Η δημοσίευση είναι η ψυχή της Δημοκρατίας!

Γράφει ο Ιπποκράτης Χατζηαγγελίδης

Το βράδυ του Σαββάτου είδα την ταινία THE POST. Περιγράφει το παρασκήνιο της αποφάσεως της εκδότριας της γνωστής αμερικανικής εφημερίδος WASHINGTON POST σχετικώς με την δημοσιοποίηση μια απορρήτου εκθέσεως του Πενταγώνου για την εμπλοκή των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, το 1971.

Η έκθεση, που είχε συνταχθεί κατ’ εντολήν του Ρόμπερτ ΜακΝαμάρα, Υπουργού Αμύνης των κυβερνήσεων Κένεντι και Τζόνσον, αποδείκνυε ότι τόσο ο Πρόεδρος

Νίξον (1968-1973) όσο και οι προκάτοχοί του (Τζόνσον, Κένεντι και Αϊζενχάουερ) γνώριζαν ότι ο πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί, αλλά έλεγαν ψέματα και εξαπατούσαν τον αμερικανικό λαό και το Κογκρέσο!

Πρώτη, η εφημερίδα NEW YORK TIMES βρήκε αντίγραφο της εκθέσεως και δημοσιοποίησε την ύπαρξή της και αποσπάσματά της. Η κυβέρνηση Νίξον αντέδρασε και πήρε απόφαση ασφαλιστικών μέτρων από ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Νέας Υόρκης.

Εν των μεταξύ, το επιτελείο της WASHINGTON POST είχε κατορθώσει να εξασφαλίσει αποσπάσματα της εκθέσεως από την ίδια πηγή και η εκδότρια της εφημερίδος αποφάσισε να τα δημοσιεύσει κινδυνεύοντας να κατηγορηθεί για ασέβεια κατά του Δικαστηρίου.

Η κυβέρνηση Νίξον αντέδρασε και πάλι, αλλά το ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Ουάσινγκτον απέρριψε την αίτησή της. Τελικώς, λόγω των δύο συγκρουόμενων αποφάσεων, το θέμα κρίθηκε το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, το οποίο με μια ιστορική του απόφαση απέρριψε τις αιτιάσεις της κυβερνήσεως και δικαίωσε τις εφημερίδες. Ένας εκ των Δικαστών (εννέα ισόβια μέλη έχει το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ) δήλωσε ότι οι ιδρυτές του έθνους εξασφάλισαν την ελευθερία του τύπου μέσω του συντάγματος προς όφελος όχι της κυβερνήσεως, αλλά των κυβερνωμένων!

Εξαιρετική ταινία, άψογες ερμηνείες, εμπνευσμένοι διάλογοι!

Προσπαθούσα να σκεφθώ ποια μεγάλη ελληνική εφημερίδα θα τολμούσε να σταθεί απέναντι στην κυβέρνηση και μάλιστα σε ζήτημα που άγγιζε απόρρητα της εθνικής ασφαλείας και να θα υπήρχαν ανώτατοι Δικαστές να προασπίσουν την ελευθερία του τύπου.

Μετά συνειδητοποίησα ότι κάτι τέτοιο απλώς δεν θα συνέβαινε! Αν κάποια ελληνική εφημερίδα είχε τέτοιες πληροφορίες, δεν θα υπήρχε κανένα δίλημμα! Απλώς, ο εκδότης, ως αντάλλαγμα για την αποσιώπηση του θέματος, θα διαπραγματευόταν με τον πρωθυπουργό κάποια μεγάλη δουλειά και όλοι θα ήταν χαρούμενοι! Μόνος χαμένος όχι η ελευθερία του τύπου, αλλά η ίδια η Δημοκρατία…

ΥΓ.1. Για την ιστορία: Η εκδότρια της WASHINGTONPOST ήταν προσωπική φίλη του πρώην Υπουργού Ρόμπερτ ΜακΝαμάρα, αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να πράξει αυτό που πίστευε σωστό για την εφημερίδα της, την πατρίδα της και την Δημοκρατία. Και, βεβαίως, ο γιος της είχε υπηρετήσει στο Βιετνάμ…

ΥΓ.2. Δεν πιστεύω ότι οι τέσσερις πρόεδροι που απέκρυπταν την αλήθεια για τον πόλεμο ήταν προδότες ή έπρατταν κατά των συμφερόντων των αμερικανών. Η πολιτική τους (το δόγμα της ανάσχεσης) δικαιώθηκε αν και ο ίδιος ο ΜακΝαμάρα -στον απολογισμό του, το 1995- θεώρησε ότι ο εμπλοκή των Η.Π.Α. στο Βιετνάμ ήταν λάθος. Όμως, όταν είσαι ηγέτης είσαι υποχρεωμένος να παίρνεις σκληρές και δύσκολες αποφάσεις ενίοτε και χωρίς καμία ηθική. Βεβαίως, οι πολιτικοί κάνουν το καθήκον τους και ο τύπος το δικό του. Αυτό είναι δημοκρατία.

ΥΓ.3. Δύο χρόνια αργότερα, το 1973, η WASHINGTON POST έγινε παγκοσμίως γνωστή γιατί ήταν η εφημερίδα που αποκάλυψε το σκάνδαλο Watergate, που οδήγησε στην παραίτηση Νίξον από την προεδρία!

ΥΓ.4. Βγαίνοντας από τον κινηματογράφο, στην Πλατεία Κολωνακίου κοιτάζοντας τις εφημερίδες, με πλησίασε μια κυρία με ένα χάρτινο ποτήρι στο χέρι. Δεν κατάλαβα τι ήθελε, νόμισα ότι μου προσέφερε να πιω! Τίποτα στο παρουσιαστικό της δεν έδειχνε ότι ζητούσε ελεημοσύνη… ντράπηκα! Αυτό είναι η αποτυχία της δημοκρατίας στη χώρα μας! Είναι η αποτυχία της ίδιας μας της κοινωνίας…

ΥΓ.5. Η φράση του τίτλου είναι αναρτημένη, ως επιγραφή, στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ, στην Αθήνα. Όπως, όμως, φαίνεται, απλώς υπάρχει…