Οι επιδημίες της γρίπης στα blues

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ blind-influ.jpg Όταν οι πρώτοι μπλουζίστες τραγουδούσαν για την «οργή του Θεού» 31.05.2017, 14:15 | Ετικέτες: blues, μουσικοί, μουσικά ντοκιμαντέρ Συντάκτης: Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης

Η γρίπη, η τόσο εύκολα μεταδιδόμενη νόσος του αναπνευστικού συστήματος, σκότωσε αμέτρητα εκατομμύρια ασθενών σε όλο τον κόσμο, κατά τον εικοστό αιώνα. Μία από τις μεγάλες πανδημίες, ξέσπασε το 1918. Το δραματικό αυτό γεγονός έλαβε χώρα πριν από την εγγραφή των τραγουδιών του μπλουζ,

αλλά με δεδομένη την απίστευτη λοιμογόνο δύναμη της γρίπης, αυτή που ονομάστηκε ισπανική γρίπη, είναι πραγματική έκπληξη το γεγονός ότι δεν υπάρχουν περισσότερες ηχογραφήσεις μπλουζ τραγουδιών που να αναφέρονται σε αυτή. Σ’ ένα σπιρίτσουαλ, ‘Jesus is Coming Soon’, του Blind Willie Johnson, υπάρχουν πολλές σχετικές αναφορές.

Όπως λέει εκεί μέσα το τραγούδι, που κατά πάσα πιθανότητα ηχογραφήθηκε στα 1928-1929, … ο Θεός τους είχε προειδοποιήσει, ότι ο Ιησούς έρχεται σύντομα. Κατά το έτος 1918 και το 1919, έστειλε μια φοβερή ασθένεια η οποία σκότωσε πολλές χιλιάδες σε ξηρά και θάλασσα… Ήταν πανίσχυρη και οι άνθρωποι παντού ήταν άρρωστοι. Ήταν μια επιδημία που γέμιζε τον αέρα. Οι γιατροί ταράχτηκαν και δεν ήξεραν τι να κάνουν. Αφού συγκεντρώθηκαν, την ονόμασαν ισπανική γρίπη. Οι στρατιώτες πέθαιναν και οι αξιωματικοί τους δεν ήξεραν πώς να ανταπεξέλθουν με αυτή την κατάσταση… Και παρακάτω λέει ότι ο Θεός προειδοποίησε το έθνος με κάθε τρόπο να απομακρυνθούν από το κακό, να έρθουν κοντά στον Κύριο και να προσευχηθούν… Κι οι ευγενείς είπαν στο λαό ότι είναι καλύτερα να κλείσουν τα δημόσια σχολεία τους. Και μέχρι να σταματήσουν και οι θάνατοι καλύτερα θα ήταν να κλείνανε και τις εκκλησίες τους. Τελειώνει λέγοντας να διαβάσουν την Αγία Γραφή η οποία λέει ξεκάθαρα ότι οι άνθρωποι στις πόλεις θα πεθάνουν, επειδή αποδείχτηκαν κακοί στους τρόπους και τη συμπεριφορά τους. Έλεγε λοιπόν με τα δικά του λόγια, ο Blind Willie Johnson (1897–1945) στο ‘Jesus is Coming Soon’:

‘Well, we done told you, our God's done warned you, Jesus comin' soon/We done told you, our God's done warned you Jesus comin' soon/In the year of 19 and 18, God sent a mighty disease/It killed many a-thousand on land and on the seas/Great disease was mighty and the people were sick everywhere/It was an epidemic, it floated through the air…/The doctors they got troubled and they didn't know what to do/They gathered themselves together, they called it the Spanishin flu…/Soldiers died on the battlefield, died in the counts too/Captain said to the lieutenant, "I don't know what to do."/Read the book of Zacharias, Bible plainly says /Said the people in the cities dyin', account of their wicked ways’.

Times-Picayune. Νέα Ορλεάνη. 6 Οκτωβρίου 1918.

