλογές και τις εκλογές των κοινοτήτων, τους σταυρούς προτίμησης για την εκλογή δημοτικών αρχών και τις προϋποθέσεις που επιφέρουν την ακυρότητα ενός ψηφοδελτίου. (άρθρα 23-27)

12. Ορίζεται ότι, το σύνολο των εδρών του δημοτικού συμβουλίου κατανέμεται στους συνδυασμούς που έλαβαν μέρος στις εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στον α' γύρο (απλή αναλογική) και προβλέπεται ότι, εάν μετά την κατανομή των εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, κατανέμονται ανά μία, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων του συνδυασμού. (άρθρο 28)
13. Ρυθμίζονται εκ νέου θέματα επανάληψης της ψηφοφορίας για την εκλογή δημοτικών αρχών, κατανομής των εδρών του δημοτικού συμβουλίου ανά εκλογική περιφέρεια, παραίτησης ή θανάτου υποψηφίου Δημάρχου σε περίπτωση επαναληπτικής ψηφοφορίας, κατανομής εδρών συμβούλων κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων, εκλογής προέδρου κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό κάτω των 300 κατοίκων, εκλογής τακτικών δημοτικών συμβούλων, τακτικών και αναπληρωματικών συμβούλων κοινότητας άνω των 300 κατοίκων, επικύρωσης της εκλογής από το πρωτοδικείο, παραίτησης αιρετών, αντικατάστασης και αναπλήρωσης μελών και εκλογής εξαιτίας διάλυσης συμβουλίων. (άρθρα 29-43)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ'
1. Ορίζεται ότι, οι αντιπεριφερειάρχες είναι κατ' ελάχιστο ίσοι σε αριθμό με τις περιφερειακές ενότητες και ο μέγιστος αριθμός τους μπορεί να προσαυξάνεται έως κατά έξι (6), με απόφαση του περιφερειάρχη. Ειδικά στις περιφέρειες Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Θεσσαλίας και Ιονίων Νήσων ο ελάχιστος αριθμός των αντιπεριφερειαρχών είναι ίσος με τον αριθμό των νομών της οικείας περιφέρειας. (άρθρο 45)
2. Ορίζεται επίσης, τετραετής η διάρκεια της περιφερειακής περιόδου και προβλέπεται ότι, η εκλογή στο αξίωμα του Περιφερειάρχη και των περιφερειακών συμβούλων γίνεται τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου κάθε τέταρτου έτους, ενώ η εγκατάσταση αυτών την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από τη διεξαγωγή των εκλογών και η λήξη της θητείας τους την 31η Δεκεμβρίου του τέταρτου έτους. (Σήμερα οι περιφερειακές εκλογές γίνονται κάθε πέντε (5) χρόνια, ταυτόχρονα με τις δημοτικές εκλογές).Για την πρώτη εφαρμογή των ανωτέρω, ο πρώτος γύρος της εκλογικής διαδικασίας θα διεξαχθεί την 13η Οκτωβρίου 2019 και η εγκατάσταση των νέων αρχών θα γίνει την 1η Ιανουαρίου 2020. Η τρέχουσα περιφερειακή περίοδος παρατείνεται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2019 και η θητεία των περιφερειακών αρχών λογίζεται πλήρης για όλες τις συνέπειες. (άρθρο 46)

3. α. Επαναπροσδιορίζονται οι προϋποθέσεις για το δικαίωμα εκλογής των περιφερειακών αρχών, το οποίο επεκτείνεται και στους πολίτες των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους των δήμων αυτών. β. Οι εκλογικοί κατάλογοι που ισχύουν για τις βουλευτικές εκλογές ισχύουν και για τις εκλογές των περιφερειακών αρχών. Ισχύουν επίσης, οι ειδικοί εκλογικοί κατάλογοι των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατ' αναλογία προς τις διατάξεις του π.δ. 133/1997. (άρθρα 48 και 49)

4. α. Επαναπροσδιορίζονται τα κωλύματα εκλογιμότητας και τα ασυμβίβαστα για τις θέσεις αιρετών οργάνων των Περιφερειών, όπου, μεταξύ άλλων, προστίθενται στους μη δυνάμενους να εκλεγούν και τα μέλη των Ανεξάρτητων Αρχών.β. Ρυθμίζονται εκ νέου θέματα σχετικά με τις υποψηφιότητες και την κατάρτιση συνδυασμών για τις περιφερειακές εκλογές και μεταξύ άλλων: i) αυξάνεται στα 200 ευρώ (από 150 που είναι σήμερα) το απαιτούμενο παράβολο υπέρ του Δημοσίου που πρέπει να καταβάλουν οι υποψήφιοι Περιφερειάρχες, ii) μειώνεται στα 50 ευρώ (από 150 που είναι σήμερα) το απαιτούμενο παράβολο που πρέπει να καταβάλουν οι υποψήφιοι περιφερειακοί σύμβουλοι. (άρθρα 50 - 52)

5. α. Επανακαθορίζονται θέματα σχετικά με το περιεχόμενο των ψηφοδελτίων στις περιφερειακές εκλογές, τους σταυρούς προτίμησης για την εκλογή περιφερειακών αρχών και τις προϋποθέσεις που επιφέρουν την ακυρότητα ενός ψηφοδελτίου.β. Ορίζεται ότι, το σύνολο των εδρών του περιφερειακού συμβουλίου κατανέμεται στους συνδυασμούς που μετείχαν στις εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν (απλή αναλογική).
(άρθρα 53 - 56)

