Μια συζήτηση για την αυτοδιαχείριση και τη μουσική

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ms-web-630.jpg Μιλώντας με τους συντελεστές του MusicSociety για το διαδικτυακό ραδιόφωνο, την αυτοδιαχείριση και τις... απανταχού προκλήσεις 13.06.2017, 14:53 | Ετικέτες: Διαδίκτυο, ραδιόφωνο, μουσικοί Συντάκτης: Χρήστος Καλλιμάνης

Μπορεί ένας ραδιοφωνικός σταθμός να λειτουργήσει με όρους αυτοοργάνωσης και αυτοδιαχείρισης; Είναι το Web Radio η απάντηση για όσους δεν θέλουν να ακούν μουσική παθητικά και επιθυμούν μια ειλικρινή, επικοινωνιακή σχέση με τον παραγωγό;

Ποια είναι τα όρια του διαδικτυακού και ποια του «κανονικού» ραδιοφώνου;

Με αφορμή την συμπλήρωση επτά ετών λειτουργίας του Music Society Web RadiON κάναμε μια ενδιαφέρουσα και διδακτική κουβέντα με τους συντελεστές αυτής της πρωτότυπης προσπάθειας και μιλήσαμε για τη μουσική, τις προκλήσεις και τις δυσκολίες του εγχειρήματος της αυτοδιαχείρισης.

«Ουσιαστικά παίζουμε αυτά που θα θέλαμε να ακούσουμε–αλλά δεν ακούμε- στο ραδιόφωνο» μας εξηγούν τα παιδιά από το MusicSociety και υπογραμμίζουν ότι το διαδικτυακό και το «κανονικό» ραδιόφωνο δεν έχουν καμία πραγματική σχέση μεταξύ τους.

Η συζήτηση περιστράφηκε γύρο από το εγχείρημα της αυτοοργάνωσης, καθώς αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο σταθμός.

«Η σκέψη υπήρξε από την αρχή» μας λένε και προσθέτουν «το σίγουρο είναι πως η αυτοοργάνωση και αυτοδιαχείριση προϋποθέτει δέσμευση και προσφορά, και τίποτα από τα δύο δεν είναι αυτονόητο. Υπό αυτή την έννοια, μια τέτοιου τύπου οργάνωση και διαχείριση παραμένει μια πρόκληση, και κάθε μέρα είναι μια καινούργια ευκαιρία να ανταποκριθείς στην επιλογή σου».

«Χορηγός μας είναι το μεράκι μας, και η απόφαση να πληρώνουμε για το γούστο μας» σημειώνουν οι συντελεστές, οι οποίοι πληρώνουν από τις τσέπες τους όλα τα έξοδα του σταθμού.

Εκτός από το... κυρίως πιάτο, τη μουσική, όμως το Music Society πραγματοποιεί και σεμινάρια/workshops, ενώ είναι σε επαφή και με άλλους αυτοοργανωμένους χώρους.

Όσο για τη μουσική ταυτότητα; «Σκεφτείτε λοιπόν ένα ψηφιδωτό μουσικών ειδών, ιδιωμάτων, φασμάτων και προτιμήσεων» μας λένε τα παιδιά και μας παραπέμπουν στη πολύ όμορφη playlist που ετοίμασαν για το efsyn city (θα την βρείτε στο τέλος της συνέντευξης ) με αφορμή τη συμπλήρωση επτά χρόνων λειτουργίας.

Μιας και συναντιόμαστε σε εορταστική περίοδο για το Music Society θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια για την ιστορία και την προϊστορία του σταθμού;

Η ιδέα για τη δημιουργία του σταθμού γεννήθηκε το 2010 στα σεμινάρια ραδιοφώνου του Μικρού Πολυτεχνείου. Μια ομάδα παιδιών μαζί με τον δάσκαλο μας Γιώργο Φλωράκη επεξεργάστηκε την ιδέα και μετά από πρόσκληση σε παιδιά προηγούμενων τμημάτων, έγινε μια συνάντηση που κατέληξε στη δημιουργία ενός αυτοδιαχειριζόμενου σταθμού από 65 άτομα. Ως λάτρεις της «Χατζηδακικής» σχολής ραδιοφώνου, όπου ο παραγωγός είχε λόγο και έρεισμα, αναζητήσαμε κάτι που θα ανταποκρινόταν στις ποιότητες που χρειαζόμασταν, ένα ραδιόφωνο που δε θα διαχειριζόταν τη μουσική ως soundtrack σε προώθηση προϊόντων.

