Δεν υπάρχει λόγος να τιμούμε την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, είμαστε όλοι καλά! ‘Η μήπως δεν είμαστε;

Η ψυχική υγεία για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν είχε την προσοχή που της αρμόζει. Τα πράγματα ήταν πολύ απλά στην κοινωνία μας. Είτε είσαι λογικός είτε είσαι τρελός.

Αυτή ήταν η αντιμετώπιση αν κάποιος εκδήλωνε πως η ψυχική του υγεία χρίζει φροντίδας. Για να πηγαίνει στον ψυχίατρο ή στον ψυχολόγο, είναι τρελός. Για να παίρνει χάπια(ούτε καν διευκρίνηση της φαρμακευτικής αγωγής) είναι τρελή. Για να είναι μελαγχολική, καταθλιπτικός, άγριος ή χαμογελαστή, κάτι δεν πάει καλά μαζί τους. Είναι όλοι τους τρελοί!

Στη δεκαετία του 1980 υπήρξε μια στροφή στη «μόδα» περί ψυχολογίας και ψυχολόγων.

Η οποία συνεχίστηκε και την επόμενη δεκαετία. Ο καναπές του γιατρού ήταν ένα must, έπρεπε όλοι να έχουν ξαπλώσει σε ένα καναπέ ψυχολόγου. Απενεχοποίησε την ιδέα του «μιλάω για τα προβλήματα μου και για όσα αισθάνομαι». Επειδή όμως ήταν μια πολυτέλεια για λίγους, δημιουργήθηκε μια γραφική εικόνα. Η αστική τάξη και όσοι είχαν κύρος, πλήρωναν αδρά για να ξοδεύουν το χρόνο τους, χωρίς πραγματικά να έχουν προβλήματα να αντιμετωπίσουν ή να επιλύσουν. Κοινώς, ο νέος τρόπος ώστε οι πλούσιοι να ξοδεύουν τα χρήματα τους.

Ευτυχώς κάπου στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και αρχές του 2000, άρχισε να αλλάζει η γενική εικόνα της ψυχικής υγείας. Ξεκίνησε μια έντονη προσπάθεια από κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς, ιδρύματα, ινστιτούτα, επαγγελματίες υγείας, ώστε να δοθεί η πραγματική έννοια της. Αυτή που δηλώνει ανοιχτά πως οποίος επισκέπτεται ένα ψυχολόγο ή ψυχίατρο, δεν είναι τρελός. Πως η λέξη τρέλα ορθώς θα πρέπει να σταματήσει να χαρακτηρίζει τη ψυχική υγεία. Πως όλοι μας αντιμετωπίζουμε προβλήματα, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης ή κύρους στην κοινωνία μας. Πως πέραν της σωματική υγείας οφείλουμε να διαφυλάξουμε υγιή τη ψυχή μας, το μέσα μας, τον εαυτό μας με μια ολιστική προσέγγιση.

Τρέλα ή ψυχική ασθένεια;Η μελαγχολία που εξελίχθηκε σε κατάθλιψη.

Μια φορά και ένα καιρό, όταν δεν ένιωθες καλά, έπασχες από μελαγχολία. Είχε μια ρομαντική χροιά η περιγραφή της μελαγχολίας. Από έρωτα, από μεγάλη ερωτική απογοήτευση, από την απώλεια που οδηγεί σε αυτήν. Αργότερα, στις αρχές του 1930, μεταπολεμικά και μετά την περίοδο του μεγάλου κραχ, η μελαγχολία ξαναβρήκε την ιατρική της υπόσταση. Ο όρος να περιγράψεις ένα μυαλό που είναι θλιμμένο, κάνει σκοτεινές σκέψεις, δεν ανταποκρίνεται στη χαρά και την αισιοδοξία. Δυστυχώς και πάλι, αρκετά συχνά ήταν συνυφασμένη με τη λέξη τρέλα, ως επακόλουθο.

