Δυνατότητα εκπτώσεως από το φορολογητέο κέρδος της μητρικής εταιρίας - Μη λήψη υπόψη της υπάρξεως συνδέσμου μεταξύ των τόκων δανείων και της χρηματοδοτήσεως της συμμετοχής βάσει της οποίας εισπράχθηκαν μερίσματα

Στις 26 Οκτωβρίου 2017, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε την απόφασή του στην υπόθεση Argenta Spaarbank (C-39/16), η οποία αφορά το συμβιβάσιμο μιας βελγικής διάταξης που απαγορεύει την έκπτωση τόκων στο επίπεδο της μητρικής Εταιρεία με το άρθρο 4 παράγραφος 2 της οδηγίας για τις μητρικές θυγατρικές (οδηγία 90/435/ΕΟΚ, εφεξής "οδηγίας").

Βάσει της σχετικής βελγικής διάταξης, οι εταιρείες που είναι εγκατεστημένες στο Βέλγιο δεν μπορούν να εκπέσουν τις πληρωμές τόκων στο βαθμό που, κατά το ίδιο

φορολογικό έτος, λαμβάνουν απαλλασσόμενα μερίσματα από συμμετοχές που ανήκουν για λιγότερο από ένα έτος. Στην προκειμένη περίπτωση, οι τόκοι που καταβλήθηκαν δεν πραγματοποιήθηκαν για τη χρηματοδότηση των θυγατρικών που διανέμουν τα μερίσματα.

Όσον αφορά το πρώτο προκαταρκτικό ερώτημα, το ΔΕΚ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η βελγική διάταξη δεν είναι συμβατή με το άρθρο 4 παράγραφος 2 της οδηγίας.

Η τελευταία διάταξη παρέχει στα κράτη μέλη το δικαίωμα να αρνούνται την έκπτωση των δαπανών "που αφορούν την εκμετάλλευση", δεδομένου ότι τα μερίσματα που προέρχονται από την εκμετάλλευση απαλλάσσονται. Αντιθέτως, η γραμματική ερμηνεία του άρθρου 4, παράγραφος 2, της οδηγίας αποκλείει το δικαίωμα των κρατών μελών να αρνούνται την έκπτωση των τόκων που έχουν αναληφθεί από τη μητρική εταιρία και δεν συνδέονται με την εκμετάλλευση της θυγατρικής, μέχρι του ποσού των μερισμάτων έλαβε (παράγραφος 45).

Σύμφωνα με το Δικαστήριο, η ερμηνεία αυτή επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι το άρθρο 4 παράγραφος 2 πρέπει να ερμηνεύεται στενά, δεδομένου ότι πρόκειται για εξαίρεση από τον γενικό κανόνα που προβλέπεται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 (παράγραφος 51).

Επιπλέον, η μη δυνατότητα έκπτωσης των τόκων που πραγματοποίησε η Μητρική Εταιρεία και δεν σχετίζεται με την εκμετάλλευση της Θυγατρικής, μέχρι το ποσό των εισπραχθέντων μερισμάτων, ισοδυναμεί με μη εφαρμογή της απαλλαγής που προβλέπεται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 και παραβιάζει τον στόχο της οδηγίας (παράγραφος 52).

Τέλος, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι στόχος του άρθρου 4 παράγραφος 2 είναι να εμποδίσει τη μητρική εταιρεία να επωφεληθεί από το πλεονέκτημα διπλής φορολογίας, την απαλλαγή των εισπραχθέντων μερισμάτων και την αφαίρεση των συναφών εξόδων.

Συναφώς, μια διάταξη που απαγορεύει την έκπτωση τόκων που δεν σχετίζονται με την απόκτηση συμμετοχής υπερβαίνει τα όρια που είναι αναγκαία για την επίτευξη του σκοπού αυτού και πρέπει να θεωρηθεί αντίθετη προς την οδηγία. (σκέψεις 53-56).

Όσον αφορά το δεύτερο προδικαστικό ερώτημα, το Δικαστήριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η εφαρμογή της βελγικής διάταξης δεν επιτρέπεται επίσης από το άρθρο 1 παράγραφος 2 του PSD, το οποίο αντικατοπτρίζει τη γενική αρχή του κοινοτικού δικαίου ότι απαγορεύεται κάθε κατάχρηση δικαιώματος. Σύμφωνα με το ΔΕΚ, οι πράξεις που έχουν τεθεί σε εφαρμογή από τη μητρική εταιρεία για να επωφεληθούν από το πλεονέκτημα διπλής φορολογίας εξετάζονται ειδικά στο άρθρο 4 παράγραφος 2, το οποίο ο νομοθέτης της ΕΕ θεωρεί αποτελεσματικό και αναλογικό μέσο για την εξουδετέρωση τέτοιων ρυθμίσεων. Για το λόγο αυτό, τα κράτη μέλη δεν μπορούν να θεσπίσουν μέτρα κατά των καταχρηστικών μέτρων που υπερβαίνουν τον ειδικό κανόνα κατά της φοροαποφυγής που προβλέπεται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 σε σχέση με τον ίδιο τύπο καταχρηστικής συμπεριφοράς (παράγραφος 62).

Δείτε την απόφαση στο φορολογικό αρχείο του κόμβου