ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ: Εξελίξεις στην Οικονομία και στο Εμπόριο - Μηνιαίο ενημερωτικό δελτίο - Φεβρουάριος 2018

Εξελίξεις στην Οικονομία και στο Εμπόριο

ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΙΝΕΜΥ - ΕΣΕΕ

ΔΕΛΤΙΟ 10

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018

"Οι απόψεις στο παρόν Δελτίο είναι των συγγραφέων και όχι απαραίτητα της ΕΣΕΕ.Η ΕΣΕΕ δε φέρει καμία ευθύνη για την ακρίβεια και πληρότητα των πληροφοριών που περιλαμβάνει το Δελτίο".

O τζίρος του Δεκεμβρίου «key factor» της ετήσιας αύξησης του ΔΚΕ στο λιανικό εμπόριο το 2017

Σύμφωνα με το μηνιαίο δελτίο του ΙΝΕΜΥ, οι κυριότερες οικονομικές εξελίξεις νια το μήνα Φεβρουάριο του 2018 (βάσει των τελευταίων διαθέσιμων στοιχείων), τόσο στον κλάδο του Εμπορίου όσο και στην ελληνική οικονομία εν γένει, συνοψίζονται ως εξής:

- Μηνιαία/Ετήσια αύξηση του εποχικά διορθωμένου τζίρου - εκτός καυσίμων - στο Λιανικό Εμπόριο.
- Καταγραφή αρνητικού ισοζυγίου ροών μισθωτής απασχόλησης (Εργάνη) στον ιδιωτικό τομέα.
- Μηνιαία αύξηση/Ετήσια μείωση του ελλείμματος ισοζυγίου αγαθών.
- Μηνιαία/ετήσια αύξηση της αξίας των ακάλυπτων επιταγών - Μηνιαία αύξηση/Ετήσια μείωση της αξίας των απλήρωτων συναλλαγματικών.
- Μηνιαία σταθερότητα/Ετήσια μείωση του ποσοστού ανεργίας.
- Μηνιαία υποχώρηση/Ετήσια αύξηση του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή/επιπέδου τιμών.

Θετική επίδοση, μετά από 4 συναπτούς μήνες, κατέγραψε ο εποχικά διορθωμένος - εκτός καυσίμων - ΔΚΕ στο Λιανικό Εμπόριο το Δεκέμβριο του 2017, συμβάλλοντας έτσι στην ετήσια συγκριτική αύξηση του δείκτη σε επίπεδο δωδεκάμηνου (2017/2016). Στη διάρκεια του παρελθόντος έτους σημειώθηκε σημαντική τόνωση των εξαγωγών, η οποία όμως αντισταθμίστηκε από την ακόμη ευρύτερη άνοδο των εισαγωγών, διογκώνοντας το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου το 2017, επιτείνοντας την ανάγκη αύξησης, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, της εγχώριας παραγωγής. Το ποσοστό ανεργίας εμφανίζει στασιμότητα για τρίτο διαδοχικό μήνα, με την ανεργία των νέων κάτω των 25 ετών να καταγράφει μηνιαία διόγκωση, ενώ προβληματισμό προκαλεί η παρατεταμένη υποχώρηση του αριθμού των απασχολουμένων στη διάρκεια του φθινοπώρου. Παράλληλα, το ισοζύγιο μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα κινήθηκε σε αρνητικά επίπεδα, με αποτέλεσμα οι νέες προσλήψεις να υπολείπονται των αποχωρήσεων/απολύσεων, ταυτόχρονα όμως διαγράφεται μία ροπή ενίσχυσης της πλήρους απασχόλησης έναντι της μερικής και εκ περιτροπής εργασίας. Οι καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών μετά την αυξητική μεταβολή τους στη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου του 2017, σημείωσαν υποχώρηση τον πρώτο μήνα του τρέχοντος έτους, με το επόμενο όμως χρονικό διάστημα να αποτελεί σημαντικό κριτήριο για την εντός του τρέχοντος έτους πορεία τους.