Και το κομμάτι της αυτοοργάνωσης / αυτοδιαχείρισης; Αυτή ήταν η σκέψη από την αρχή; Πώς λειτουργεί ο σταθμός σε αυτό το πλαίσιο;

Η σκέψη υπήρξε από την αρχή, αυτό που άλλαξε και αλλάζει στη διάρκεια των 7 χρόνων λειτουργίας μας είναι ο τρόπος. Άλλωστε η αυτοδιαχείριση, ναι μεν είναι κάτι συγκεκριμένο, αλλά σημαίνει διαφορετικά πράγματα για τον καθένα από μας και κατά συνέπεια δεν ακολουθούμε τους ίδιους δρόμους πάντα. Σε αντίθεση με τα περισσότερα διαδικτυακά ραδιόφωνα που συνήθως είναι αντιπροσωπευτικά ενός είδους ή φάσματος μουσικής, στο MusicSociety WebradiON θα ακούσεις ένα μεγάλο εύρος μουσικών γούστων, με κοινό παρονομαστή την αγάπη για τη μουσική και τους μουσικούς. Και φυσικά όλο αυτό δίχως εξαρτήσεις από σπόνσορες και χορηγούς (ιδιωτικούς ή δημόσιους). Χορηγός μας είναι το μεράκι μας, και η απόφαση να πληρώνουμε για το γούστο μας. Με αυτόν τον τρόπο ο σταθμός συνεχίζει να είναι αυτοδιαχειριζόμενος, όμως γίνεται προσπάθεια να υπάρχει μια κοινή πλεύση όλων, πράγμα αρκετά δύσκολο.

Θεωρείτε ότι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργείτε τον σταθμό είναι και η δική σας πρόταση για τον τρόπο οργάνωσης σε έναν εργασιακό χώρο; Θα μπορούσε να είναι η αυτοδιαχείριση η λύση; Μια εικόνα από το μέλλον για να υπερβάλουμε και λίγο;

Η λειτουργία του σταθμού ακολουθεί τα διαδικαστικά πρότυπα των περισσότερων αυτοδιαχειριζόμενων χώρων, όπου ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων είναι η Γενική Συνέλευση των μελών. Υπάρχουν ομάδες εργασίας (π.χ., ομάδα προγράμματος/ τεχνικής υποστήριξης/ οικονομικών) και ένα ψηφισμένο διοικητικό συμβούλιο επιφορτισμένο με αρμοδιότητες συντονισμού. Το σίγουρο είναι πως η αυτοοργάνωση και αυτοδιαχείριση προϋποθέτει δέσμευση και προσφορά, και τίποτα από τα δύο δεν είναι αυτονόητο. Υπό αυτή την έννοια, μια τέτοιου τύπου οργάνωση και διαχείριση παραμένει μια πρόκληση, και κάθε μέρα είναι μια καινούργια ευκαιρία να ανταποκριθείς στην επιλογή σου. Όπως σε όλα τα πράγματα στη ζωή έτσι και στην αυτοδιαχείριση, η μετάφραση της φαντασιακής πρόσληψης σε πραγματικότητα δεν είναι μια γραμμική διαδικασία. Όμως, παρά τους όποιους κραδασμούς και μικρές ή μεγάλες ματαιώσεις, η διαδικασία δε χάνει τη γοητεία ούτε την αξία της. Και αυτό το κρίνουμε ως το πλέον σημαντικό. Επομένως η αυτοδιαχείριση αποτελεί σίγουρα ευγενή στόχο, αλλά προϋποθέτει σημαντική ατομική προσπάθεια.

