Ο φόρος για την καταδίωξη των αρουραίων και των ακρίδων

«Μικρά Κατάστιχα» από την Ιστορία της Λογιστικής, της Φορολογίας & του Εμπορίου.
Κωνσταντίνος Αντ. Κουλογιάννης
Λογιστής - Φοροτεχνικός.

Είναι γνωστό ότι από την ίδρυση του Νεοελληνικού κράτους έχουν επιβληθεί εκατοντάδες έκτακτοι φόροι, άλλοτε για την τόνωση των εσόδων του κράτους και άλλοτε για να καλύψουν συγκεκριμένες ανάγκες.

Ένας από τους φόρους αυτούς ήταν και ο φόρος για την καταδίωξη των Αρουραίων και των ακρίδων εν έτει 1893.

► Ιστορικό

Η αντιμετώπιση των ακρίδων και των αρουραίων απασχόλησε τον κρατικό μηχανισμό για αρκετές δεκαετίες, μέχρι και σχετικά πρόσφατα.
Σήμερα δεν αντιμετωπίζουμε σοβαρό πρόβλημα με τους αρουραίους και τις ακρίδες, ωστόσο δεν μπορούμε να ξεφορτωθούμε εύκολα τους πολιτικούς (ιθαγενείς και ξενόφερτους) που διαθέτουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τα συγκεκριμένα αυτά ζώα. Κάποιοι εξ αυτών μας έχουν αρπάξει σαν ακρίδες ενώ κάποιοι άλλοι τρυπώνουν υποχθόνια σαν αρουραίοι.

Πρόβλημα με τις ακρίδες και τους αρουραίους εκείνη την εποχή αντιμετώπιζαν αρκετές χώρες στον πλανήτη εκτός της Ελλάδος.

Χαρακτηριστικό είναι ένα δημοσίευμα της εφημερίδας Φάρος της Μακεδονίας εν έτει 1886:

'Όπως επίσης και η αναφορά ενός περιοδικού της εποχής :

► Ο νόμος
Ο νόμος ο οποίος δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ της 17ης Φεβρουαρίου 1893, επέβαλε στους δημότες προσωπική εργασία για την καταδίωξη των αρουραίων και των ακρίδων, όποτε ξεκινούσε η καταδίωξή τους από τα αρμόδια όργανα...

Όποιος συμπλήρωνε τα 3 ημερομίσθια ανά έτος δεν υποχρεούταν σε περαιτέρω παροχή εργασίας.

Κάθε νόμος με υποχρεώσεις όμως έχει πάντα και τις εξαιρέσεις του.....

"Εξαιρούνται της τοιαύτης υποχρεώσεως
1) Οι κληρικοί.
2) Οι υπηρετούντες έν τω ενεργώ στρατώ
3) Οι υπερβάντες το 70ον έτος της ηλικίας των (Η συγκεκριμένη ομάδα αποφασίστηκε να εξαιρεθεί και στο μέλλον από άλλες υποχρεώσεις βλ. χρήση πλαστικού χρήματος)
4) Οι ένεκα - σωματικής ή διανοητικής νόσου ανίκανοι προς πάσαν εργασίαν."

Όσοι αρνούνταν να εκπληρώσουν την υποχρέωσή τους πλήρωναν το διπλάσιο πρόστιμο (όπως συμβαίνει σήμερα στα τέλη κυκλοφορίας). Το πρόστιμο ήταν ίσο με το ποσό που αναλογούσε στα μη εκτελεσθέντα ημερομίσθια.

► Ο φόρος

Για την ταχύτερη καταδίωξη στους νομούς Λαρίσης, Τρικάλων και στην επαρχία Φθιώτιδος, ο νόμος προέβλεπε την επιβολή φόρου.
Μισό λεπτό ανά οκά για τις εξαγωγές στο εξωτερικό ή τις εσωτερικές μεταφορές δημητριακών καρπών και αλεύρων και τρία λεπτά ανά οκά για τον καπνό.

Στις 29 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους (1893) και ενώ η δεύτερη κατά σειρά πτώχευση του Νεοελληνικού κράτους ήταν ήδη γνωστή μόλις μερικές ημέρες πριν, δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ ο νόμος με την κατάργηση του φόρου.

Τα έσοδα που είχαν μαζευτεί επέστρεψαν για να καλύψουν ανάγκες του προϋπολογισμού, ο οποίος είχε αυξημένες ανάγκες λόγο φυσικά της χρεοκοπίας η οποία είχε γίνει γνωστή λίγες μόλις ημέρες πριν.

Υπουργός οικονομικών της κυβέρνησης την περίοδο εκείνη ήταν ως γνωστόν ο Χ. Τρικούπης, που όπως λέγεται αναφώνησε στη Βουλή στις 10 Δεκεμβρίου του 1893 το περίφημο «Κύριοι, δυστυχώς επτωχεύσαμεν!».
Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι η φράση αυτή δεν έχει καταγραφεί στα πρακτικά της Βουλής και ορισμένοι ιστορικοί αναφέρουν ότι ειπώθηκε έξω από την βουλή...... Αυτό είναι όμως μια άλλη ιστορία...

► Ο φόρος καταργήθηκε, οι λοιπές διατάξεις όμως του νόμου συνέχισαν να ισχύουν και η καταδίωξη συνεχίστηκε...

Ο νόμος για την καταδίωξη των αρουραίων και των ακρίδων συνέχισε να ισχύει χωρίς τις διατάξεις που επέβαλαν τον φόρο.

Ακολούθησε μια τροποποίησή του το 1911 με το ΦΕΚ 150 της 21ης Ιουνίου.

Τα Ημερομίσθια από 3 αυξήθηκαν σε 10, ενώ το πρόστιμο για τους μη συμμετέχοντες ορίστηκε σε 4 δραχμές ανά ημέρα.

►Νέος Νόμος

Στις 27 Δεκεμβρίου του 1914, δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ ο νέος νόμος (νόμος 512 περί καταστροφής των αρουραίων και των ακρίδων) ο οποίος κατάργησε το νόμο του 1893.

Ο νέος νόμος επέβαλε πιο δραστικά μέτρα για την καταστροφή των αρουραίων και των ακρίδων (μέχρι και οι μαθητές 2 φόρες την εβδομάδα θα βοηθούσαν σε ορισμένες περιπτώσεις).
Ωστόσο σε κοινότητες μεγαλύτερες των 5.000 κατοίκων την δουλειά θα την αναλάμβαναν εργάτες οι οποίοι θα προσλαμβάνονταν από την κοινότητα. Οι πολίτες των δήμων θα συνέβαλαν μόνο σε κοινότητες κάτω των 5.000 κατοίκων με συγκεκριμένους όρους, προϋποθέσεις και απαλλαγές.

Απαλλαγές οι οποίες φυσικά ίσχυσαν και στον νόμο αυτό. Μία όμως μας έκανε εντύπωση:

(ινδιάνος : Κούρκος ή ινδόρνις ή Γαλοπούλα)

Ο νόμος 512/1914 περιείχε αρκετές ακόμη λεπτομέρειες και υποχρεώσεις στα 19 άρθρα του.
Όσο για το εάν καταργήθηκε ή ισχύει ακόμα... αυτό το αφήνουμε στη φαντασία σας...