• Ετήσια βελτίωση κατέγραψε ο εποχικά διορθωμένος ΔΚΕ στο Λιανικό εμπόριο (Δεκέμβριος 2017/2016: +2,2%), με τη μηνιαία μεταβολή του να κινείται προς την ίδια κατεύθυνση, αλλά με μικρότερη ένταση (Δεκέμβριος/Νοέμβριος 2017: +1,5%). Η μηνιαία επίδοση του δείκτη κυμάνθηκε σε θετικά επίπεδα για πρώτη φορά έπειτα από 4 μήνες, στη διάρκεια των οποίων παρατηρήθηκε μία μέση υποχώρησή του κύκλου εργασιών στο Λιανεμπόριο της τάξεως του -1,2% (Αύγουστος - Νοέμβριος 2017/2016 - χωρίς καύσιμα).

• Οι προαναφερθείσες μεταβολές είχαν ως αποτέλεσμα το 2017 να κλείσει με θετικό πρόσημο και τόνωση των πωλήσεων, από τη στιγμή που σε επίπεδο δωδεκάμηνου καταγράφεται βελτίωση του τζίρου των καταστημάτων λιανικής κατά +0,9% (2017/2016). Ο τελευταίος μήνας του προηγούμενου έτους συνέβαλε στην ανακοπή της πτωτικής πορείας που κατεγράφη την περίοδο Αυγούστου - Νοεμβρίου 2017, μία εξέλιξη η οποία αποκτάει ακόμη μεγαλύτερη σημασία αν ληφθεί υπόψη η αφαίρεση της εποχικής επίδρασης, στην οποία θα μπορούσε να αποδοθεί η βελτίωση των πωλήσεων το μήνα Δεκέμβριο 2017. Επιπλέον, η καταβολή του δώρου Χριστουγέννων στους μισθωτούς απασχολουμένους του ιδιωτικού τομέα το μήνα Δεκέμβριο 2017 σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση των υποχρεώσεων καταβολής του φόρου εισοδήματος (τελευταία δόση το Νοέμβριο του 2017), διαδραμάτισε αναμφίβολα καθοριστικό παράγοντα στην ανοδική τάση του δείκτη. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός πως η μηνιαία άνοδος του δείκτη, οφείλεται έως ένα βαθμό και στη κατώτερη του αναμενομένου πορεία του κύκλου εργασιών που διεγράφη το μήνα Νοέμβριο του παρελθόντος έτους, παρά τις θετικές επιδράσεις του ενδιάμεσου χειμερινού δεκαπενθημέρου εκπτώσεων (midsales Νοεμβρίου) και του θεσμού της «Black Friday» στις πωλήσεις συγκεκριμένων υποκατηγοριών προϊόντων («Πολυκαταστήματα», «Ένδυση και Υπόδηση» και «Έπιπλα - Ηλ. Είδη και Οικ. Εξοπλισμός»).

• Από την επεξεργασία των δεδομένων του εποχικά διορθωμένου ΔΚΕ και ΔΟ ανά υποκατηγορία προϊόντων, προκύπτουν σημαντικές διαπιστώσεις για την πορεία των πωλήσεων λιανικής στη διάρκεια του 2017. Όπως προαναφέρθηκε, σε επίπεδο δωδεκαμήνου η ανάκαμψη του τζίρου κυμάνθηκε στα επίπεδα περίπου του +1,0% (2017/2016: +0,9%), με τις καλύτερες επιδόσεις να καταγράφονται στις υποομάδες των «Πωλήσεων εκτός καταστημάτων» (+21,2%), των «Βιβλίων - Χαρτικών και Λοιπών Ειδών» (+6,0%) και δευτερευόντως σε εκείνες των «Επίπλων - Ηλ. Ειδών και Οικ. Εξοπλισμού» (+2,4%) και της «Ένδυσης και Υπόδησης» (+2,2%). Ο τζίρος των «Μεγάλων καταστημάτων τροφίμων» κινήθηκε σε χαμηλότερη του αναμενομένου αυξητική βάση, μόλις +0,4% (2017/2016), ενώ αντίθετα ετήσια υποχώρηση των πωλήσεων προέκυψε για τις υποκατηγορίες των «Τροφίμων - Ποτών και Καπνού» (-2,5%), των «Πολυκαταστημάτων» (-1,6%) και των «Φαρμακευτικών -Καλλυντικών» (-1,5%).

