Αποκριάτικα έθιμα στην Καβάλα και την Ξάνθη: Η "χάσκα", το κάψιμο του Τζάρου και η... καμήλα
Πολλά από τα έθιμα που αναβιώνουν την Καθαρά Δευτέρα στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μακεδονίας και τη Θράκη, ειδικότερα στην Καβάλα και την Ξάνθη, έχουν τις ρίζες τους στη Διονυσιακή λατρεία και στη μακραίωνη λαϊκή παράδοση που θέλει την Καθαρά Δευτέρα
Για τον λόγο αυτό πολλές νοικοκυρές στα χωριά ξυπνούσαν πολύ πρωί και έπλεναν τις κατσαρόλες με άμμο και στάχτη από τα τζάκια, ώστε να τις καθαρίσουν καλά, χωρίς να μείνει ίχνος λαδιού.
Στην περιοχή της Καβάλας προπολεμικά υπήρχε την περίοδο της αποκριάς μια περιπαικτική διάθεση των μεγαλύτερων προς τους νέους να βγουν να διασκεδάσουν, να φλερτάρουν, να ερωτευτούν ή όπως αλλιώς καθιερώθηκε να λέγεται «να πιάσουνε το φίδι», δίνοντας στην έκφραση αυτή μια πονηρή διάσταση που όμως δεν ενοχλούσε ούτε σόκαρε, το αντίθετο μάλιστα, αφού η περίοδος της αποκριάς επέβαλε τέτοιες συμπεριφορές.
Ωστόσο, η έκφραση «να πιάσουμε το φίδι» διατηρήθηκε μέσα στα χρόνια θυμίζοντας στους νεότερους τις λαϊκές παραδόσεις μιας περασμένης εποχής. Δεν είναι τυχαίο ότι κάθε χρόνο ο δήμος Καβάλας καλεί όλους τους πολίτες να «πιάσουνε το φίδι» στις πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνει για να εορταστεί η τελευταία Κυριακή της αποκριάς και η Καθαρά Δευτέρα. Εκείνα τα χρόνια οι Καβαλιώτες ανήμερα την Καθαρά Δευτέρα πήγαιναν στην Καλαμίτσα (μια παραθαλάσσια σχεδόν συνοικία της πόλης που ήταν γεμάτη από κήπους - μπαχτσέδες και πηγές με τρεχούμενο νερό) για να πιάσουνε το φίδι παίρνοντας μαζί τους σαρακοστιανά φαγητά, ταραμά, κρεμμυδάκια, ελιές, νερόβραστα φασόλια σαλάτα, θαλασσινά, χαλβά και φυσικά λαγάνα. Την τιμητική του είχε το τσίπουρο.
Παρέες - παρέες, στρώνανε κάτω τις κουρελούδες και το κέφι άναβε. Φαγητό, τραγούδι, χορός, πειράγματα. Αγαπημένο παιχνίδι της ημέρας ήταν η "χάσκα". Σε μια κλωστή έδεναν ένα κομμάτι χαλβά. Η μάνα του παιχνιδιού το κουνούσε πέρα - δώθε και οι παίκτες προσπαθούσαν να χάψουν το χαλβά.
Τα παιδιά όλη την προηγούμενη εβδομάδα, είχαν ετοιμάσει το χαρταετό τους. Χρησιμοποιούσαν μια γλώσσα συνθηματική που γέμιζε τον αέρα: «Αμόλα Καλούμπα, βάστα κεφάλι, μάζωξε την κοιλιά κάνε τράκα πιάσε ήλιο». Αλλά και το ειδικό λεξιλόγιο για το πέταμα του χαρταετού ήταν πλούσιο: Τα ζύγια, το στεφάνι, οι τράκες, τα σκουλαρίκια, η κουτρουβάλα, το ξύρισμα, το μύλι κ.λ.π.
«Όποιος δεν έπαιξε ποτέ του με χαρταετό», αναφέρει ο μεγάλος λαογράφος κ. Λουκάτος, «δεν κοίταξε όσο χρειάζεται ψηλά. Όποιος δεν ένοιωσε την αντίσταση της καλούμπας, δεν κατάλαβε τη δύναμη του αέρα. Όποιος δεν φώναξε με την ευθύνη και την πρωτοβουλία του παιδιού, που βλέπει να κινδυνεύει στο μετεωρισμά του ο αετός, δεν ένοιωσε τη χαρά, του να τα βγάζει πέρα μόνος του με την φύση».
"Το κάψιμο του Τζάρου" στην γέφυρα ποταμού Κόσυνθου
Στη Ξάνθη, στην πόλη με τα χίλια χρώματα, αναβιώνει εδώ και μισό αιώνα, μετά την ολοκλήρωση της μεγάλης καρναβαλικής παρέλασης, το έθιμο "το κάψιμο του Τζάρου" στον ποταμό Κόσυνθο. Ένα φαντασμαγορικό υπερθέαμα που σηματοδοτεί το τέλος του καρναβαλιού. Πλήθος κόσμου, ντόπιοι και επισκέπτες, παρακολουθούν τη λήξη του καρναβαλιού και των ετήσιων Θρακικών Λαογραφικών Εορτών κάτω από τη λάμψη ενός εντυπωσιακού σόου με πυροτεχνήματα.
Ο "Τζάρος" ή "Τζάρους" κατά τους κατοίκους της Ανατολικής Θράκης, ήταν ένα κατασκευασμένο ανθρώπινο ομοίωμα, τοποθετημένο πάνω σε έναν σωρό από πουρνάρια. Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς καιγόταν στο κέντρο αλάνας, πλατείας ή σε υψώματα, για να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους. Το έθιμο αυτό το έφεραν οι πρόσφυγες από το Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης και αναβιώνει κάθε χρόνο από τους κατοίκους του ομώνυμου συνοικισμού, ο οποίος βρίσκεται κοντά στη γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου στην παλιά πόλη της Ξάνθης.