6. Ρυθμίζονται εκ νέου θέματα σχετικά με την επανάληψη της ψηφοφορίας, την διαδικασία κατανομής των εδρών των περιφερειακών συμβουλίων, ανά εκλογική περιφέρεια, την παραίτηση αιρετών κ.λπ.(άρθρα 57 - 66)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε'
1. Προβλέπεται ότι αντιδήμαρχοι μπορούν πλέον να οριστούν δημοτικοί σύμβουλοι όχι μόνο της πλειοψηφίας, αλλά από όλες τις δημοτικές παρατάξεις.Επανακαθορίζεται ο αριθμός των αντιδημάρχων με κριτήριο τον πληθυσμό του Δήμου, καθώς και αυτός των Δήμων που προήλθαν από συνένωση, ανάλογα με τον αριθμό των δημοτικών ενοτήτων.
Παρέχεται επίσης η δυνατότητα ορισμού ενός επιπλέον αντιδημάρχου στους μικρούς νησιωτικούς Δήμους.
Ορίζεται ότι, η θητεία των αντιδημάρχων δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 2 ετών (αντί δυόμισι κατ' ελάχιστον, που ισχύει σήμερα). (άρθρο 68)

2. Επανακαθορίζονται θέματα σχετικά με τη διαδικασία εκλογής νέου Δημάρχου, στην περίπτωση που η θέση μείνει κενή, την υποχρεωτική συμμετοχή του προέδρου κοινότητας ή προέδρου συμβουλίου κοινότητας στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου, την εκλογή προεδρείου δημοτικού συμβουλίου και τις αρμοδιότητες αυτού, τη λειτουργία των δημοτικών παρατάξεων, τη σύγκληση του δημοτικού συμβουλίου και τις επιτροπές αυτού κ.λπ. (άρθρα 69 - 75)
3. α. Επανακαθορίζεται η σύνθεση και η διαδικασία εκλογής των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, η θητεία των οποίων είναι πλέον διετής, καθώς και του τρόπου λειτουργίας των εν λόγω επιτροπών.β. Καθορίζονται οι προϋποθέσεις συγκρότησης των Δημοτικών Επιτροπών Διαβούλευσης σε Δήμους με πληθυσμό μεγαλύτερο από πέντε χιλιάδες (5.000) κατοίκους (αντί των 10.000 που ισχύει σήμερα), με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου που λαμβάνεται εφεξής, χωρίς να απαιτείται η πλειοψηφία των 2/3 των μελών του. (άρθρα 76 - 78)

4. Επαναπροσδιορίζονται οι αρμοδιότητες των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται ζητήματα ενίσχυσης της ένταξης των προσφύγων στις τοπικές κοινωνίες.Ρυθμίζονται Θέματα εκπροσώπησης των μεταναστών και των προσφύγων στα εν λόγω Συμβούλια.
Θεσπίζεται η υποχρεωτική υποβολή ετήσιας έκθεσης από το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων προς το Δημοτικό Συμβούλιο με την καταγραφή των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες και οι πρόσφυγες που διαμένουν στο Δήμο. (άρθρο 79)

5. Επαναρυθμίζονται θέματα σχετικά με την διοίκηση κοινοτήτων. Ειδικότερα:α. Προσδιορίζεται η διαδικασία εκλογής του προέδρου συμβουλίου κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων και του προέδρου συμβουλίου κοινότητας έως και 300 κατοίκων, καθώς και οι αρμοδιότητες αυτών και των συμβουλίων κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων.
β. Ορίζεται ότι, οι αποφάσεις των οργάνων διοίκησης των κοινοτήτων, εκτός από τις γνωμοδοτικές, είναι εκτελεστές από τη δημοσίευσή τους και ότι, οι εκτελεστές αποφάσεις των οργάνων διοίκησης των κοινοτήτων προσβάλλονται με ειδική διοικητική προσφυγή, ενώπιον του Επόπτη ο.τ.α..
γ. Παρέχεται η δυνατότητα στους Δημάρχους και τα δημοτικά συμβούλια να μεταβιβάζουν αρμοδιότητές τους στους προέδρους ή στα συμβούλια των κοινοτήτων, με τις οριζόμενες εξαιρέσεις.
δ. Προβλέπεται ότι, σε κοινότητες άνω των 2000 κατοίκων, οι συνελεύσεις των κατοίκων μπορούν να γίνονται και ανά συνοικία, ενορία ή άλλη πρόσφορη υποδιαίρεση.
ε. Επανακαθορίζεται η διαδικασία υλοποίησης αποφάσεων προέδρου ή συμβουλίου κοινότητας.
στ. Επαναπροσδιορίζονται οι προϋποθέσεις σύγκλησης του συμβουλίου της κοινότητας (κατόπιν αιτήματος από το ένα τρίτο (1/3) τουλάχιστον των μελών του, τουλάχιστον 100 κάτοικοι).
ζ. Όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων του συμβουλίου της κοινότητας προβλέπεται ότι, αν κάποιο μέλος του συμβουλίου αρνηθεί ψήφο ή δώσει λευκή ψήφο, λογίζεται ως παρόν κατά τη συνεδρίαση, μόνο για το σχηματισμό της απαρτίας. (άρθρα 80 - 90)