• Κοινό σημείο του μειωμένου κύκλου εργασιών των προαναφερθεισών υποομάδων προϊόντων αποτελεί η περίοδος Αυγούστου - Νοεμβρίου 2017, στη διάρκεια της οποίας σημειώθηκε επιδείνωση της μέχρι τότε καταγεγραμμένης αρνητικής πορείας του πρώτου επταμήνου του 2017 («Πολυκαταστήματα» και «Τρόφιμα - Ποτά και Καπνός»). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση των Supermarkets, καθώς ενώ μέχρι τον Ιούλιο τα έσοδα από πωλήσεις κινούνταν σε θετική τροχιά (Α' επτάμηνο 2017/2016:+2,5%), η κατάσταση μεταβάλλεται άρδην την περίοδο Αυγούστου - Νοεμβρίου (-3,1%), για να επανέλθει σε θετικούς ρυθμούς το Δεκέμβριο του περασμένου έτους (Δεκέμβριος 2017/2016: +3,1%). Οξύμωρο γεγονός συνιστά η επιπλέον θετική επίδραση και ώθηση του προαναφερθέντος τετραμήνου (Αύγουστος - Νοέμβριος 2017/2016) στον τζίρο των καταστημάτων «Επίπλων - Ηλ. Ειδών και Οικ. Εξοπλισμού» (+4,3%) και των «Πωλήσεων εκτός καταστημάτων» (+34,9%).

• Σε μηνιαία βάση (Δεκέμβριος/Νοέμβριος 2017) η υποκατηγορία της «Ένδυσης και Υπόδησης» (-2,0%) σημειώνει αναμενόμενα καθοδική τάση, εξαιτίας κυρίως της ιδιαίτερα ικανοποιητικής πορείας του Νοεμβρίου λόγω της "Black Friday" και των χειμερινών midsales. Η σημαντική άνοδος του Δεκεμβρίου 2017 έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2016 (+2,2%) απορρέει από την εν γένει θετική πορεία όλων των υποκατηγοριών, με εξαίρεση τα «Πολυκαταστήματα», προεξάρχουσας εκείνης των «Πωλήσεων εκτός καταστημάτων» (+20,1%) και της διαφαινόμενης παγιοποίησης στη συνείδηση των καταναλωτών των ηλεκτρονικών πληρωμών και των αγορών μέσω e-shops (ηλεκτρονικά καταστήματα).

• Μηνιαία διεύρυνση του ελλειμματικού ισοζυγίου αγαθών σημειώθηκε τον τελευταίο μήνα του 2017 (Δεκέμβριος/Νοέμβριος 2017: +9,5%), μία εξέλιξη η οποία αποδίδεται τόσο στην αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου καυσίμων όσο και σε αυτήν του ισοζυγίου αγαθών χωρίς τα καύσιμα. Τουναντίον, η ετήσια σύγκριση ανέδειξε μίας μικρού εύρους βελτίωση (Δεκέμβριος 2017/2016: -2,5%), η οποία προήλθε από την ταυτόχρονη υπερίσχυση όχι μόνο των εξαγωγών καυσίμων αλλά και των εξαγωγών αγαθών εκτός αυτών (καυσίμων). Κοινό στοιχείο των συμπερασμάτων που προκύπτουν τόσο από τη μηνιαία όσο και από την ετήσια σύγκριση των δεδομένων, αποτελεί η σαφέστατη ενίσχυση των εξαγωγών (μηνιαίως: +1,4% και ετησίως: +14,7%), η οποία όμως συνοδεύτηκε από παράλληλη αύξηση των εισαγωγών (μηνιαίως: +4,2% και ετησίως: +7,7%), μεγαλύτερης μάλιστα έντασης όσον αφορά στη σύγκριση των μηνών Δεκεμβρίου/Νοεμβρίου 2017.