Ο Blind Willie Johnson, ήταν τραγουδιστής των γκόσπελ και κιθαρίστας, του οποίου η μουσική διακρίνεται για τον συνδυασμό των σπιρίτσουαλ με τα μπλουζ. Έχασε δυστυχώς την όρασή του στην μικρή ηλικία των επτά ετών, όταν κατά τη διάρκεια μίας διαμάχης της μητριάς με τον πατέρα του, η πρώτη εξαπέλυσε αλισίβα, δηλαδή βρασμένο νερό με στάχτη από ξυλοκάρβουνα, στο πρόσωπο του μικρού Τζόνσον, με αποτέλεσμα την τύφλωσή του. Αυτοδίδακτος κι αυτός, όπως πολλοί άλλοι μπλουζίστες, τραγουδούσε στις συγκεντρώσεις των Βαπτιστών, σε εκκλησίες του Τέξας ή μέσα στο δρόμο. Διέθετε μία ασυνήθιστα βαθιά φωνή μεγάλης τραχύτητας και μία ξεχωριστή τεχνική στην κιθάρα. Πολλά από τα τραγούδια του είναι βασισμένα σε παραδοσιακούς θρησκευτικούς ύμνους και διακρίνονται στο σύνολό τους για το θρησκευτικό συναίσθημα που κατακλύζει τόσο την ερμηνεία, όσο και τους στίχους του, όπως και το παραπάνω που αναφέρεται στην επικείμενη τιμωρία των αμαρτωλών ανθρώπων από το Θεό, παρά τις επίμονες προειδοποιήσεις που τους έκανε ότι ξέφυγαν από το δρόμο του… Θεού. Ο ίδιος πέθανε τελικά από πνευμονία, σε συνθήκες απόλυτης οικονομικής ανέχειας, το 1945.

Ο John Lomax ηχογράφησε στις 16 Απριλίου του 1939, για λογαριασμό της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου (Library of Congress) στο Τέξας, την ‘Influenza’ (Γρίπη) του Ace Johnson. Τραγουδάει τη μεγάλη συμφορά του 1929, τότε που άνδρες και οι γυναίκες πέθαιναν από αυτή την ασθένεια, που οι γιατροί ονόμαζαν γρίπη…. Οι άνθρωποι πέθαιναν παντού, ο θάνατος βρισκόταν μέσα στον αέρα, ενώ τα βογγητά των ασθενών ήταν λυπημένα. Το παντοδύναμο χέρι του Θεού έκρινε τους πάντες, σε Βορρά και Νότο, Ανατολή και Δύση, σκότωσε πλούσιους και φτωχούς, και ότι πρόκειται να σκοτώσει ακόμα περισσότερους εάν δεν σταματήσουν να αμαρτάνουν. Στο Μέμφις του Τεννεσί, οι γιατροί είπαν ότι σύντομα θα αντιμετωπίσουν τη γρίπη. Αλλά ο Θεός έδειξε ότι Αυτός ήταν η κεφαλή και έριξε το γιατρό στο κρεβάτι, καθώς και τη νοσοκόμα με την ίδια γρίπη. Η γρίπη είναι μια ασθένεια, που σου κάνει αδύναμα όλα τα γόνατα, κι έναν πυρετό που τρέμεις. Πονάς σε κάθε κόκαλο για λίγες μέρες κι ύστερα πεθαίνεις. Σε μια θέση στο έδαφος που ονομάζεται τάφος!

Έλεγε λοιπόν ο Ace Johnson στην δική του ‘Influenza’ (1939):

In nineteen hundred and twenty-nine, men and women sure was dying/ From the disease, what the doctors called the flu/People was dying everywhere, death went creeping through the air/For the groans of the sick sure was sad

It was God's almighty hand, he was judging this old land/ North and South, East and West can be seen/ Yes, he killed the rich and poor, and he's going to kill more/If you don't turn away from your sins

It was Memphis, Tennessee, doctors said it soon would be/ In a few days, influenza we’ll control/But God showed that He was head, and He put the doctor to bed/And the nurse they broke down with the same…

Influenza is a disease, that makes you weak all in your knees/ Tis a fever everybody sure does dread/ Puts a pain in every bone, a few days and you are gone/To a place in the ground called the grave…