Η άοκνη επιστημονική κοινότητα αναγνώρισε με την πάροδο του χρόνου, τα βαθιά προβλήματα που επιφέρει η μη διαγνωσμένη ψυχική ασθένεια. Φτάσαμε να μιλάμε ανοιχτά για την κατάθλιψη, την αυτοκτονία, τις αρνητικές σκέψεις, την απαισιοδοξία. Την αυπνία, τη βουλιμιά ή την ανορεξία, τις αλλαγές στη λίμπιντο, την απομόνωση. Οι δυσλειτουργίες της καθημερινότητας και η έλλειψη ενδιαφέροντος στα απλά καθημερινά πράγματα. Η ψυχική υγεία ανοίγει επιτέλους τα πλοκάμια της και εμφανίζει το σκοτάδι που κρύβονται εκατομμυρια ανθρωποι.

Υπάρχουν περισσότερα για σένα απο όσα βλεπει το μάτι.Οι ευαισθησίες και το συναίσθημα δεν είναι πλέον αδυναμία, αλλά καταστάσεις που χρίζουν επαγγελματικής φροντίδας.

Αναγνωρίζουμε ότι μπορεί να διαρκούν ένα μικρό διάστημα ή για χρόνια. Πως υπάρχουν θεραπείες και πρέπει να προσαρμόζονται στο κάθε άτομο προσωπικά. Η ψυχοθεραπεία(ατομική ή ομαδική), η ψυχιατρική διαχείριση, η σεξουαλική θεραπεία, η συμβουλευτική γονέων και οικογένειας, και πολλές ακόμα. Σήμερα γνωρίζουμε πως ο άνθρωπος μπορεί να βοηθηθεί με διαφορετικούς τρόπους ή προσεγγίσεις. Αρκεί να προσπεράσει τα ταμπού και τις κοινωνικές διακρίσεις ώστε να αναζητήσει βοήθεια.

Να σταματήσει να λέει πως είναι καλά, πως έχει το δικαίωμα να μην είναι. Πως το κλάμα, η κραυγή, η εκδήλωση των συναισθημάτων του είναι το πρώτο βήμα. Ίσως να χρειαστεί να κάνει ακόμα περισσότερα, και ότι δεν είναι μόνος/η σε αυτό. Πως άτομα που βρίσκονται ακόμα και στον περίγυρο μας, αντιμετωπίζουν παρόμοιες ή/και χειρότερες καταστάσεις. Ότι δεν είναι ντροπή να αισθάνεσαι πεσμένος ψυχολογικά, ότι αντιμετωπίζεις οικογενειακά προβλήματα, ότι καταπιέζεσαι, ότι δεν μπορείς να ανασάνεις. Ότι βίωσες ή βιώνεις μια κρίση πανικού, πως δεν είναι απλά στο μυαλό σου, αλλά είναι γεγονός.

1 στους 4 θα αντιμετωπίσει κακή ψυχική υγείαΗ ψυχική υγεία στην εποχή της πανδημίας.

Δεν έχει σημασία εάν πιστεύεις στην πανδημία ή όχι. Δεν με ενδιαφέρει αν είσαι από τη μια ή την άλλη πλευρά. Με ενδιαφέρει πως είναι η ψυχική σου υγεία σε μια παγκόσμια κατάσταση που όμοια της είχε να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα έναν αιώνα πριν. Όπως όμως ανέφερα, η ψυχική υγεία δεν ήταν προτεραιότητα τότε. Το σημαντικό ήταν να επιβιώσεις από την Ισπανική γρίπη. Αν δεν νιώθεις καλά ψυχολογικά, βρες καμία δουλειά ή πλύνε κάνα πιάτο. Μη τεμπελιάζεις με το να συζητάς τα συναισθήματα σου ενώ άλλοι πεθαίνουν γύρω σου.