• Σε δωδεκαμηνιαία συγκριτική βάση το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου ανήλθε στα 18,35 δις € το 2017, έναντι 16,58 δις € το 2016, καταγράφοντας αύξηση 1,77 δις € ή 10,7%. Ωστόσο, εξετάζοντας τις συνιστώσες του, παρατηρείται μία διόλου ευκαταφρόνητη ετήσια άνοδος των εξαγωγών της τάξεως των 3,44 δις € ή 14,1%, η οποία όμως σε απόλυτα νούμερα - και όχι σε ποσοστιαίες μεταβολές - εξουδετερώνεται πλήρως από την κατακόρυφη αύξηση των εισαγωγών (+ 5,21 δις €). Αναμφίβολα το τελευταίο χρονικό διάστημα παρατηρείται τόνωση της εξαγωγικής δραστηριότητας των ελληνικών προϊόντων που θα πρέπει όμως να συνοδευτεί από το δραστικό περιορισμό των εισαγωγών και την αντικατάστασή τους από την εγχώρια παραγωγική δραστηριότητα.

• Σταθερότητα του ποσοστού ανεργίας για τρίτο συναπτό μήνα καταδεικνύουν τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για το μήνα Νοέμβριο 2017 (20,9%), ενώ θα πρέπει να επισημανθεί πως η επίδοση του μηνός Οκτωβρίου έχει αναθεωρηθεί ανοδικά επίσης στο 20,9%, σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις (20,7%). Η ετήσια υποχώρηση/αύξηση του αριθμού των ανέργων/απασχολουμένων συνεχίστηκε για ακόμη έναν μήνα (Νοέμβριος 2017/2016: -119.400 και +94.100 άτομα αντίστοιχα). Παρόλα αυτά, η ανησυχητική μηνιαία μείωση των απασχολουμένων όχι μόνο δε δείχνει σημάδια αποκλιμάκωσης/βελτίωσης αλλά αντιθέτως φαίνεται να συνεχίζεται με μεγαλύτερη μάλιστα ένταση για τρίτο διαδοχικό μήνα (Νοέμβριος/Οκτώβριος 2017: -9.700 άτομα), σε σχέση με τους δύο πρώτους φθινοπωρινούς μήνες του 2017 (Οκτώβριος/Σεπτέμβριος: -8.600 άτομα, Σεπτέμβριος/Αύγουστος: -9.000 άτομα).

• Όσον αφορά στα επίπεδα ανεργίας ανά ηλικιακή ομάδα του Νοεμβρίου 2017 παρατηρείται ετήσια βελτίωση στο σύνολο των υποκατηγοριών, εξέλιξη όμως η οποία ανατρέπεται σε μηνιαία βάση, με την ηλικιακή ομάδα των 15-24 ετών να επηρεάζεται περισσότερο, όσον αφορά στην αύξηση των ποσοστών ανεργίας (από 42,0% τον Οκτώβριο του 2017 σε 43,7% - επικαιροποιημένα στοιχεία Eurostat). Η παρατήρηση αυτή είναι ενδεικτική της ποιότητας των θέσεων εργασίας που δημιουργούνται στην οικονομία (ισχυρής εποχικότητας και χαμηλών αμοιβών). Ακόμη μία παράμετρος ερμηνείας της μηνιαίας στασιμότητας του δείκτη ανεργίας, έγκειται τόσο στις διογκούμενες φορολογικές υποχρεώσεις του μηνός Νοεμβρίου του προηγούμενου έτους (3η και τελευταία δόση του Φόρου Εισοδήματος) όσο και στις σταθερά υψηλές εργοδοτικές εισφορές, οι οποίες συνιστούν σημαντικό εμπόδιο στην τόνωση της απασχόλησης.

- Αρνητική επίδοση κατέγραψε, σύμφωνα με το πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη», το ισοζύγιο ροών μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα τον πρώτο μήνα του 2018 (-16.542 θέσεις). Εντούτοις, πρέπει να τονιστεί πως σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2017 παρατηρείται συρρίκνωση του αρνητικού ισοζυγίου (-29.817), ενώ ανέκαθεν ο Ιανουάριος αποτελούσε (στοιχεία ετών 2001-2018), με εξαίρεση το 2014, έναν κατεξοχήν μήνα υπερίσχυσης των αποχωρήσεων/απολύσεων έναντι των νέων προσλήψεων. Ο περιορισμός του ελλειμματικού ισοζυγίου οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μεγαλύτερη αύξηση των προσλήψεων (Ιανουάριος 2018/2017: +27.375 άτομα ή 21,7%) από εκείνη των αποχωρήσεων/απολύσεων (Ιανουάριος 2018/2017: +14.100 άτομα ή +9,0%).