6. Ρυθμίζονται θέματα συγκρότησης διοικήσεων νομικών προσώπων των Δήμων. Ειδικότερα:α. Προβλέπεται ότι, τα μέλη των Δ.Σ. των νομικών προσώπων των Δήμων, από την επόμενη δημοτική περίοδο, θα ορίζονται με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.
β. Επανακαθορίζεται η συγκρότηση των Δ.Σ. των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), στις οποίες πρόεδρος προβλέπεται να είναι ο Δήμαρχος ή ο οριζόμενος από αυτόν δημοτικός σύμβουλος. (άρθρο 91)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ'
1. Ρυθμίζονται θέματα σχετικά με το σύστημα διακυβέρνησης Περιφερειών.

Ειδικότερα:α. Προβλέπεται ίσος αριθμός χωρικών αντιπεριφερειαρχών με τις περιφερειακές ενότητες της οικείας περιφέρειας, με εξαίρεση τις περιφέρειες Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Θεσσαλίας και Ιονίων Νήσων, όπου οι χωρικοί αντιπεριφερειάρχες είναι ίσοι σε αριθμό με τους νομούς της οικείας περιφέρειας. Οι θέσεις των χωρικών αντιπεριφερειαρχών καλύπτονται υποχρεωτικά, με ορισμό από τον περιφερειάρχη, μεταξύ των περιφερειακών συμβούλων που εκλέγονται στην οικεία περιφερειακή ενότητα,
β. Οι θεματικοί αντιπεριφερειάρχες μπορούν να είναι έως και έξι (6) σε κάθε περιφέρεια και ορίζονται δυνητικά από τον περιφερειάρχη, μεταξύ όλων των περιφερειακών συμβούλων. (άρθρο 93)

2. α. Καταργείται η διάταξη σύμφωνα με την οποία, σε περίπτωση που ο αιρετός αντιπεριφερειάρχης παραιτηθεί, εκπέσει, αποβιώσει ή ακυρωθεί η εκλογή του, τη θέση του καταλαμβάνει περιφερειακός σύμβουλος της πλειοψηφίας που έχει εκλεγεί στην ίδια περιφερειακή ενότητα.β. Επαναρυθμίζονται θέματα σχετικά με την εκλογή νέου Περιφερειάρχη, σε περίπτωση κένωσης της θέσης, καθώς και με τη συγκρότηση των επιτροπών περιφερειακού συμβουλίου. (άρθρα 94 - 96)

3. α. Παρέχεται στον πρόεδρο του περιφερειακού συμβουλίου η δυνατότητα συγκρότησης γνωμοδοτικών επιτροπών για την επεξεργασία και εισήγηση στο περιφερειακό συμβούλιο θεμάτων αρμοδιότητας της Περιφέρειας, με τη συμμετοχή και ιδιωτών εμπειρογνωμόνων στα θέματα της επιτροπής, καθώς και εκπροσώπων των κοινωνικών φορέων της περιοχής.β. Με απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου είναι δυνατή η καταβολή εξόδων κίνησης και ημερήσιας αποζημίωσης, σύμφωνα με την κείμενη σχετική νομοθεσία, σε ιδιώτες μέλη επιτροπών, που συγκροτούνται, για μετακινήσεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, οι οποίες γίνονται για εκτέλεση υπηρεσίας, σχετικής με το έργο τους.
γ. Ρυθμίζονται εκ νέου ζητήματα σχετικά με τη συγκρότηση - εκλογή προεδρείου περιφερειακού συμβουλίου, τη σύγκληση και τη λειτουργία αυτού και την παραίτηση των μελών του. (άρθρα 97 - 101)

4. Επανακαθορίζονται θέματα σχετικά με: i) την εκλογή των μελών και τη λειτουργία της Οικονομικής Επιτροπής, ii) τη σύνθεση, τα καθήκοντα και τη λειτουργία της Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης και iii) τη συγκρότηση της διοίκησης των νομικών προσώπων των Περιφερειών. (άρθρα 102 -106)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ'

Επανακαθορίζεται το πλαίσιο εποπτείας επί των ο.τ.α. (γενικές αρχές, όργανα, διαδικασίες) και, σε σχέση με τα ήδη ισχύοντα, προβλέπονται τα εξής:

1. Τίθεται εκ νέου η έκταση και το περιεχόμενο της κρατικής εποπτείας επί των ο.τ.α. και ορίζεται ρητά ότι: α) το Υπουργείο Εσωτερικών διασφαλίζει, μέσω της έκδοσης εγκυκλίων οδηγιών, την ορθή εφαρμογή της θεσμικής νομοθεσίας των ο.τ.α., β) αρμόδιος ως προς το περιεχόμενο και τον τρόπο άσκησης επιμέρους αρμοδιοτήτων, καθώς και για την ερμηνεία και εφαρμογή του εκάστοτε ειδικού θεσμικού πλαισίου, είναι ο κατά περίπτωση καθ' ύλη αρμόδιος δημόσιος φορέας, ο οποίος δεν αποξενώνεται από τη συγκεκριμένη αρμοδιότητά του, λόγω της άσκησης αυτής από τους ο.τ.α. (άρθρο 108)
2. Επανακαθορίζονται τα όργανα εποπτείας ο.τ.α και συγκεκριμένα:α. Μεταβάλλεται η οργάνωση και λειτουργία της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. (Α.Υ.Ε. Ο.Τ.Α.), η οποία κατά τα ισχύοντα (άρθρο 215 του ν.3852/2010, έχει συσταθεί στην έδρα κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης [συνολικά (7) επτά] και έχει ενταχθεί στην οργανωτική δομή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. (Η διάρθρωση και η στελέχωση της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α διέπεται από τις διατάξεις του ν.3 852/2010 και του π.δ. 134/2010, στην πράξη όμως οι εν λόγω Υπηρεσίες δεν λειτούργησαν διότι δεν έχουν εκδοθεί οι προβλεπόμενες στην παρ. 4 του άρθρου 238 του ν. 3852/2010 υπουργικές αποφάσεις για τη διαπίστωση της έναρξης λειτουργίας τους. Οι συγκεκριμένες αρμοδιότητες ασκούνται κατά βάση με ανάθεση καθηκόντων). Οι κυριότερες μεταβολές εντοπίζονται στα ακόλουθα:
Συνιστώνται επτά (7) Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας Ο.Τ.Α., ως αποκεντρωμένες υπηρεσίες του Υπουργείου Εσωτερικών και καθορίζονται οι αρμοδιότητές τους.
Συνιστάται θέση προϊσταμένου Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α., της κατηγορίας ειδικών θέσεων πρώτου βαθμού, που φέρει τον τίτλο «Επόπτης ΟΤΑ»και έχει τετραετή θητεία (κατά τα ισχύοντα, προβλέπεται θέση Ελεγκτή Νομιμότητας, αντίστοιχη με θέση προϊσταμένου Γενικής Διεύθυνσης και πενταετή θητεία). Καθορίζονται τα απαιτούμενα προσόντα για τη θέση και η διαδικασία επιλογής των υποψηφίων.
Για τη στελέχωση των ανωτέρω Υπηρεσιών, προβλέπεται η έκδοση π.δ/τος (Οργανισμού), με το οποίο συνιστώνται οργανικές θέσεις προσωπικού διαφόρων κατηγοριών και θέσεις δικηγόρων με σχέση έμμισθης εντολής, [έως δέκα (10) για την Αυτοτελή Υπηρεσία Εποπτείας Ο.Τ.Α. Αττικής και έως πέντε (5) για τις υπόλοιπες Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας Ο.Τ.Α.].
Η Αυτοτελής Υπηρεσία Εποπτείας Ο.Τ.Α. μπορεί να στελεχώνεται και με απόσπαση ή μετάταξη προσωπικού από φορείς του δημόσιου τομέα, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.
Η βασική οργανωτική διάρθρωση της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. περιλαμβάνει τον Επόπτη Ο.Τ.Α., μια (1) Διεύθυνση, δύο (2) Τμήματα και ένα (1) Γραφείο, με τις μνημονευόμενες αρμοδιότητες, ενώ η ειδικότερη διάρθρωση αυτής καθορίζεται με τον Οργανισμό της.
β. Συνιστάται στο Υπουργείο Εσωτερικών, Διεύθυνση Διοικητικής και Οικονομικής Υποστήριξης των Α.Υ.Ε. Ο.Τ.Α., η οποία απαρτίζεται από τέσσερα (4) Τμήματα και έχει ως σκοπό την διοικητική, τεχνική και οικονομική υποστήριξη των Αυτοτελών Υπηρεσιών Εποπτείας Ο.Τ.Α.
Για τη στελέχωση της εν λόγω Διεύθυνσης, συνιστώνται στο Υπουργείο Εσωτερικών (Τομέας Εσωτερικών) τριάντα τέσσερις (34) οργανικές θέσεις προσωπικού (ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ κατηγορίας), οι οποίες καλύπτονται με απόσπαση, μετάταξη ή πρόσληψη, κατ' εξαίρεση κάθε άλλης διάταξης, με υπουργική απόφαση και είναι υποχρεωτική για τους φορείς προέλευσης.
γ. Οι πιστώσεις για την κάλυψη των αναγκών στελέχωσης και της εν γένει λειτουργίας των Α.Υ.Ε. Ο.Τ.Α. και της προαναφερόμενης Διεύθυνσης, εγγράφονται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εσωτερικών σε ειδικό κωδικό και διατίθενται αποκλειστικά για τις ανάγκες των υπηρεσιών και μονάδων των ως άνω υπηρεσιών.
δ. Επανακαθορίζεται το πλαίσιο πειθαρχικής ευθύνης και ελέγχου του Επόπτη Ο.Τ.Α. και του προσωπικού των Α.Υ.Ε. Ο.Τ.Α. Στον Επόπτη Ο.Τ.Α. επιβάλλονται ως ποινή κατά περίπτωση, έγγραφη επίπληξη, πρόστιμο έως τις αποδοχές τριών (3) μηνών, οριστική παύση.
ε. Συστήνεται στο Υπουργείο Εσωτερικών Συμβούλιο Εποπτών Ο.Τ.Α., (σε αντικατάσταση του Συμβουλίου Ελεγκτών Νομιμότητας), το οποίο αποτελείται από τους επτά (7) Επόπτες Ο.Τ.Α. και έχει γνωμοδοτικό χαρακτήρα.
στ. Στο Υπουργείο Εσωτερικών συγκροτείται, με υπουργική απόφαση, Επιτροπή Συντονισμού και Ελέγχου Εποπτείας Ο.Τ.Α., η οποία αποτελείται από έντεκα (11) μέλη (ο Υπουργός Εσωτερικών, ως πρόεδρος, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Εποπτών Ο.Τ.Α., ένας Αντιπρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο Γενικός Επίτροπος της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, ο Συνήγορος του Πολίτη, ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, κ.λπ.) και έχει ως αποστολή τον περιοδικό έλεγχο του επιπέδου συμμόρφωσης των Ο.Τ.Α., την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του μηχανισμού εποπτείας, την αμοιβαία ενημέρωση όλων των διοικητικών και δικαστικών φορέων για τα θέματα αρμοδιότητας τους που αφορούν την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την εν γένει παρακολούθηση και τη μέριμνα για τη διαρκή αναβάθμιση της αποτελεσματικότητα της κρατικής εποπτείας επί των Ο.Τ.Α. (άρθρα 109-115)

