Τα ξενιτεμένα μαύρα κοτσύφια του Νότου και ο Λόνι Τζόνσον

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ lonnie-630.jpg 15.06.2017, 18:49 | Ετικέτες: blues, μουσικοί, τραγουδιστές Συντάκτης: Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης

Ο αμερικανός ζωγράφος και φωτογράφος Τσαρλς Σίλερ (Charles Sheeler, 1883-1965) τον οποίο ο ζωγράφος Τζέικομπ Λώρενς συνάντησε μέσω της κοινής τους γνωστής και επώνυμης γκαλερίστα Edith Halpert (1900-1970), έμεινε στην ιστορία για τις αιχμηρές απεικονίσεις των μηχανημάτων και των κτιρίων, ένα στυλ που ονομάστηκε

‘Precisionism’.

Ουσιαστικά ήταν το πρώτο αυτόχθονο κίνημα σύγχρονης τέχνης στις Ηνωμένες Πολιτείες και μια πρόωρη αμερικανική συμβολή στην άνοδο του Μοντερνισμού. Το στυλ αυτό, που εμφανίστηκε για πρώτη φορά μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και ήταν στο απόγειο της δημοτικότητάς του κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 και στις αρχές του 1930, γιόρτασε το νέο αμερικανικό τοπίο με τους ουρανοξύστες, τις γέφυρες και τα εργοστάσια, βιομηχανικές δηλαδή ή αστικές σκηνές που συνήθως στερούνταν ανθρώπινης δραστηριότητας ή παρουσίας, σε μια μορφή που ονομάστηκε επίσης και κυβιστικός ρεαλισμός. Αυτό το στυλ ζωγραφικής που αναπτύχθηκε στο έπακρό του στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1920, συνδέεται ιδιαίτερα με τους Charles Demuth, Georgia O'Keeffe και τον Τσαρλς Σίλερ, που αναφέραμε παραπάνω. Ήταν, βέβαια, η εποχή κατά την οποία βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη η μεγάλη μετανάστευση των μαύρων στον βιομηχανικό Βορρά για ανεύρεση κάποιας πολυπόθητης θέσης εργασίας.

Charles Sheeler, ‘Αμερικανικό Τοπίο’. 1930. Λάδι σε μουσαμά. Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.

Το ‘Αμερικανικό Τοπίο’ (American Landscape, 1930) παραπάνω δείχνει το εργοστάσιο της αυτοκινητοβιομηχανίας Ford στις όχθες του ποταμού Ρουζ στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν. Ο Τσαρλς Σίλερ φωτογράφισε το εργοστάσιο εκτενώς το 1927 και το έκανε αντικείμενο μιας σειράς έργων του. Η σαγηνευτική ακρίβεια αυτής της ζωγραφικής δίνει έμφαση στην καινοτομία της αμερικανικής βιομηχανίας στο Ντιτρόιτ, η οποία στις αρχές της δεκαετίας του 1940 τροφοδοτούσε σχεδόν το ένα τρίτο του στρατιωτικού εξοπλισμού που χρησιμοποιήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το εργοστάσιο του ποταμού Ρουζ ήταν ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες των Αφροαμερικανών, με περισσότερους από τους μισούς να βρίσκονται στο χυτήριο, το πιο ζεστό και φυσικά το πιο επικίνδυνο σημείο του εργοστασίου.

Από κάθε πόλη οι νέγροι έφευγαν κατά εκατοντάδες για να πάνε βόρεια και να εισέλθουν στη βαριά βιομηχανία της περιοχής. Όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα, πυκνό πλήθος μεταναστών, φορτωμένο με τσάντες και κουτιά, σπρώχνεται βόρεια, και τα σώματά τους σχηματίζουν ένα τριγωνικό σχήμα που θυμίζει τον V-σχηματισμό των πουλιών στην πτήση πάνω από τα κεφάλια τους. Η εύκολη μετακίνηση των πουλιών μέσω του αέρα, όμως, εφιστά την προσοχή του θεατή στο δύσκολο ταξίδι των μεταναστών. Η εικόνα των πουλιών κατά τη διάρκεια της πτήσης τους, υπογραμμίζει την απεικόνιση της μετανάστευσης από τον Λώρενς ως μαζικό κοινωνικό φαινόμενο.

Τζέικομπ Λώρενς (Jacob Lawrence, 1917-2000), Migration of the Negro: No 3, 1940-1.

Σε αυτόν τον πίνακα, ο Λώρενς παραπέμπει σε μια μακρόχρονη πολιτιστική αλληγορία στην οποία οι Αφροαμερικανοί χαρακτηρίζονται ως κοτσύφια και κοράκια. Καθ’ όλη την αποκαλούμενη εποχή του Τζιμ Κρόου, που ουσιαστικά έληξε με την ψήφιση του νόμου περί Πολιτικών Δικαιωμάτων του 1964 και του νόμου περί Δικαιωμάτων Ψήφου του 1965, οι μαύροι άνδρες και γυναίκες συχνά απεικονίζονταν ως τέτοια πουλιά και πτηνά σε μιούζικαλ, ιστορίες, τραγούδια και ταινίες.

Ο Τζέικομπ Λώρενς χρησιμοποιεί το πουλί ως σύνθετο, αμφίσημο σύμβολο που αντιπροσωπεύει την ελευθερία και την ελπίδα, αλλά και που υποδηλώνει ότι οι νόμοι του Jim Crow εκδιώκουν τους ανθρώπους από τα σπίτια τους. Εικόνες του θυμίζουν τους στίχους του ‘Blackbird Blues’, το οποίο ο Λόνι Τζόνσον (Lonnie Johnson, 1899-1970) ηχογράφησε το 1927 (Okeh Records). Εκεί ο τραγουδιστής μας εξομολογείται ότι οι στεναχώριες του πέταξαν προς στιγμή ψηλά στο βουνό, κάτι που δυστυχώς δεν κράτησε για πολύ. Ο λόγος είναι απλός. Το μωρό του τον εγκατέλειψε χωρίς να του πει αντίο, αλλά αυτός της ζήτησε τουλάχιστον να του πει το γιατί.

‘...Αν ήμουν κότσυφας, θα ήθελα να μαζέψω τα προβλήματα στην πλάτη μου Θα άφηνα αυτόν τον κόσμο, και ποτέ δεν θα κοιτούσα πίσω..’, λέει λίγο παρακάτω.

Στο τέλος παρακαλεί τον μεγαλοδύναμο να του στείλει κάποια άλλη που να νοιάζεται γι’ αυτόν, αφού εκείνη κυριολεκτικά τον έκαψε!

Blues flew on the mountain, but they didn't stay long/Blues flew on the mountain, but they didn't stay long/You can tell by the song I'm singing, I didn't treat it wrong.

My baby left me, didn't say goodbye/My baby left me, didn't say goodbye/I asked the nesting blackbird, to tell me the reason why.

If I was a blackbird, I'd pack my troubles on my back/If I was a blackbird, I'd pack my troubles on my back/I would leave this world, and I never would look back.

Lordy, send me somebody, don't want nobody but me/Lordy, send me somebody, don't want nobody but me/Because these blackbird blues, Lord it sure burned me.

[ad-slot]

[related-articles]

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Μαύρη μετανάστευση και μουσική Από τον Σείκιλο και τα ηπειρώτικα μοιρολόγια, στα μπλουζ και το Voyager Οι επιδημίες της γρίπης στα blues