Έχετε σκεφτεί να έρθετε σε επαφή και με άλλους αυτοδιαχειριζόμενους χώρους (όχι απαραίτητα από τον χώρο της μουσικής ή των media) για καλύτερη επικοινωνία και οργάνωση; Ίσως και για τη δημιουργία ενός δικτύου;

Έχουμε σκεφτεί να έρθουμε σε επαφή με άλλους χώρους και ουσιαστικά εντός του σταθμού μας, υπήρχαν και υπάρχουν παιδιά που συμμετέχουν σε τέτοια εγχειρήματα. Δεν καταφέραμε πάντως –για διάφορους λόγους- μέχρι στιγμής να το διευρύνουμε, ούτε να ξεκινήσουμε ένα δίκτυο, αλλά προσεγγίσαμε κάποιες ομάδες που λειτουργούν σ’ αυτό το πλαίσιο και ήταν ή είναι ακόμα κομμάτι του σταθμού μας. Παράδειγμα το περιοδικό HUMBA, το διαδυκτιακό περιοδικό 3pointmagazine.gr ή παλιότερα η φεμινιστική ομάδα Καμένα Σουτιέν. Η παραπέρα διεύρυνση μεταφράζεται σε χρόνο και κόπο, και όπως αντιλαμβάνεστε και τα δυο είναι προϊόντα υψηλής υπεραξίας. Εξάλλου, η εκτίμηση μας είναι πως ανοιχτές συμπράξεις όπως προτείνονται είναι αρκετά έξω από τη συλλογική κουλτούρα των πολιτών αυτής της χώρας.

Σκέψεις υπάρχουν για περαιτέρω μετεξέλιξη του σταθμού ώστε να παράγει και κάποιο κέρδος για τους συμμετέχοντες;

Για εξέλιξη υπάρχουν σκέψεις. Όσον αφορά το κέρδος, με την υλική του μορφή, όχι, άλλωστε για μας κέρδος είναι η πραγματοποίηση των ονείρων μας και το Music Society είναι κάτι το ονειρικό για τον καθένα μας. Το μόνο που σκεφτόμαστε σε ένα εφικτό πλαίσιο, είναι η αναζήτηση πόρων για να μειωθεί η συνδρομή των μελών μας. Το τελευταίο μπορεί να επιτευχθεί με τη είσοδο νέων μελών, και όχι, απαραίτητα, χορηγών. Εξάλλου το μόνο κέρδος που αναγνωρίζει η συλλογικότητα είναι η συνέχιση του εγχειρήματος, ίσως και ο εμπλουτισμός του.

Έκτός από τα αμιγώς ραδιοφωνικά, πραγματοποιείτε και σεμινάρια/ workshops και διάφορες εκδηλώσεις. Είναι αυτό ένας τρόπος να ανοιχθεί σε μεγαλύτερο κοινό ο σταθμός ή η ώθηση δίνεται από τη διάθεση να μοιραστείτε εμπειρίες και γνώσεις;

Οι μη ραδιοφωνικές δραστηριότητες του σταθμού βοηθούν πολλαπλώς. Προφανώς ο σταθμός προωθείται σε περισσότερους, εν δυνάμει, ακροατές, ενώ παράλληλα καινούργια μέλη μπορεί να προκύψουν από τους συμμετέχοντες στις διάφορες δράσεις. Ενίοτε προκύπτει ένα μικρό εισόδημα που καλύπτει μέρος των πάγιων εξόδων. μια οικονομική βοήθεια για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε, αλλά και ταυτόχρονη γνωριμία με κόσμο που ενδέχεται να ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στο εγχείρημά μας.