Το έθιμο της καμήλας στην κατάφυτη Σταυρούπολη
Στην κεντρική πλατεία του οικισμού της Σταυρούπολης, στα ορεινά του δήμου Ξάνθης την Καθαρά Δευτέρα οι κάτοικοί της μαζί με τους επισκέπτες, μεταμφιεσμένοι και κάνοντας διάφορους ήχους συμμετέχουν σε μια παρέλαση χρωμάτων και χαράς, με οδηγό ένα ομοίωμα καμήλας κι έναν ενήλικο να παριστάνει τον καμηλιέρη Άραβα.
Το έθιμο της καμήλας αρχικά είχε παγανιστικό χαρακτήρα, τελούνταν και συμβόλιζε την δέηση των κατοίκων για τη γονιμότητα της γης, αφού η χρονική στιγμή συνέπιπτε με τον ερχομό της άνοιξης και την έναρξη των αγροτικών εργασιών. Αργότερα σε συνδυασμό με την Ορθόδοξη πίστη και θρησκεία που θέτει την ημέρα αυτή ως την Αρχή της Σαρακοστής, άλλαξε χαρακτήρα και συμβολίζει πια στο νου των κατοίκων το τέλος των εορτών του καρναβαλιού και την αρχή.
Πηγή πληροφοριών: ΑΠΕ-ΜΠΕ
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Τον σκότωσε την ώρα που κοιμόταν
- Νερό με άδειο στομάχι το πρωί: Τι δημιουργεί στον οργανισμό
- «Έφυγε» από τη ζωή η Πόπη Καραγιαννίδου, σύζυγος του Σωκράτη Φάμελλου
- 4 σαντουιτσάδικα στην Αθήνα που ΠΡΕΠΕΙ να επισκεφτείς!
- Γερμανού για κριτική Λαζόπουλου: Μου έκοψε το γέλιο - Το άγνωστο e-mail και η αιχμηρή απάντηση
- Σε τεντωμένο σκοινί οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας
- «Τελείωσαν» Σφαιρόπουλο στον Ολυμπιακό
- Είστε άνεργος; Διεκδικήστε επίδομα 1.471 ευρώ από το νέο πρόγραμμα κατάρτισης
- Τον φιλοξενούσε και τον σκότωσε την ώρα που κοιμόταν
- Απεβίωσε η σύζυγος του Σωκράτη Φάμελλου
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις seleo
- Ποιό κρασί ταιριάζει με στρείδια και άλλα οστρακοειδή;
- Χαλαρές στιγμές για τον Πρωθυπουργό στη Σκύρο - Η βραδινή έξοδος και οι selfies
- Συνελήφθη γιατρός που πήρε ''φακελάκι''
- Αποκριάτικα έθιμα στην Καβάλα και την Ξάνθη: Η "χάσκα", το κάψιμο του Τζάρου και η... καμήλα
- Tα ονόματα που ''παίζουν'' για την προανακριτική της Novartis
- Φωτιά σε σούπερ μάρκετ στον Τρίλοφο Θεσσαλονίκης
- Συνετρίβη αεροσκάφος με πάνω από 50 επιβάτες στο Ιράν - «Όλοι είναι νεκροί» δηλώνει η αεροπορική εταιρεία
- Τελευταία Νέα seleo
- Αποκριάτικα έθιμα στην Καβάλα και την Ξάνθη: Η "χάσκα", το κάψιμο του Τζάρου και η... καμήλα
- Συνετρίβη αεροσκάφος με πάνω από 50 επιβάτες στο Ιράν - «Όλοι είναι νεκροί» δηλώνει η αεροπορική εταιρεία
- Ποιό κρασί ταιριάζει με στρείδια και άλλα οστρακοειδή;
- Χαλαρές στιγμές για τον Πρωθυπουργό στη Σκύρο - Η βραδινή έξοδος και οι selfies
- Tα ονόματα που ''παίζουν'' για την προανακριτική της Novartis
- Συνελήφθη γιατρός που πήρε ''φακελάκι''
- Φωτιά σε σούπερ μάρκετ στον Τρίλοφο Θεσσαλονίκης
- Μπαίνει «τάξη» στην ασφάλιση αυτοκινήτων
- Η ρυθμίζεις ή το χάνεις! Τελεσίγραφο τραπεζών σε δανειολήπτες
- Eδραιώνεται η ανάπτυξη στην Ελλάδα, αναφέρουν τα ξένα ΜΜΕ
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Άγριο έγκλημα στις Σέρρες: Τον σκότωσε την ώρα που κοιμόταν
- Σε αποκριάτικους ρυθμούς η Κοζάνη
- Αραιές νεφώσεις προβλέπονται για σήμερα Κυριακή – Σταθερή η θερμοκρασία
- Πυρκαγιά στον ιερό ναό του θιβετιανού Βουδισμού Jokhang
- Εντυπωσίασαν τα άρματα στην παρέλαση του πατρινού καρναβαλιού [Εικόνες & Βίντεο]
- Τον τελειώνουν οι Αγγελόπουλοι
- Συνετρίβη αεροσκάφους στο Ιράν – Νεκροί και οι 66 επιβαίνοντες
- Άνοιξε λογαριασμό
- Καθαρά Δευτέρα αύριο-Ποιες οι υπόλοιπες αργίες του 2018