Ευτυχώς που συμβαίνει η πανδημία σε μια εποχή που υπάρχει μια άλλη αντίληψη στον τομέα της ψυχικής υγείας. Όχι, δεν είναι τέλεια, όμως δεν βιώνουμε το Μεσαίωνα σε θέματα της ψυχής μας. Τα περισσότερα κράτη και φορείς προσπαθούν να αντιμετωπίσουν, να βοηθήσουν, τις συνέπειες που έχει η πανδημία στον ψυχικό μας κόσμο. Η επαγρύπνηση στον τομέα της ψυχικής υγείας είναι ενεργή και πιο δραστήρια από ποτέ άλλοτε.

Ο στόχος μας θα πρέπει να είναι η αύξηση της ενημέρωσης και επένδυσης στον τομέα της αυτό.

Τους περασμένους μήνες είδαμε εργαζομένους στον τομέα της υγείας να δυσκολεύονται στην καθημερινότητας τους. Ατέλειωτες ώρες εργασίας, το άγχος όταν δουλεύεις σε ένα νοσοκομείο να μην μεταφέρεις τον Covid-19 στην οικογένεια σου. Καθηγητές και μαθητές να αγωνίζονται για το μάθημα και την τάξη τους, που άλλαξε μορφή ή μπήκε σε παύση. Εργάτες που είδαν τις δουλειές τους να κινδυνεύουν ή που χάθηκαν εξ αρχής.

Οικογένειες να αγωνίζονται να επιβιώσουν με τα λιγοστά μέσα που είχαν ή τους παρείχε το κράτος. Άνθρωποι κάθε ηλικίας που ζουν μόνοι τους, να παλεύουν με τη μοναξιά μέσα σε τέσσερις τοίχους. Άλλοι που έπρεπε να αποχαιρετήσουν αγαπημένους τους που έφυγαν από τη ζωή. Χωρίς καν να τους αγγίξουν για τελευταία φορά, χωρίς ένα φιλί για αντίο. Παιδιά που έχασαν γονείς, ζευγάρια που διαλύθηκε η σχέση τους, ηλικιωμένοι που έχασαν το σύντροφο τους επι 60 χρόνια.

Η αυτοκτονία ειναι η δεύτερη αιτία θανάτου στις ηλικίες 15-29 χρονών.Μια ζωή χάνεται κάθε 40 δευτερόλεπτα από αυτοκτονία.

Αυτές και ακόμα περισσότερες καταστάσεις επηρέασαν τη ψυχή μας. Υπήρξε αύξηση στην κατάχρηση φαγητού, αλκοόλ, φαρμάκων και ναρκωτικών. Το 2018 κάθε 40 δευτερόλεπτα ένα άτομο πέθαινε από αυτοκτονία. Αυτό σήμαινε 800.000 άνθρωποι το χρόνο. Περισσότεροι από όσους πέθαναν από πολέμους και γενοκτονίες μαζί. Είναι ακόμα περισσότεροι αυτοί που παραλίγο να χάσουν τη ζωή τους από απόπειρα αυτοκτονίας. Όπως και μέλη της οικογένειας τους που έμειναν πίσω και δεν άντεξαν το βάρος αυτής της ενέργειας. Η αυτοκτονία είναι η δεύτερη αιτία θανάτου στις ηλικίες μεταξύ 15-29 ετών. Οι ειδικοί ψυχικής υγείας και ο ΠΟΥ ήδη αναφέρουν πως όταν βγουν τα στατιστικά για τη χρονιά του 2020, τα ποσοστά αύξησης θα είναι καταστροφικά για την παγκόσμια κοινότητα.