3. Επανακαθορίζεται το πλαίσιο ελέγχου νομιμότητας των πράξεων των ο.τ.α. (υποχρεωτικός έλεγχος νομιμότητας, αυτεπάγγελτος έλεγχος νομιμότητας, διοικητική προσφυγή, αναστολή εκτέλεσης, επιτόπιοι έλεγχοι, υποχρέωση συμμόρφωσης στις αποφάσεις του Επόπτη Ο.Τ.Α. κ.λπ.). (άρθρα 116-123)

4. Όσον αφορά στην πειθαρχική ευθύνη και έλεγχο των προσώπων των ο.τ.α., πέραν των όσων ήδη ισχύουν, ορίζονται επιπλέον τα εξής :α. Η προβλεπόμενη τριμελής επιτροπή για την εξέταση ύπαρξης αστικής ευθύνης των αιρετών των περιφερειών και των Δήμων, των μελών συλλογικών οργάνων που διοικούν τα νομικά πρόσωπα των ο.τ.α κ.λπ., συγκροτείται με υπουργική απόφαση, μπορεί δε επιλαμβάνεται και κατόπιν αιτήματος του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. Κατά των αποφάσεων της επιτροπής ασκείται προσφυγή ενώπιον των αρμοδίων δικαστηρίων και από τον Επόπτη Ο.Τ.Α.
β. Ως αρμόδιο πειθαρχικό όργανο για τα προαναφερόμενα πρόσωπα ορίζεται ο Επόπτης Ο.Τ.Α., ενώ επανακαθορίζεται η συγκρότηση του αρμόδιου πειθαρχικού συμβουλίου. (άρθρα 124 - 130)

5. Εισάγονται μεταβατικής ισχύος διατάξεις, για τη ρύθμιση των θεμάτων άσκησης εποπτείας των ο.τ.α, μέχρι την έναρξη λειτουργίας των Αυτοτελών Υπηρεσιών Εποπτείας Ο.Τ.Α., η οποία διαπιστώνεται με υπουργική απόφαση. Μεταξύ άλλων, ορίζεται ότι:α. Ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων ασκείται από τον Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και τις Ειδικές Επιτροπές του άρθρου 152 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και τις Επιτροπές Ελέγχου των Πράξεων του άρθρου 68 του Κώδικα Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (π.δ. 30/1996), κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.
β. Το προσωπικό που υπηρετεί σε κάθε Αποκεντρωμένη Διοίκηση και που, στα υπηρεσιακά του καθήκοντα, περιλαμβάνονταν, κατά την 1-1-2018, ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων των ο.τ.α. και τα θέματα της πειθαρχικής ευθύνης των αιρετών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μετατάσσεται αυτοδίκαια σε συνιστώμενες προσωποπαγείς θέσεις στις οικείες Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας Ο.Τ.Α. και στα αντίστοιχα Γραφεία αυτών, ακόμα και αν δεν διαθέτει τα προβλεπόμενα προσόντα.
Στο μετατασσόμενο προσωπικό περιλαμβάνεται και το 50% τουλάχιστον των υπαλλήλων που, κατά την ίδια ημερομηνία, ασκούσαν, παράλληλα με τα καθήκοντα της οργανικής τους θέσης και καθήκοντα ελέγχου νομιμότητας των πράξεων των ο.τ.α. Με κ.υ.α., ρυθμίζονται όλα τα θέματα εφαρμογής των προαναφερόμενων ρυθμίσεων. (άρθρα 131 - 132)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η'
Προβλέπεται ο θεσμός του δημοτικού και του περιφερειακού δημοψηφίσματος. [Κατά τα ισχύοντα (άρθρο 216 του ν.3463/2006), προβλέπεται η διενέργεια τοπικού δημοψηφίσματος μόνο σε Δήμους και Κοινότητες].