Ο Bumble Bee Slim (1905-1968) πάλι, τραγούδησε το ‘I Done Caught My Death of Cold’ για να δείξει το φόβο του θανάτου από κρύωμα ή αμυγδαλίτιδα. Σε αυτό παρακαλάει το γιατρό του να του δώσει κάτι να του γιάνει τους απαίσιους πόνους από το κρύωμα που άρπαξε. Δεν μπορεί να αναπνεύσει, στο στήθος του ακούγονται συριγμοί, κι ο γιατρός του είπε ότι πάσχει από αμυγδαλίτιδα, κι ότι γνωρίζει τη συνέχεια. Παρακαλεί το γιατρό να του δώσει οτιδήποτε, αρκεί να τον θεραπεύσει από αυτή την αρρώστια η οποία τον έκανε δυστυχισμένο. Με το θανατηφόρο αυτό κρύωμα, έχασε τους φίλους του, κι ότι σύντομα θα βρεθεί να κοιμάται στο έδαφος.

Bumble Bee Slim: ‘I Done Caught My Death of Cold’

Doctor, please give me something just to ease these awful pains/ Doctor, please give me something just to ease these awful pains/I done caught my death of cold and it’s settling on my brain

I can’t hardly breathe, I got a wheezing in my chest/ I can’t hardly breathe, I got a wheezing in my chest/ Well, I’m having tonsilitis, doctor you should know the rest

Give me Oil of ninety-nine, three-sixty, anything/ I done caught my death of cold/Lord have mercy

Ay doctor, is there any cure for me?/Ay doctor, is there any cure for me?/Well I’m in so much misery, I’m in so much misery

I done caught my death of cold, now my friends cannot be found/ I done caught my death of cold, well my friends cannot be found/ Well I been wading deep water and I been sleeping on the ground

Ο Amos Easton, περισσότερο γνωστός με το όνομα Bumble Bee Slim (1905-1968), ήταν ένας τραγουδιστής του μπλουζ Πιεμόντε και κιθαρίστας, γεννημένος στο Brunswick της Georgia. Γύρω στο 1920 άρχισε να εργάζεται στο τσίρκο Ringling Brothers πριν επιστρέψει στη Γεωργία, να παντρευτεί και στη συνέχεια κατευθυνθεί με μια εμπορική αμαξοστοιχία βόρεια στην Ινδιανάπολη, όπου και εγκαταστάθηκε το 1928. Εκεί γνώρισε και επηρεάστηκε από τον πιανίστα Leroy Carr και τον κιθαρίστα Scrapper Blackwell. Τα επόμενα χρόνια τον βρίσκουν στο Σικάγο, με τις υπέροχες ηχογραφήσεις του. Το τραγούδι του, B&O Blues, έγινε δημοφιλές και τον ενέπνευσε για μια σειρά άλλων ‘μπλουζ του σιδηροδρόμου’, όπως αυτά ονομάστηκαν.

Είναι πραγματικά ενδιαφέρον και υπέροχο να βλέπουμε πως αντιμετωπίζονταν οι διάφορες ασθένειες από διαφορετικούς μουσικούς. Ο Blind Lemon Jefferson, για παράδειγμα, έβγαινε έξω με άσχημο καιρό απλώς και μόνο να παρακολουθήσει την άπιστη γυναίκα του, κρυβόταν σε γωνίες να μην ξεπαγιάσει μήπως και τη δει να γυρνάει στο σπίτι και στο τέλος βέβαια απογοητεύεται και παραδέχεται ότι την έριξε στο κρεβάτι κάποιος άλλος! Ο Big Bill Broonzy παραπονιόταν περισσότερο για τους πόνους που υπέφερε από την πνευμονία, το αίσθημα αδιαθεσίας που τον κατείχε, και τον υψηλό πυρετό του, κι ο Bumble Bee Slim για το κρύωμα ή την αμυγδαλίτιδα. Ο συνήθης κίνδυνος σε όλες τις περιπτώσεις, ήταν η εγκατάλειψη από τους φίλους, την οικογένεια ή την αγαπημένη τους, λόγω της ασθένειας, καθώς επίσης και ο φόβος του επικείμενου θανάτου.

[ad-slot]

[related-articles]

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Από τον Σείκιλο και τα ηπειρώτικα μοιρολόγια, στα μπλουζ και το Voyager Η «πυριτίαση» του Τζος Ουάιτ