Η πανδημία συμβαίνει, είτε την πιστεύεις είτε όχι. Ο παγκόσμιος συναγερμός χτυπάει ακόμα και δε φαίνεται να έχει σύντομο τέλος. Αυτή η αβεβαιότητα είναι που προκαλεί άγχος, φόβο, τρόμο και συναισθηματικές διαταραχές. Κάποιοι ελπίζουν σε ένα εμβόλιο, κάποιοι άλλοι πως απλά θα εξασθενήσει η δυναμική του ιού και άλλοι πως δεν υπάρχει καν. Το να κατηγορεί η μια ομάδα την άλλη, είναι άλλο ένα σημάδι πανικού, φόβου και ψυχικού κρεσέντο. Δεν υπάρχει διάλογος, δεν υπάρχει σημείο επαφής, δεν καταλήγουμε σε κανένα συμπέρασμα. Μέσα σε λίγους μήνες είδαμε τους ειδικούς να βρίσκουν και να χάνουν το κύρος τους. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα μέσα ενημέρωσης να γίνονται έρμαιο πολιτικής ευθύνης και των απανταχού «γιατρών και επιστημόνων» του διαδικτύου.

Είναι διαφορετικό να έχεις μια άποψη και διαφορετικό να προσπαθείς να την επιβάλλεις ως σωστή.

Ως την μοναδική άποψη που θα έπρεπε να επικρατεί. Άλλο ένα σημάδι ψυχικής ανισορροπίας. Χάθηκε η ηρεμία, η σιγουριά, αν φυσικά υπήρξε ποτέ και δεν ήταν πλασματική. Η λύση είναι να τη δημιουργήσουμε. Να βοηθήσουμε τους πάντες, να υπάρξει μια παγκόσμια πρόσβαση στη φροντίδα της ψυχικής υγείας. Να μην είναι προνόμιο των λίγων. Αυτών που έχουν και αυτών που δεν έχουν. Να μην εξαρτάται από το οικονομικό υπόβαθρο ή το κύρος του καθενός. Η πανδημία μας δείχνει πως θέλοντας και μη, είμαστε όλοι μέλη μιας παγκόσμιας κοινότητας. Τα σύνορα είναι πλασματικά, μια γραμμή δεν μπορεί να ορίσει ότι η απέναντι πλευρά είναι καλύτερη ή χειρότερη.

10 Οκτωβρίου Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής ΥγείαςΗ 10η Οκτωβρίου 2020 είναι το ίδιο σημαντική όσο ήταν και η 10η Οκτωβρίου 1992, όταν ορίστηκε ως ημέρα Παγκόσμιας Ψυχικής Υγείας.

Φέτος καλούμαστε να περάσουμε το μήνυμα πως όλοι πρέπει να έχουν πρόσβαση στη ψυχική υγεία. Πως είναι πανανθρώπινο δικαίωμα, πως πρέπει να είναι μια πραγματικότητα για όλους. Δεν αρκεί να λες είμαι καλά, αν δεν είσαι. Δεν είναι ντροπή να μιλήσεις ανοιχτά για όσα βιώνεις μέσα σου. Δεν είναι κακό να είσαι αδύναμος/η μπροστά σε ότι συμβαίνει στη ζωή σου ή στη νέα παγκόσμια κατάσταση. Είναι λάθος να το κρατήσεις μέσα σου, να το θάψεις ή να παραιτηθείς. Μίλησε ανοιχτά, αναζήτησε βοήθεια από ειδικούς της ψυχικής υγείας, φρόντισε τον εαυτό σου και τους γύρω σου. Να θυμάσαι πως αν δε ζητήσεις βοήθεια, κανείς δε θα ξέρει ότι την χρειάζεσαι. Η ψυχή σου είναι μοναδική, προστάτεψε την. Σήμερα και κάθε μέρα.

Έρευνα – σύνταξη κειμένου: Βογιατζής Ηλίας για newsitamea.gr

Email επικοινωνίας: [email protected]

The post Δεν υπάρχει λόγος να τιμούμε την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, είμαστε όλοι καλά! ‘Η μήπως δεν είμαστε; appeared first on Newsitamea.gr.