Συγκεκριμένα, ορίζονται τα ακόλουθα:
1.α. Προσδιορίζεται το αντικείμενο του δημοτικού και περιφερειακού δημοψηφίσματος, η διεξαγωγή του οποίου διενεργείται είτε μετά από απόφαση του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου είτε μετά από αίτηση των εγγεγραμμένων εκλογέων του οικείου ο.τ.α. α' ή β' βαθμού, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.β. Μνημονεύονται οι περιορισμοί στη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και επανακαθορίζεται η διαδικασία διεξαγωγής αυτού.
Με την απόφαση προκήρυξης του δημοψηφίσματος προσδιορίζονται, μεταξύ άλλων, το ερώτημα που θα τεθεί σε ψηφοφορία και οι εναλλακτικές απαντήσεις που θα τεθούν υπόψη των εκλογέων, καθώς και το ύψος της προκαλούμενης δαπάνης, η οποία βαρύνει το δήμο ή την περιφέρεια που προκηρύσσει το δημοψήφισμα.
γ. Ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τη διαδικασία υποχρεωτικού ελέγχου νομιμότητας, από τον Επόπτη Ο.Τ.Α., της οικείας απόφασης περί διενέργειας δημοψηφίσματος, σύμφωνα με τα οριζόμενα.
δ. Καθορίζεται η διαδικασία ψηφοφορίας και ορίζονται οι φορείς που μπορούν να συμμετάσχουν στο δημόσιο διάλογο (πολιτικά κόμματα, τοπικές και περιφερειακές ενώσεις προσώπων και επιστημονικές ενώσεις, συνδικαλιστικές οργανώσεις κ.λπ.).
Οι ανωτέρω φορείς έχουν τη δυνατότητα συγκρότησης Επιτροπών Πρωτοβουλίας για την υποστήριξη και προβολή κάποιας από τις εναλλακτικές απαντήσεις στο ερώτημα του δημοψηφίσματος.
Παρέχεται η δυνατότητα συγκρότησης, από το δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο, ειδικής επιτροπής, για την οργάνωση και προαγωγή του δημοσίου διαλόγου, κατά τα ειδικότερα προβλεπόμενα. (άρθρα 133 - 139)

2.α. Διευκρινίζεται το διάστημα της προεκλογικής περιόδου και ορίζεται ότι, τα έσοδα και οι δαπάνες όσων μετέχουν στο δημόσιο διάλογο, θεωρούνται εκλογικές. β. Προβλέπεται ρητά ότι, στους συμμετέχοντες στο δημοψήφισμα δεν διατίθεται κρατική χρηματοδότηση, απαριθμούνται δε οι φορείς, οι οποίοι απαγορεύεται να προβαίνουν σε χρηματοδότηση και κάθε άλλου είδους παροχές ή διευκολύνσεις προς τους συμμετέχοντες στο δημοψήφισμα (φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν την ελληνική ιθαγένεια, φυσικά ή νομικά πρόσωπα που είναι ιδιοκτήτες ή εκδότες ημερήσιων ή περιοδικών εντύπων πανελλήνιας ή τοπικής κυκλοφορίας ή ιδιοκτήτες ραδιοφωνικών ή τηλεοπτικών σταθμών κ.λπ.).
Επιβάλλεται πρόστιμο: i) ύψους έως δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ, σε όποιον από τους συμμετέχοντες στις Επιτροπές Πρωτοβουλίας ή στη διενέργεια δημοψηφίσματος λαμβάνει χρηματοδότηση κατά παράβαση της ανωτέρω ρύθμισης, ii) τουλάχιστον πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ και φυλάκιση έως δύο έτη, σε όποιον χρηματοδοτεί τους εν λόγω συμμετέχοντες στις Επιτροπές Πρωτοβουλίας ή στη διενέργεια δημοψηφίσματος, κατά παράβαση της ανωτέρω ρύθμισης.
Ορίζεται ότι, η χρηματοδότηση από το ίδιο φυσικό πρόσωπο δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το ποσό των εκατό (100) ευρώ.
Επιβάλλεται, επίσης, πρόστιμο: i) ίσο με το εκατονταπλάσιο της υπέρβασης, σε όποιον από τους συμμετέχοντες στις Επιτροπές Πρωτοβουλίας ή στη διενέργεια δημοψηφίσματος λαμβάνει χρηματοδότηση, από το ίδιο φυσικό πρόσωπο, μεγαλύτερη από το ποσό των εκατό (100) ευρώ, ii) τουλάχιστον χιλίων (1.000) ευρώ και φυλάκιση έως ένα έτος, σε όποιον χρηματοδοτεί τους εν λόγω συμμετέχοντες στις Επιτροπές Πρωτοβουλίας ή στη διενέργεια δημοψηφίσματος, με ποσό μεγαλύτερο των εκατό (100) ευρώ, κατά παράβαση της ανωτέρω ρύθμισης.
Θεσπίζεται κοινό όριο δαπανών, το οποίο για κάθε Επιτροπή Πρωτοβουλίας, πολιτικό κόμμα, δημοτική ή περιφερειακή παράταξη ή άλλο φορέα είναι ίσο με ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) του ορίου δαπανών που ίσχυσε κατά τις τελευταίες πριν τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος δημοτικές ή περιφερειακές εκλογές.
Σε περίπτωση υπέρβασης του εν λόγω ορίου δαπανών, επιβάλλεται πρόστιμο, ίσο με το πενταπλάσιο του ποσού της υπέρβασης.
Τα ως άνω αναφερόμενα πρόστιμα επιβάλλονται με απόφαση της προβλεπόμενης Επιτροπής Ελέγχου Δαπανών και Εκλογικών Παραβάσεων. (άρθρο 140)