- Ωστόσο και παρά την υστέρηση των νέων προσλήψεων έναντι των αποχωρήσεων/απολύσεων τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, προκύπτουν αισιόδοξα μηνύματα από τη μηνιαία ποσοστιαία ενίσχυση των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης έναντι εκείνων μερικής και εκ περιτροπής. Ειδικότερα, τον πρώτο μήνα του 2018 οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης περιορίστηκαν από το 57,4% του Δεκεμβρίου 2017 στο 53,2%, με αντίστοιχη άνοδο της πλήρους απασχόλησης από το 42,6% τον τελευταίο μήνα του 2017 στα επίπεδα του 46,8%. Εντούτοις, το ζητούμενο είναι η συγκεκριμένη εξέλιξη να αποκτήσει μεγαλύτερη ένταση σε βάθος χρόνου, με τον εξορθολογισμό/μείωση των εργοδοτικών εισφορών να συνδράμει αποφασιστικά προς αυτή την κατεύθυνση.

• Ετήσια οριακή αύξηση κατά 0,2% κατέγραψε ο Εναρμονισμένος ΔτΚ του Ιανουαρίου 2018 (Ιανουάριος 2018/2017), μία εξέλιξη που συνιστά τη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων 14 μηνών, ενώ υπολείπεται σημαντικά του μέσου όρου των Κρατών - Μελών της Ευρωζώνης και της Ε.Ε. (+1,3% και +1,6% αντίστοιχα). Η πολύ μικρή ετήσια αύξηση του επιπέδου των τιμών είναι απόρροια και της σταδιακής εξασθένισης της επίδρασης των έμμεσων φόρων που είχαν επιβληθεί σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων. Αντιθέτως, η σύγκριση με τον τελευταίο μήνα του 2017 ανέδειξε αξιοσημείωτη υποχώρηση της τάξεως του -1,2% (Ιανουάριος 2018/Δεκέμβριος 2017), απότοκο κατά κύριο λόγο της επίδρασης του πρώτου μήνα των γενικών χειμερινών εκπτώσεων.

• Επιπροσθέτως, η οριακή αύξηση του Εναρμονισμένου ΔΤΚ σε συνδυασμό με την αξιοσημείωτη διαφορά με το μέσο όρο των Κρατών-Μελών της Ευρωζώνης είναι ενδεικτική της αδύναμης εγχώριας ζήτησης. Κυρίως όμως υποδηλώνει πως η ελληνική οικονομία δεν είναι ακόμα έτοιμη για το σταδιακό περιορισμό της ποσοτικής χαλάρωσης και της ανόδου των επιτοκίων, έστω και αν αυτό συντελεστεί με αργούς ρυθμούς.

• Η έναρξη των γενικών χειμερινών εκπτώσεων, με σημείο αναφοράς τον υποκλάδο της «Ένδυσης και Υπόδησης» στη διάρκεια του Ιανουαρίου 2018, αποτέλεσε το σημαντικότερο παράγοντα της μηνιαίας υποχώρησης του επιπέδου των τιμών (Ιανουάριος 2018/Δεκέμβριος 2017: -1,2%). Από την άλλη πλευρά, οι αυξημένες λόγω έμμεσης φορολογίας τιμές σε υποομάδες προϊόντων και υπηρεσιών όπως τα «Αλκοολούχα ποτά και Καπνός» (+7,5%) και οι «Μεταφορές» (+2,4%), αν και με τάσεις εξασθένισης, εξακολουθούν να συνθέτουν τις κυριότερες συνιστώσες της οριακής ετήσιας αυξητικής μεταβολής του δείκτη.