Ας μιλήσουμε, όμως, και για μουσική. Ποια είναι η μουσική ταυτότητα του Music Society; Τι έχει, δηλαδή, να προτείνει στους ακροατές του;

Η μουσική μας ταυτότητα έχει πολλές όψεις. Αυτό που προτείνουμε είναι μια μεγάλη γκάμα ήχων και μουσικών ειδών, μια πιο βαθιά βουτιά σε πράγματα ως επί τω πλείστων άγνωστα και μια πάντα επίκαιρη αντίληψη ακρόασης, όπου οι μουσική παραμένει το επίκεντρο του μέσου και όχι το παρελκόμενό του. Ουσιαστικά παίζουμε αυτά που θα θέλαμε να ακούσουμε–αλλά δεν ακούμε- στο ραδιόφωνο και μιας και είμαστε πολλοί παραγωγοί, ξεπερνάμε το συγκεκριμένο ηχητικό πλαίσιο που χαρακτηρίζει αρκετά διαδικτυακά ραδιόφωνα (Metal, Λαικά, 60s κ.ο.κ.). Σκεφτείτε λοιπόν ένα ψηφιδωτό μουσικών ειδών, ιδιωμάτων, φασμάτων και προτιμήσεων.

Και που θα εντοπίζατε εσείς τις διαφορές του διαδικτυακού ραδιοφώνου με το παραδοσιακό ραδιόφωνο;

Θα αντιστρέφαμε την ερώτηση. Τι κοινό υπάρχει μεταξύ των δύο, ειδικά σήμερα ? Σχεδόν τίποτα νομίζουμε. Άλλωστε και εμείς ως απογοητευμένοι ακροατές, ή παραγωγοί που δε μπορούσαν να αποροφηθούν στη μπάντα των FM, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε το Music Society. Το παραδοσιακό ραδιόφωνο έχει εκφυλλιστεί από την ανάγκη να παραμείνουν οι σταθμοί οικονομικά εύρωστοι και, κυρίως, επικερδείς. Τα διαδικτυακά ραδιόφωνα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, συντηρούνται από μεράκι, ίσως και καπρίτσιο, κάποιων εραστών της μουσικής και της ιστορίας του ραδιοφώνου. Αυτό σίγουρα ισχύει στη δική μας περίπτωση. Οι αισθητικές διαφορές είναι εμφανείς. Βέβαια, είναι σημαντικό να μην παραγνωρίσουμε το ρόλο των ακροατών και στις δύο περιπτώσεις. Κατά γενική ομολογία το προφίλ του ακροατή είναι διαφορετικό στην κάθε περίπτωση. Στην περίπτωση των σύγχρονων ερτζιανών, ο μέσος ακροατής αναζητά γνώριμους ήχους και κοινότοπες πληροφορίες να τον συντροφεύσουν στο αμάξι, στου δουλειά ή στο σπίτι. Στη περίπτωση του διαδικτυακού ραδιοφώνου ο μέσος ακροατής σχετίζεται με το μέσο με τρόπο πιο εναργή, λιγότερο εργαλειοδοτικό, και σίγουρα πιο απαιτητικό.

Υπάρχει χώρος να αναπτυχθεί το μέσο διαδικτυακά και, κυρίως, υπάρχει το κοινό να το στηρίξει;

Υπάρχει περιορισμένος χώρος σ’ ένα άπειρο πλαίσιο που λέγεται δίκτυο. Ίσως στις επόμενες γενιές, με μια σειρά από αλλαγές, όπως η δυνατότητα ακρόασης στο αυτοκίνητο και η πιο στενή σχέση όλων με τους υπολογιστές, να άλλαζε κάτι. Και πάλι όμως το Internet είναι κάτι το χαώδες. Αν ως κριτήριο ανάπτυξης οριστεί στο να πάρουν τα διαδικτυακά ραδιόφωνα μερίδιο της εμπορικής πίτας, πιστεύουμε πως για την Ελλάδα, προς το παρόν, δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα. Η εμπορική πίτα αφορά το γενικό πληθυσμό που ακούει ραδιόφωνο παθητικά, και δεν αναζητά, μέσα από τη ραδιοφωνική ακρόαση, επικοινωνία και μουσική διεύρυνση.