3.α. Ρυθμίζεται η διαδικασία οικονομικής διαχείρισης και διαφάνειας των εκλογικών δαπανών και εφαρμόζονται οι ισχύουσες για τις βουλευτικές εκλογές απαγορεύσεις (άρθρα 46 και 49 του π.δ/τος 26/2012).β. Συγκροτείται η Επιτροπή Ελέγχου Δαπανών και Εκλογικών Παραβάσεων (άρθρο 12 του ν.3870/2010) για τον έλεγχο των δαπανών και των εκλογικών παραβάσεων των συμμετεχόντων.
Εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας (άρθρο 13 του ν.3870/2010) ως προς την επιβολή των κυρώσεων από την Επιτροπή.
γ. Το κατά τόπον αρμόδιο Πρωτοδικείο του οικείου ο.τ.α. είναι αρμόδιο για τον ορισμό των αντιπροσώπων και των εφόρων της δικαστικής αρχής και των εφορευτικών επιτροπών, τα καθήκοντα και τις εξουσίες αυτών και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
Προβλέπεται ότι, η αμοιβή των ανωτέρω αντιπροσώπων και των εφόρων της δικαστικής αρχής καταβάλλεται από τον προϋπολογισμό του οικείου ο.τ.α., με απόφαση δε του δημάρχου ή του περιφερειάρχη, καθορίζεται το ποσό της εν λόγω αμοιβής, ο τρόπος και ο χρόνος καταβολής αυτής και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
δ. Διευκρινίζεται ότι, το δημοψήφισμα διεξάγεται στα ίδια εκλογικά τμήματα όπου διεξήχθησαν οι τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές στον οικείο ο.τ.α. και ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες κατασκευής των ψηφοδελτίων και των φακέλων, με φροντίδα του οικείου δήμου ή περιφέρειας.
ε. Καθορίζονται ο τρόπος ψηφοφορίας, η διαλογή των ψήφων και η διαδικασία εξαγωγής των αποτελεσμάτων της ψηφοφορίας.
στ. Ρυθμίζεται η διαδικασία ελέγχου του κύρους του δημοψηφίσματος και του αποτελέσματος της ψηφοφορίας και μεταξύ άλλων, προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης ένστασης, με δικόγραφο, κατά την ειδικότερα προβλεπόμενη διαδικασία.
ζ. Περιλαμβάνονται μεταβατικής ισχύος διατάξεις και καταργούνται οι διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας σχετικά με: i) τη διενέργεια τοπικού δημοψηφίσματος (άρθρο 216 του ν.3463/2006) και ii) τη διαδικασία υποχρεωτικού ελέγχου νομιμότητας από την Αυτοτελή Υπηρεσία Εποπτείας Ο.Τ.Α., αναφορικά με τη διενέργεια του τοπικού δημοψηφίσματος (άρθρο 225 του ν.3 852/2010).
Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις ισχύουν από την επόμενη αυτοδιοικητική περίοδο. (άρθρα 141 - 151)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ'
Εισάγεται ο θεσμός της δημοτικής και περιφερειακής διαμεσολάβησης. [Σήμερα, προβλέπεται ο Συμπαραστάτης του δημότη και της επιχείρησης και ο Περιφερειακός Συμπαραστάτης του πολίτη και της επιχείρησης (άρθρα 77 και 179 του ν.3852/2010, αντίστοιχα)].

Συγκεκριμένα προβλέπονται τα ακόλουθα:
1.α. Ορίζεται το αντικείμενο της δημοτικής και περιφερειακής διαμεσολάβησης (καταπολέμηση φαινομένων κακοδιοίκησης στους ο.τ.α. και στα νομικά πρόσωπα αυτών, βελτίωση της σχέσης των πολιτών με τις δημοτικές και περιφερειακές αρχές κ.λπ.).
β. Μνημονεύονται τα όργανα της δημοτικής και περιφερειακής διαμεσολάβησης και συγκεκριμένα:
Όργανα της δημοτικής διαμεσολάβησης ορίζονται οι πενήντα οκτώ (58) Δημοτικοί Διαμεσολαβητές, εκ των οποίων οι πενήντα (50) έχουν αρμοδιότητα στους ο.τ.α. α' βαθμού και τα νομικά πρόσωπα αυτών κάθε νομού, πλην Αττικής και οι υπόλοιποι οκτώ (8) έχουν αρμοδιότητα στους ο.τ.α. α' βαθμού και τα νομικά πρόσωπα αυτών κάθε Περιφερειακής Ενότητας της Περιφέρειας Αττικής.
Όργανα της περιφερειακής διαμεσολάβησης ορίζονται οι δεκατρείς (13) Περιφερειακοί Διαμεσολαβητές και η τοπική αρμοδιότητα του καθενός εκτείνεται στην οικεία Περιφέρεια και στα νομικά της πρόσωπα.
γ. Αναφέρονται οι γενικές αρχές που διέπουν τη δημοτική και περιφερειακή διαμεσολάβηση και προβλέπεται ότι, οι Διαμεσολαβητές διαθέτουν πλήρη λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία έναντι των δημοτικών, περιφερειακών και κρατικών αρχών. (άρθρα 152 - 154)