Η δική σας θέση αναφορικά με το κομμάτι της playlist που χρησιμοποιούν άλλοι σταθμοί ποια είναι; Σκέψεις για τα όσα έχουν συμβεί τον τελευταίο καιρό με την ΑΈΠΊ και το κομμάτι της διαχείρισης των πνευματικών δικαιωμάτων;

Και εμείς χρησιμοποιούμε playlist, όταν δεν έχουμε ζωντανές εκπομπές. Απλά στην περίπτωσή μας η μουσική είναι επιλογή όλων μας και αντιπροσωπεύει την ταυτότητά μας. Το θέμα είναι να μη τη χρησιμοποιείς 24 ώρες και κυρίως να μη την επιβάλεις στον παραγωγό. Όσο για την ΑΕΠΙ παρότι την πληρώνουμε, θεωρούμε πως δεν προσφέρει τίποτα, ούτε στη μουσική την ίδια, ούτε στους συνθέτες, ούτε στο ραδιόφωνο. Είναι απλά μια επιχείρηση που την ενδιαφέρει το κέρδος της και μάλιστα το πολύ άμεσο. Ως ένας σταθμός που ετησίως, εδώ κι 7 χρόνια που εκπέμπουμε, αποδίδουμε από την τσέπη μας, και όχι από κέρδη, ένα όχι και τόσο αμελητέο ποσό στην ΑΕΠΙ, είμαστε τουλάχιστον θυμωμένοι με αυτά τα αίσχη. Όχι πως ξαφνιαζόμαστε, μιας και τέτοια φαινόμενα είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση στη χώρα μας. Είμαστε υπέρ της απόδοσης δικαιωμάτων στους δημιουργούς, αλλά όχι σε αχρείους διαχειριστές. Παρ’ όλα αυτά η εκτίμησή μας είναι πως, ακόμη και όταν τα χρήματα θα φτάνουν εκεί που πρέπει, θα πρέπει να εξορθολογιστεί το πλαίσιο. Δηλαδή, σε περιπτώσεις μη κερδοσκοπικών σωματείων όπως ο Music Society, που δεν κερδίζει από την αναμετάδοση των μουσικών έργων (β.λ., διαφημίσεις, χορηγίες), αλλά μόνο προωθεί το έργο, το δίκαιο και το ορθολογικό θα ήταν να μην επιβαρύνεται καθόλου.

Αν μπορούσαμε να γράψουμε ένα soundtrack για το Music Society και την προσπάθεια που κάνετε ποια κομμάτια θα «έμπαιναν»;. Δύσκολη και τεράστια ερώτηση το γνωρίζω, αλλά η προσπάθεια είναι μου μετράει…

Ας πούμε 4 κομμάτια που πιάνουν τη μεγαλύτερη γκάμα ήχων που ακούγονται στο σταθμό μας. Ελληνικά (Λαικά), Rock, Μαύρη μουσική (Jazz, Soul, Funk) και (σχετικά) σύγχρονο Alternative/Indie. Φυσικά υπάρχουν πολλά περισσότερα είδη(Metal, Flamenco, Punk, Folk, Rock n Roll κ.α.), αλλά ας μείνουμε σε αυτά τα τέσσερα:

Ταγκό Μπουζούκι – Γεράσιμος Λαβράνος
Tried So Hard - Gong
Romas – John Coltrane
Minstrel Radio Yoghurt – Deep Freeze Mice

Εναλλακτικά θα σας παραπέμψουμε στη λίστα επιλογών που συνοδεύει αυτή τη συνέντευξη, και αντιπροσωπεύει ενδεικτικά όχι μόνο την προσπάθεια αλλά και τα πρόσωπα. Αν πάλι θέλετε κάτι ακόμη πιο αντιπροσωπευτικό δεν έχετε παρά να συντονιστείτε στη διαδικτυακή ραδιοφωνική μας συχνότητα. Καλή σας ακρόαση!

[ad-slot]

[related-articles]

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Το πειστήριο μιας σχέσης πάθους Μιλώντας με «Λύκους» για μουσική, πολιτική, πολιτισμό «Πόλεμος τοπίων» γεμάτος μουσική και ενέργεια