2. α. Καθορίζονται τα προσόντα του Δημοτικού και Περιφερειακού Διαμεσολαβητή.Επιτρέπεται η επιλογή δημοσίου υπαλλήλου στην εν λόγω θέση, οπότε και αναστέλλονται τα καθήκοντα αυτού για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία του ως Διαμεσολαβητή.
Ορίζεται ότι, ο χρόνος που διανύεται στην εν λόγω θέση θεωρείται χρόνος πραγματικής υπηρεσίας σε θέση προϊσταμένου Διεύθυνσης ως προς όλες τις υπηρεσιακές, μισθολογικές και ασφαλιστικές συνέπειες.
β. Επαναπροσδιορίζονται τα κωλύματα και τα ασυμβίβαστα των Διαμεσολαβητών και αποτυπώνεται το πεδίο ευθύνης αυτών.
γ. Προσδιορίζεται το ποσό της αντιμισθίας που λαμβάνει ο Διαμεσολαβητής και συγκεκριμένα:
Ο Δημοτικός Διαμεσολαβητής λαμβάνει αντιμισθία ίση με: i) ποσοστό 80% επί των συνολικών αποδοχών των προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων, όταν έχει αρμοδιότητα είτε σε νομό με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων είτε σε μία από τις Περιφερειακές Ενότητες του νομού Αττικής και ii) ποσοστό 60% επί των συνολικών αποδοχών των προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων, όταν έχει αρμοδιότητα σε νομό με πληθυσμό κάτω των 100.000 κατοίκων.
Ο Περιφερειακός Διαμεσολαβητής λαμβάνει αντιμισθία ίση με ποσοστό 80% επί των συνολικών αποδοχών των προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων.
Προβλέπεται ότι, σε περίπτωση που δημόσιος υπάλληλος καταλαμβάνει τη θέση του Διαμεσολαβητή, επιλέγει είτε την αντιμισθία του Διαμεσολαβητή είτε τις αποδοχές της οργανικής του θέσης, οι οποίες καταβάλλονται από τον οικείο ο.τ.α. α' ή β' βαθμού. (Κατά τα ισχύοντα, ο Συμπαραστάτης του δημότη και της επιχείρησης καθώς και ο Περιφερειακός Συμπαραστάτης του πολίτη και της επιχείρησης λαμβάνουν αντιμισθία που είναι ίση με την αντιμισθία του προέδρου του δημοτικού και του περιφερειακού συμβουλίου, αντίστοιχα). (άρθρα 155 - 158)

3. α. Ορίζεται 5ετής η θητεία του Δημοτικού και του Περιφερειακού Διαμεσολαβητή, με δυνατότητα ανανέωσης για μία ακόμα φορά, κατά τα ειδικότερα προβλεπόμενα.β. Καθορίζεται η διαδικασία επιλογής του Δημοτικού και του Περιφερειακού Διαμεσολαβητή και μεταξύ άλλων:
Εισάγεται η υποχρέωση του Δημοτικού και Περιφερειακού Διαμεσολαβητή να ολοκληρώσουν επιτυχώς κύκλο εντατικής εκπαίδευσης που διοργανώνεται από τον Συνήγορο του Πολίτη, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών, την Κεντρική Ένωση Δημοτικών Ενοτήτων (Κ.Ε.Δ.Ε.), την Ένωση Περιφερειών (ΕΝ.ΠΕ.) και το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Κ.Δ.Δ.Α.).
Με υπουργική απόφαση, καθορίζονται το περιεχόμενο της εκπαίδευσης, ο τρόπος πιστοποίησης της επιτυχούς ολοκλήρωσης αυτής κ.λπ.
γ. Ρυθμίζεται η διαδικασία παύσης του Δημοτικού και του Περιφερειακού Διαμεσολαβητή, για σοβαρή πλημμέλεια στην άσκηση των καθηκόντων τους. (άρθρα 159 - 162)

4. α. Προσδιορίζονται η καθ' ύλην αρμοδιότητα του Δημοτικού και του Περιφερειακού Διαμεσολαβητή και οι τρόποι επίλυσης των υποθέσεων (ενημέρωση, διαμεσολάβηση και δημοσιότητα).β. Ρυθμίζονται οι σχέσεις του Διαμεσολαβητή με τους πολίτες και με τις αυτοδιοικητικές υπηρεσίες. (άρθρα 163 - 166)

5. α. Συνιστάται, σε κάθε Δήμο και Περιφέρεια, Αυτοτελές Γραφείο Δημοτικού και Περιφερειακού Διαμεσολαβητή, αντίστοιχα και προβλέπεται η στελέχωση των εν λόγω Γραφείων (2 υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ και 1 υπάλληλος κατηγορίας ΔΕ των Δήμων/Περιφερειών και των νομικών προσώπων αυτών, αντίστοιχα).Ρυθμίζεται η διαδικασία επιλογής από το Διαμεσολαβητή, των ενδιαφερόμενων υπαλλήλων προς απόσπαση, η οποία διενεργείται με απόφαση του οικείου Δημάρχου/Περιφερειάρχη, για χρονικό διάστημα ίσο με τη θητεία του Διαμεσολαβητή, κατά παρέκκλιση του άρθρου 12 του Ενιαίου Συστήματος Κινητικότητας (ν.4440/2016).
Ορίζεται το αρμόδιο υπηρεσιακό συμβούλιο για τα θέματα που αφορούν στο προσωπικό των ανωτέρω Αυτοτελών Γραφείων και προβλέπο